Domy prefabrykowane i modułowe: zalety i wady

Domy prefabrykowane i modułowe buduje się w fabryce, dowozi ciężarówką i składa nawet w trzy dni. Pod względem użytkowym takie domy nie różnią się później od tradycyjnych, a jakością mogą je znacznie przewyższać.

Nasze życie zamienia się powoli w gonitwę. Wartość czasu rośnie, więc gospodarujemy nim oszczędniej i nie chcemy trwonić ani godziny. Dlatego niejednego inwestora ogarnia przerażenie, gdy wyobrazi sobie uciążliwości związane z tradycyjnym sposobem budowania: ślamazarnych, niesubordynowanych wykonawców, przerwy technologiczne i niepotrzebne przestoje, czasochłonne oczekiwanie na zamówiony towar, kłopoty z pogodą, usterki i ich mozolne naprawy. Nie każdy ma wystarczająco silne nerwy i dużo wolnego czasu, żeby patronować takiemu przedsięwzięciu. Coraz częściej podpatrujemy naszych niemieckich lub skandynawskich sąsiadów i decydujemy się na domy z prefabrykatów lub modułowe. Owszem, są one droższe od tych wznoszonych siermiężną metodą gospodarczą, gdy zatrudniamy kilka ekip do różnych zadań. Jeśli jednak porównamy budynek kupowany od dewelopera i dom budowany kompleksowo, przez jedną profesjonalną firmę, różnica w cenie nie będzie już tak drastyczna, a niejednokrotnie dom prefabrykowany okaże się tańszy. W ogólnym bilansie najbardziej liczy się jakość takich domów oraz rekordowo krótki czas ich przygotowania, zmontowania i wykończenia.

Co jest prefabrykatem

Domami prefabrykowanymi można nazwać te, których większość elementów powstała w zakładzie wytwórczym. Mówiąc „elementy”, nie mamy tu jednak na myśli cegieł, drzwi lub dachówek, ale większe, gotowe części budynku, na przykład ściany, duże fragmenty stropów, a nawet przestrzenne moduły stanowiące całość, połowę, jedną trzecią lub ćwiartkę domu.Mianem prefabrykatów określa się czasem również duże elementy ścienne – panele, płyty, elementy deskowania traconego. W odróżnieniu od typowych prefabrykatów nazywa się je „prefabrykatami drobnowymiarowymi”.

Dom z prefabrykatów: z projektem lub po projekt

Wszystkie firmy zajmujące się produkcją i montażem domów prefabrykowanych oraz modułowych mają przynajmniej kilka własnych projektów, niektóre dysponują całkiem pokaźną ich kolekcją, a są i takie, które korzystają z projektów dużego biura specjalizującego się w projektach gotowych. Za taki projekt zawsze musimy zapłacić, choć niektóre firmy włączają jego cenę do ogólnej sumy za dom, udając, że projekt jest gratis. Praktyka ta nie odnosi się do domów modułowych. W ich przypadku trudno mówić o projekcie z prawdziwego zdarzenia, gdyż zazwyczaj ogranicza się on do takiej a nie innej konfiguracji dwóch lub więcej modułów.Firmy zajmujące się prefabrykatami nie mają też nic przeciwko temu, żeby klient zgłosił się do nich z projektem zamówionym indywidualnie. Dostosują go do potrzeb własnej technologii, często bez żądania dodatkowych opłat.Nie da się tak postąpić w przypadku domów modułowych. Ich specyficzna budowa wyklucza właściwie możliwość dopasowania się do projektu indywidualnego. Wiązałoby się to z koniecznością przygotowywania modułów o nietypowych kształtach, co podniosłoby koszt.

Zalety domów prefabrykowanych i modułowych

To nieprawda, że domy prefabrykowane są tylko dla ludzi zamożnych, którzy pochłonięci biznesem nie mają chęci krzątać się wokół budowy. To propozycja dla wszystkich, którzy nie chcą tracić roku, dwóch lat lub więcej na życie w ciągłej gotowości inwestorskiej i skazać się na uzależnienie od takiego przedsięwzięcia.

• to najkrótsza droga do własnego domu,
• poszczególne elementy poddawane są surowej kontroli technicznej,
• budynek jest objęty gwarancją i wszelkie usterki będą naprawione na koszt firmy,
• dom jest zbudowany fachowo, bo robotnicy są wyspecjalizowani w danej technologii,
• pogoda ma mniejszy wpływ na przebieg budowy,
• nie musimy zatrudniać inspektora nadzoru,
• prace są czyste, więc posesja nie wymaga po budowie gruntownego sprzątania,
• nie martwimy się ryzykiem kradzieży materiału lub narzędzi,
• możemy zamówić dom całkowicie wykończony i gotowy do zamieszkania.

