Zakładanie ogrodu krok po kroku. Jak zaprojektować ogród, aby był piękny i funkcjonalny?

2023-04-20 16:49

Zakładanie ogrodu to przyjemność, ale wymaga wiele pracy. Poznaj kolejne etapy zakładania ogrodu od podstaw. Jak urządzać ogród przy domu? Podpowiadamy jak zaprojektować ogród i jaka jest prawidłowa kolejność prac przy jego zakładaniu.

Zakładanie ogrodu krok po kroku
Autor: GettyImages Zakładanie ogrodu najlepiej rozpocząć od przygotowania planu

Spis treści

  1. Zakładanie ogrodu - lista prac do wykonania
  2. Etap 1 - projektowanie ogrodu
  3. Etap 2 - przygotowanie terenu
  4. Etap 3 - budowanie architektury ogrodowej
  5. Etap 4 - układanie instalacji elektrycznej i nawierzchni
  6. Etap 5 - przygotowanie podłoża, sadzenie roślin, zakładanie trawnika

Urządzanie ogrodu przy domu wydaje się łatwe. Wystarczy położyć nawierzchnie, posadzić rośliny (ich oferta w centrach ogrodniczych jest ogromna, więc jest w czym wybierać), założyć trawnik. Jednak często, gdy ogród jest już urządzony, okazuje się, że prawie z niego nie korzystamy, bo nie spełnia naszych oczekiwań. Co zrobić, żeby ogród stał się częścią domu i był funkcjonalny? Jaka powinna być kolejność prac przy zakładaniu ogrodu?

Zakładanie ogrodu - lista prac do wykonania

  1. Projektowanie ogrodu - przed rozpoczęciem prac musimy szczegółowo rozplanować wszystkie elementy ogrodu. Zastanówmy się, jakie funkcje ma spełniać nasz ogród, gdzie najlepiej poprowadzić ścieżki, w którym miejscu założyć trawnik, jak rozplanować rabaty i gdzie posadzić drzewa i krzewy. Jeśli trudno nam zaprojektować ogród samodzielnie, skorzystajmy z usług projektanta.
  2. Przygotowanie terenu - przed przystąpieniem do wydzielania miejsc na terenie przyszłego ogrodu na poszczególne jego elementy, musimy najpierw dokładnie uprzątnąć teren działki po budowie domu i odpowiednio przygotować podłoże i ukształtować powierzchnię.
  3. Budowanie architektury ogrodowej - zaplanowane w ogrodzie elementy architektury ogrodowej, takie jak altana, pergola, murek oporowy, oczko wodne czy schody, budujemy jeszcze przed posadzeniem roślin.
  4. Układanie instalacji elektrycznej i nawierzchni - przewody elektryczne umieszcza się na podsypce z piasku na głębokości 60 cm i oznacza pasem niebieskiej folii. Budowa nawierzchni zależy od jej przeznaczenia.
  5. Przygotowanie podłoża, sadzenie roślin, zakładanie trawnika- przygotowanie podłoża zależy od tego, jaka ziemia jest w ogrodzie i jakie rośliny chcemy w nim posadzić. Rośliny sadzimy w oznaczone miejsca. Na koniec trawnik - prawidłowo założony i później pielęgnowany stanie się wizytówką naszego ogrodu.

Etap 1 - projektowanie ogrodu

Zanim zabierzemy się za urządzanie, warto sporządzić projekt ogrodu. Na pewno nie powinno się zaczynać pracy od kupna roślin. Trzeba się spokojnie zastanowić, jak ma wyglądać gotowy ogród, i wyobrazić go sobie za kilka lat, gdy rośliny podrosną. Należy ustalić, ile metrów kwadratowych powinniśmy zostawić na wygodny podjazd, jak najlepiej poprowadzić nawierzchnie, gdzie przewidzieć miejsce na śmietnik, drewutnię, wybieg dla psa.

Ważna jest estetyka - ogród musi stylistycznie pasować do otoczenia, czyli architektury domu i charakteru okolicy, ale także, a może przede wszystkim – musi pasować do nas. Liczą się nasze upodobania i to, jak lubimy spędzać wolny czas. Samotnie w hamaku z książką czy raczej w altanie przy grillu w otoczeniu przyjaciół? Lubimy kwietne rabaty, a może chcielibyśmy uprawiać własne warzywa? Musimy jednak skonfrontować marzenia z rzeczywistością. Czy na pewno będziemy mieli czas na częste biesiadowanie w gronie najbliższych? Może zamiast altany wystarczy taras? Czy starczy nam sił (i ochoty), żeby po dniu pracy dłubać w ziemi wśród wymagających skomplikowanej pielęgnacji roślin? Może lepiej zastąpić rabatę kwiatową kompozycją łatwych w uprawie „bezobsługowych” traw ozdobnych i krzewów?

