Ściany z pustaków wypełnianych betonem

Często, na ściany piwnic, wybierane są elementy nazywane pustakami zasypowymi lub szalunkowymi. Wykonana z nich konstrukcja charakteryzuje się dobrą nośnością i izolacyjnością cieplną.

Pustaki szalunkowe mogą być wykonane z betonu, keramzytobetonu albo ze styropianu. Betonowe i keramzytobetonowe pustaki często nazywa się zasypowymi. Różnią się wymiarami i parametrami technicznymi. Tworzą ściany grubości od 25 do 45 cm. Pustaki zasypowe z betonu lub keramzytobetonu to rozwiązanie łączące nośność ścian monolitycznych z prostotą ścian murowanych. Pustaki układa się bez spoin po dwie lub trzy warstwy i betonuje, najlepiej gotową mieszanką z wytwórni. W otworach umieszcza się pionowe zbrojenie.
Styropianowe kształtki zapewniają najlepsze parametry cieplne – nawet najcieńsza ściana grubości 25 cm osiąga współczynnik ciepła równy 0,28 W/(m²*K), a więc lepszy niż niejedna ściana zewnętrzna. O nośności ściany decyduje grubość betonowego rdzenia i użyte zbrojenie, które są zawsze określone w projekcie. Co kilka warstw w poziomych spoinach umieszcza się pręty usztywniające przegrodę. Wśród elementów jest wiele kształtek pozwalających na wygodne rozwiązania nadproży, wieńców, narożników, a także połączeń kątowych. Podczas izolowania piwnic z pustaków styropianowych należy unikać produktów zawierających smołę lub rozpuszczalniki – wchodzą w reakcję ze styropianem.
Swoistą odmianą pustaków szalunkowych są betonowe pustaki drążone. Są lżejsze od bloczków betonowych, ale nieco od nich słabsze i bardziej nasiąkliwe. Z tego powodu używa się ich na fundamenty tylko wtedy, gdy lustro wody gruntowej znajduje się nie wyżej niż 70 cm poniżej pierwszej warstwy pustaków.

Murowanie ścian fundamentowych

Zanim kupi się pustaki do wypełniania betonem, trzeba wykonać adaptację projektu do systemu wybranych elementów (chyba że od razu zamawia się projekt uwzględniający właśnie takie rozwiązanie). Parametry wytrzymałościowe nowych fundamentów nie mogą być bowiem niższe od tych założonych w projekcie. Warto też tak dopasować długości ścian, aby były wielokrotnością wymiaru pustaka – pozwoli to uniknąć cięcia i strat materiałowych. Prace rozpoczyna się zawsze od wypoziomowania fundamentu i sprawdzenia, czy ewentualne zbrojenie, które służy do zakotwienia ścian w fundamencie (nie zawsze jest ono konieczne), zostało wypuszczone w odpowiednich miejscach. Pod pierwszą warstwą pustaków układa się papę. Pełni ona funkcję poziomej izolacji przeciwwilgociowej i jednocześnie warstwy poślizgowej umożliwiającej niezależną pracę stykających się powierzchni. Murowanie rozpoczyna się od narożników ścian. Pustaki układa się na styk, bez spoin poziomych i pionowych, zachowując przesunięcie spoin o pół długości pustaka w kolejnych warstwach. Najpierw kładzie się tylko dwie lub trzy warstwy i przestrzeń wewnątrz tego swoistego szalunku wypełnia betonem. Dopiero wtedy układa się następne warstwy. Nad pierwszym i przedostatnim rzędem pustaków oraz pod otworami okiennymi umieszcza się zbrojenie poziome. Przy otworach i narożnikach stosuje się też wzmocnienia z prętów pionowych. Zbrojenie pionowe stosuje się również jako wzmocnienie ścian, rozmieszczając je tak, jak to wskazano w projekcie. Pręty łączy się ze zbrojeniem wieńca spinającego od góry ściany. W asortymencie pustaków szalunkowych są zazwyczaj elementy podstawowe i narożne (układane przy narożnikach ścian oraz otworach), kształtki nadprożowe i wieńcowe, a czasami także specjalne pustaki do wykonywania połączeń ścian pod różnymi kątami. Taka różnorodność pozwala na optymalny dobór elementów, uzyskanie lepszych parametrów wytrzymałościowych i cieplnych, a także oszczędność czasu oraz materiałów.