Spis treści
- Wykop na podłożu gliniastym
- Wykop na podłożu piaszczystym
- Bezpieczne skarpy
- Wykop z niespodzianką
- Wykopy pod dom z piwnicą
- Ziemia z odzysku
Rodzaj i stan gruntu może wpływać na wybór metody kopania. Nie na każdą działkę wjedzie koparka – czasami warunki gruntowe wymuszają ręczne prowadzenie prac.
Wykop na podłożu gliniastym
Gliny pochodzenia rzecznego (mady) nie są dobrym podłożem budowlanym, ale jeśli zalegają płytko i nie tworzą grubej warstwy, usuwa się je (najszybciej można to zrobić mechanicznie) i posadawia fundamenty na gruncie znajdującym się pod spodem.
Każdy grunt gliniasty jest podłożem mało przepuszczalnym, dlatego woda opadowa może się utrzymywać na dnie wykopu – nie można wtedy dopuszczać do jego zalewania. Z tego powodu nie powinno się wydłużać czasu trwania robót ziemnych, warto więc używać sprzętu mechanicznego, który znacznie przyspiesza pracę. Pod wpływem długo zalegającej wody opadowej grunt w wykopie rozmaka i pogarszają się jego właściwości.
Wykopu pod fundament nie da się zrobić wyłącznie koparką. Wzrusza ona grunt kilkanaście centymetrów poniżej dna wykopu, co jest niekorzystne z punktu widzenia posadowienia fundamentów. Grunt gliniasty bardzo trudno jest zagęścić, dlatego ostatnie 20 cm najlepiej jest kopać ręcznie. Jeśli jednak koparka naruszy dno wykopu – musimy go uzupełnić chudym betonem.
Wykop w glinie jest bardziej stabilny i skarpy są mniej narażone na osuwanie niż w gruntach piaszczystych, ale jeśli decydujemy się na prowadzenie robót ręcznie, trzeba się liczyć z większym wysiłkiem, zwłaszcza gdy grunt jest wysuszony.
Wybór sprzętu zależy również od pory roku, o jakiej wykonujemy wykop. Wiosną, gdy grunt gliniasty jest bardziej rozmoczony, sprzęt mechaniczny może mieć problem z wjazdem na budowę.
Wjazd na grunt podmokły może wymagać sprzętu na gąsienicach, który na budowę trzeba dowieźć na lawecie, a to podraża usługę.
Wykop na podłożu piaszczystym
Piaski rzeczne są trudnym gruntem, ponieważ maja zróżnicowane zagęszczenie. Często podczas robót ziemnych wymagają dodatkowych zabiegów, aby dom nie osiadał nierównomiernie i nie pękał. Prowadzi się je zazwyczaj z użyciem sprzętu mechanicznego.
Grunt piaszczysty jest niespoisty i dlatego łatwiej prowadzić w nim prace ręcznie. Często w takim gruncie dom posadawia się płycej. Dzięki temu zakres prac jest mniejszy, a to jest dodatkowym argumentem przemawiającym na korzyść tej metody.
W wielu wypadkach prace fundamentowe prowadzone są mechanicznie do głębokości 20 cm powyżej poziomu posadowienia fundamentów, aby nie rozluźnić dna wykopu. Jeśli jednak naruszy się jego dno, łatwo je zagęścić.
Utrudnieniem prac mechanicznych jest konieczność tworzenia skarp wykopu o bezpiecznym nachyleniu (są one narażone na osuwanie się). Im głębszy wykop, tym trudniejsze operowanie koparką.
- Zobacz więcej: Fundamenty schodkowe to idealne rozwiązanie dla domu na skarpie. Jak zrobić fundament na skarpie?
Bezpieczne skarpy
Skarpy pionowe można wykonywać bez umocnień, jeżeli głębokość wykopu nie przekracza:
- 1,0 m – w wilgotnych piaskach i żwirach, zwietrzelinach, rumoszach;
- 1,25 m – gruntach gliniasto-piaszczystych;
- 1,5 m – w iłach.
Jeżeli głębokość wykopu przekracza podane wartości, należy wykonywać skarpy z tak zwanym bezpiecznym pochyleniem, które wynosi (b:a wg rysunek powyżej):
- 1:0,5 – w gruntach spoistych (gliny, iły) w stanie co najmniej twardoplastycznym;
- 1:1 – w zwietrzelinach, rumoszach, spękanych skałach;
- 1:1,25 – w gruntach o małej spoistości (piaski gliniaste, pyły, lessy, gliny zwałowe);
- 1:1,5 – w gruntach niespoistych oraz w gruntach spoistych w stanie plastycznym
Wykop z niespodzianką
W glinie pochodzenia lodowcowego mogą się znajdować głazy utrudniające wykonanie wykopu. Ubytek gruntu po wydobytym głazie trzeba zawsze wypełnić piaskiem stabilizowanym cementem. Wystarczy wymieszać 100 kg cementu z 1 m³ piasku, a następnie warstwami wypełniać ubytek. Wszelkie ubytki poniżej projektowanego poziomu posadowienia domu powinno się wypełnić piaskiem stabilizowanym cementem.
