Spis treści
- Co to jest biofilia?
- Na czym polega projektowanie biofilne?
- Rosnąca rola biophilic design
- Projekty biofilne
- Architektura biofilna w Polsce
- Pionowe ogrody
- Zielone dachy
- Ogrody nad Zatoką w Singapurze
- 5 zasad biophilic design. Jak zaaranżować wnętrza - zdjęcia
Co to jest biofilia?
Biofilia to umiłowania życia i wszystkiego, co żyje, naturalna skłonność do obcowania z przyrodą i innymi żywymi istotami. Pojęcie to zostało sformułowane przez niemieckiego filozofa Ericha Fromma w książce „Serce człowieka” (1964). W latach 80. XX w. rozwinął je socjobiolog Edward O. Wilson w swojej książce Biophilia (1984). Przyjął on, że ludzie mają wrodzoną miłość do natury i potrzebę obcowania z nią, a na skutek urbanizacji życia stracili z nią więź, co odbija się negatywnie na ich zdrowiu i samopoczuciu. Stephen R. Kellert, profesor ekologii społecznej na Uniwersytecie Yale, opracował zasady projektowania biofilnego. Od 2017 r. jest przyznawana nagroda jego imienia dla obiektów zrealizowanych zgodnie z zasadami biofilii.
Na czym polega projektowanie biofilne?
To architektura, która ma tworzyć przestrzenie przyjazne dla ludzi, łączące z naturą. Przede wszystkim istotny jest kontakt z przyrodą, wykorzystanie w jak największym stopniu materiałów naturalnych, roślin, gleby i wody, zapewnienie naturalnego światła słonecznego, czystego powietrza, widoku na przyrodę. W projektach wykorzystuje się inspiracje wzorami z natury o biomorficznych kształtach. Obiekty biofilne powinny tworzyć mikroklimat sprzyjający zdrowiu, dobremu samopoczuciu i kreatywności człowieka. Ważne jest także tworzenie miejsc sprzyjających komunikacji między ludźmi.
Projekty biofilne są znacznie droższe w realizacji od tradycyjnych. Wymagają zastosowania nowoczesnych technologii nawadniania, odzyskiwania wód opadowych, wentylacji, zasilania solarnego oraz systemów sterowania. Osiągnięcie efektu docelowego wtopienia w naturę trwa kilka-kilkanaście lat, jednak obiekty biofilne dobrze się starzeją.
Rosnąca rola biophilic design
Architektura biofilna, choć została pomyślana jako powrót do harmonii z naturą, obecnie zaczyna odgrywać ważną rolę jako zgodna z założeniami zrównoważonego rozwoju i środek do dostosowania miast do zmian klimatycznych. Dzięki wykorzystaniu rozwiązań opartych na naturze tworzy miejsca chroniące przed negatywnymi skutkami ocieplenia klimatu. Realizacje z zielenią i wodą - lasami, ogrodami, zielonymi ścianami, oczkami wodnymi, wykorzystaniem wód opadowych - zapobiegają powstawaniu miejskich wysp ciepła i chronią przed skutkami nagłych zjawisk atmosferycznych.
Zobacz też:
Metamorfoza placu Centralnego w Warszawie
Projekty biofilne
Wraz z rosnącą rolą biofilii powstają nie tylko zielone ściany i dachy, budynki wtopione w naturę, lecz także większe kwartały, w których celem jest przywrócenie odpowiedniej rangi przyrodzie i tworzenie miejsc przyjaznych człowiekowi.
Architektura biofilna w Polsce
Przykładem architektury biofilnej są projekty Marka Budzyńskiego. Jednym z najbardziej znanych jest Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie z ponadhektarowym ogrodem na dachu oraz fasadą i częścią wnętrz pokrytymi roślinnością. Oryginalny był projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, który wygrał konkurs, ale nie został skierowany do realizacji. Świątynia miała zostać ukryta w kopcu ziemnym i otoczona olbrzymim kompleksem z zielenią i stawem.
W ostatnich latach pojawiają się projekty domów mieszkalnych opracowane w duchu biofilii. W pracowni Bogusława Barnasia BXB Studio powstał projekt Domu z Grotą, który będzie zrealizowany w Krakowie. Wejście do niego prowadzi przez Grotę, czyli leśny tunel umieszczony pod budynkiem, w którym będzie się schładzać powietrze później przekazywane do wnętrz. Na dachu budynku otoczonego zielenią będzie łąka kwietna.
Wkrótce w Poznaniu będzie realizowany blok mieszkalny Aura zaprojektowany przez Roberta Koniecznego KWK Promes. Elewacja budynku jest pochyła i okryta roślinami. Dom wygląda tak, jakby wyrastał z ziemi.
Architektura biofilna to jedna z dróg, jedna z odpowiedzi na wyzwania, przed którymi stoi architektura w obliczu zmian klimatycznych. W przypadku Aury zieleń nie jest tylko ozdobą – to integralna część budynku. Rośliny na elewacji pełnią funkcje termiczne, poprawiają mikroklimat i wchłaniają CO2. Biofilność nie rozwiąże wszystkich problemów, ale jest narzędziem, które może pomóc przywrócić harmonię między miastami a naturą, tworząc przestrzeń bardziej zrównoważoną, zdrową - mówi architekt Robert Konieczny.
Pionowe ogrody
Jedną z pierwszych form architektury biofilnej było tworzenie na elewacjach budynków pionowych ogrodów. W 1979 r. w Barcelonie powstał budynek, na którego elewacjach na każdej kondygnacji umieszczono dwa pasy donic, w których zasadzono niskie rośliny tworzące wiszący ogród o długości 3,8 km.
Jednym z najbardziej znanych twórców zielonych ścian jest Patrick Blanc, francuski botanik, który wymyślił własny system pionowych ogrodów hydroponicznych. Pierwszą zieloną ścianę stworzył w Muzeum Nauki i Przemysłu w Paryżu w 1988 r.
Głośna była realizacja dwóch budynków Bosco Verticale - Pionowy Las - w Mediolanie (2014), na których balkonach posadzono krzewy i drzewa. W 2019 r. w Sydney otwarto kompleks One Central Park z pionowymi ogrodami na elewacjach zajmującymi powierzchnię 1200 m2.
Zielone dachy
Inną formą zazieleniania budynków są zielone dachy, które mogą być pokryte nie tylko cienką warstwą muraw i traw, lecz nawet niewysokim lasem. W Fukuoce na schodkowym dachu budynku Acros stworzono las o powierzchni ponad 0,5 ha stanowiący przedłużenie sąsiedniego parku.
Ogrody nad Zatoką w Singapurze
Miasto, które było betonową dżunglą, w 2013 r. zyskało status miasta biofilnego (wpisane do Biophilic Cities Network).
Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz dostosowania do zmian klimatu projektuje się w nim nie tylko zielone budynki (na przykład Oasia Hotel Downtown, CapitaGreen), lecz także całe kwartały. Jedną z najbardziej znanych zielonych stref w Singapurze są Gardens by the Bay, czyli supernowoczesny zielony park o powierzchni ponad 100 ha otwarty w 2012 r. Składa się on z 3 ogrodów nadbrzeżnych. Stanowi połączenie natury w najnowszymi technologiami: hydroponika, zasilanie fotowoltaiczne, systemy zbierania deszczówki itp. Stworzono w nim wiele atrakcyjnych obiektów botanicznych, które odtwarzają różne ekosystemy.
5 zasad biophilic design. Jak zaaranżować wnętrza - zdjęcia