Wady domy prefabrykowanych i modułowych

• wymagany jest wygodny dostęp na posesję, gdyż muszą do niej dojechać duże samochody ciężarowe, a często też dźwig. Pojazdom tym trzeba również zapewnić miejsce postojowe,
• musimy mieć zgromadzoną prawie pełną sumę na sfinansowanie inwestycji, a o kredyt ostatnio trochę trudniej,
• koszt jest znacznie większy niż w przypadku domu budowanego metodą gospodarczą,
• będziemy musieli zaufać firmie, bo praktycznie trudno będzie skontrolować poprawność prac, zwłaszcza tych prowadzonych pod dachem zakładu.

Dom prefabrykowany: co z fundamentami?

Niestety, większość firm zajmujących się domami prefabrykowanymi nie wykonuje fundamentów, a jeśli tak, to często nie są one wliczone w cenę domu. Zastrzegają sobie jednocześnie prawo do odbioru fundamentów i oceny, czy spełniają wymagania. Zdarza się nawet, że gdy zostaną stwierdzone nieprawidłowości, zalecają ich przebudowę. Te firmy, które wolą same robić fundamenty, dopuszczają możliwość montażu ścian na już istniejących, ale nie udzielają wtedy gwarancji. Sprawa nie wygląda kolorowo. Najlepiej więc zamówić wykonanie fundamentów u dostawcy prefabrykatów lub w firmie przez niego wskazanej, choćby wiązało się to z dodatkowymi kosztami. Jeżeli nie jest to możliwe, trzeba wymóc na producencie spisanie wymagań, jakie fundament powinien spełniać, i dopilnować, aby „nasza” ekipa zbudowała go zgodnie z nimi. Unikniemy wówczas wielu problemów, jeśli później pojawią się jakieś usterki i trzeba będzie skorzystać z prawa do gwarancji.

Budowa domu z prefabrykatów: najważniejsza jest dobra umowa

Powinna zawierać dokładny zakres przeprowadzanych prac, rodzaj materiałów konstrukcyjnych i wykończeniowych oraz bardzo ważną rzecz – termin oddania budynku do użytku. Każdy producent pozostawia jednak klientowi możliwość zamiany materiałów na te innej marki, czasami równie dobrej, a przy tym trochę tańszej, na przykład zamiast okien drewnianych można wybrać okna z PCW, zamiast dachówki cementowej – blachodachówkę itp. Oczywiście działa to również w drugą stronę, na przykład zamiast podłóg z paneli można się zdecydować na parkiet. Dobrze jest też zadać firmie pytanie o montaż, transport, rozładunek, roboty wykończeniowe i dojazd.Musi jasno określić, za co trzeba zapłacić dodatkowo. Większość wykonawców (nie wszyscy) ma to wszystko wliczone w cenę domu, ale lepiej się upewnić.

Warto kupić dom prefabrykowany lub modułowy:

• gdy budowa sposobem gospodarczym zmusiłaby nas do zmiany trybu pracy lub niosła ryzyko kłopotów związanych z obowiązkami zawodowymi;
• jeśli dysponujemy odpowiednią kwotą i nie chcemy przetrzymywać jej zbyt długo, narażając się na spadek wartości złotówki;
• jeżeli z powodów zawodowych, osobistych lub rodzinnych musimy szybko wprowadzić się do domu;
• kiedy mamy trudności ze znalezieniem kompetentnych ekip wykonawczych i czujemy, że brak nam fachowego przygotowania do skoordynowania wszystkich prac budowlanych i wykończeniowych;
• gdy działka, na której będzie budowany dom, jest zlokalizowana daleko od aktualnego miejsca naszego pobytu.

Nie warto kupować domu prefabrykowanego lub modułowego:

• jeżeli nie dysponujemy od razu całą potrzebną sumą i chcemy finansować budowę etapami;
• jeśli mamy czas i zapał do sprawowania pieczy nad budową;
• gdy mamy wystarczającą wiedzę i doświadczenie, żeby nie bać się podejmowania decyzji dotyczących budowy i umieć zapanować nad inwestycyjnym żywiołem;
• kiedy możemy wiele prac przeprowadzić we własnym zakresie;
• jeśli mieszkamy w pobliżu miejsca budowy i ciągłe kontrole przebiegu robót oraz zaopatrywanie robotników nie są dla nas uciążliwe.

Przykładowe etapy na drodze do własnego domu z prefabrykatów:

1. zdobycie funduszy;2. wybór technologii i firmy;3. wybór projektu;4. jeśli mamy indywidualny projekt – wstępna wycena, a później adaptacja do potrzeb technologii;5. podpisanie umowy;6. załatwianie formalności;7. budowa fundamentów;8. przygotowanie elementów w fabryce;9. dostarczenie ich na budowę i montaż do stanu surowego zamkniętego + prace dodatkowe (ocieplanie ścian od zewnątrz, pokrywanie dachu itp.);10. pozostałe prace wynikłe z umowy, na przykład kompleksowe wykończenie budynku;11. odbiór robót.

Radosław Murat