Dno wykopu może zalać woda opadowa. Dlatego w gruntach spoistych powinno mieć ono niewielki spadek – 0,5-1% – który zapewni spływ wody do studzienki zrobionej w najniższym punkcie wykopu. W gruntach niespoistych pompowanie wody bezpośrednio z wykopu musi być zaprojektowane. Istnieje bowiem ryzyko wynoszenia drobnych cząsteczek gruntu z dna i zmniejszenia nośności gruntu w stosunku do przyjętej w projekcie. Gdy deszcze są ulewne i grunt dna wykopu się rozmoczy, trzeba ręcznie usunąć rozmoczoną warstwę aż do gruntu twardego i zastąpić ją zagęszczonym piaskiem lub chudym betonem.
Gdy podczas prac ziemnych pojawi się mróz i przerwiemy roboty, musimy zabezpieczyć powierzchnię dna wykopu, zwłaszcza w miejscu przyszłych fundamentów. Niezabezpieczone dno zimą może się zniszczyć, co spowoduje konieczność wymiany gruntu. Kładziemy tam słomiane maty lub arkusze styropianu, nakrywamy je folią i przysypujemy warstwą gruntu. Jeśli wykop nie jest jeszcze w pełni gotowy, lepiej przerwać prace. Pozostawiony grunt będzie naturalną osłoną dna wykopu. Nawet jeżeli dno wykopu będzie zabezpieczone, może wymagać niewielkich korekt wiosną. Można je zrobić ręcznie.
Wykopy pod dom z piwnicą
Nie każdy wykop można wykonać ręcznie – zależy to również w dużej mierze od zakresu prac. Wykop pod dom z piwnicą najlepiej w całości wykonać mechanicznie. Pod dom z piwnicą robimy wykop szerokoprzestrzenny pod całą powierzchnią. Możemy go bez trudu zrobić koparką. Można pod całym domem wykonać wykop do poziomu posadzki piwnicy, a następnie na jego dnie mniejsze wykopy pod ławy i stopy fundamentowe. Wykop pod ławy możemy zrobić ręcznie. Koparką można też wybrać ziemię do głębokości posadowienia i ręcznie wybrać tylko cienką warstwę gruntu pod przyszłe ławy. W domu niepodpiwniczonym wykop wykonuje się najczęściej jedynie pod ławy fundamentowe. Wykop taki musimy zrobić koparką lub ręcznie, odpowiednio go modelując, tak aby dno wykopu miało przynajmniej szerokość ławy fundamentowej, oraz zachowując nachylenie skarp odpowiednie dla danego rodzaju gruntu. Wykop może też być szerokoprzestrzenny – czyli zrobiony pod całym domem – zwłaszcza gdy posadawiamy dom na płycie fundamentowej. Wynajęcie spycharki może się okazać tańsze nawet przy tradycyjnych fundamentach.
Ziemia z odzysku
Przed wykonaniem wykopu warto się zastanowić, czy uzyskaną ziemię będziemy chcieli wykorzystać do założenia ogrodu. Od tej decyzji może zależeć wybór metody kopania.
Humus można zdjąć spycharką – to metoda szybka, ale niedokładna. Warstwa humusu może zalegać na różnej głębokości; w gruntach piaszczystych jest położona bardzo płytko i może mieć tylko 5 cm. Ze zdejmowanym w ten sposób humusem zawsze może się zmieszać ziemia nieurodzajna, a wymieszanej ziemi nie powinno się stosować w ogrodzie. Jeśli zdecydujemy się na zdjęcie humusu łopatą, będzie to trwało dłużej, ale efekt będzie lepszy – łatwiej oddzielić ziemię urodzajną od podglebia. Zanim podejmiemy decyzję o wyborze narzędzi, zbadajmy, jaki rodzaj humusu pokrywa naszą działkę; warto zasięgnąć porady geotechnika lub ogrodnika. Jeżeli humus jest kwaśny (np. na działkach leśnych z sosnami), będzie nieprzydatny do zakładania ogrodu – wtedy nie warto go składować i nie musi on być zdejmowany tak dokładnie, możemy wybrać metodę szybszą i łatwiejszą – spycharkę. Humus składujemy na pryzmie nie wyższej niż 1,5 m i nie szerszej niż 3 m. Po skończonej bu- dowie możemy go wykorzystać do zakładania ogrodu, pamiętając, że zawsze rozkładamy go na wierzchu tych miejsc, w których są planowane rośliny.
Ponieważ w humusie zachodzą procesy biologiczne i może on zmieniać swoją objętość, nie powinno się go wykorzystywać do celów budowlanych jako zasypki fundamentów ani podłoża pod budowę tarasu.
Ziemię nieurodzajną (martwicę) z wykopów najlepiej gromadzić w jednym miejscu, niezbyt oddalonym od budowy, lub od razu modelować nią teren, np. usypać z niej wzniesienia i skarpy wokół domu. Gdy kopiemy ręcznie, ziemię wysypuje się tuż przy wykopie. To lepszy sposób, jeśli nie zamierzamy wywozić ziemi, lecz rozplantować ją na działce. Jeżeli kopiemy mechanicznie, łatwiej jest ją zgromadzić w jednym miejscu, by potem ją wywieźć.
- Przejdź do galerii: Szary dach domu - zdjęcia. Zobacz inspiracje