Etap projektowania to także liczenie kosztów. Musimy się zastanowić, ile pieniędzy jesteśmy w stanie przeznaczyć na ogród, co trzeba zrobić teraz, a co może poczekać. Nawet jeżeli nie zamierzamy korzystać z pomocy projektanta, warto zrobić szkic koncepcyjny działki. Umożliwi to rozsądne zaplanowanie kolejności prac związanych z jej urządzaniem, co prowadzi do oszczędności nie tylko czasu, ale także pieniędzy.

Pomoc projektanta przy projektowaniu ogrodu
Projekt ogrodu

Autor: GettyImages

Wizualizacja pozwala zorientować się, jak będzie wyglądał gotowy ogród

Projektant pomoże właściwie dobrać rośliny (uwzględniając ich wymagania siedliskowe i wielkość, jaką osiągną po kilku czy kilkunastu latach) oraz zaprojektuje kompleksowo całą działkę łącznie z takimi elementami jak ogrodzenie, podjazd, ścieżki ogrodowe, oświetlenie oraz obiekty małej architektury, na przykład altana czy interesujący zbiornik wodny. Dobry projektant na podstawie rozmów z inwestorem deklarującym swoje oczekiwania oraz wizji lokalnej, w czasie której zapozna się z możliwościami działki (nasłonecznienie, gleba, architektura domu, istniejące rośliny, sąsiedztwo, charakter okolicy), zaproponuje kilka koncepcji jej zagospodarowania. Po zaakceptowaniu przez inwestora jednej z nich przygotuje szczegółowy projekt z dokumentacją techniczną, wizualizacją i kosztorysem. Zwykle firma projektująca zajmuje się też realizacją. Jeżeli jednak nie będziemy mogli (na przykład ze względów finansowych) lub chcieli z niej skorzystać, na podstawie solidnie przygotowanego projektu możemy sami urządzać ogród etapami.

przygotowanie-terenu
Autor: Mariusz Bykowski Oczyszczenie działki ze śmieci i resztek budowlanych, a następnie ukształtowanie powierzchni to początek zakładania ogrodu

Etap 2 - przygotowanie terenu

Przy przygotowaniu terenu pod ogród pierwszą czynnością, którą musimy zrobić, jest sprzątnięcie śmieci oraz materiałów i resztek pozostałych po budowie. Niektóre po przedostaniu się do gleby mogą zmieniać jej właściwości. W takim miejscu najlepiej wymienić podłoże. Przykładem jest wapno, które sprawia, że odczyn gleby staje się zasadowy. Sprzyja to co prawda roślinom porastającym w naturze skały wapienne (aster alpejski, lawenda, szarotka), ale bardzo źle wpływa na te, które lubią kwaśną glebę (na przykład liście różaneczników w takich warunkach żółkną i rośliny marnieją).

Jeżeli są na działce krzewy lub drzewa przeznaczone do usunięcia (na co trzeba mieć pozwolenie urzędu gminy), teraz je karczujemy. Następnie kształtujemy teren – niwelujemy nierówności lub przeciwnie, w miejscach przewidzianych w projekcie usypujemy skarpy (między innymi tam, gdzie będzie taras), kopiemy też nieckę oczka wodnego.

Nawet niewielkie urozmaicenie rzeźby terenu doda ogrodowi uroku i sprawi, że będzie się on wydawał większy. Do kształtowania terenu warto wykorzystać nieurodzajną ziemię spod fundamentów. Powinna być sypana warstwami nie grubszymi niż 30 cm i ubijana zagęszczarką. Można też zostawić sztuczne wzniesienia na kilka miesięcy, żeby same osiadły. Jest to ważne przede wszystkim w tych miejscach, gdzie jest przewidziana nawierzchnia, bo nierównomierne osiadanie ziemi może spowodować jej zapadanie. Kiedy teren jest już przygotowany, wytyczamy nawierzchnie – podjazd, ścieżki ogrodowe, miejsce wypoczynku.

Etapy zakładania ogrodu
Autor: Łukasz Kozłowski Elementy małej architektury, na przykład oczko wodne z kaskadą, budujemy przed posadzeniem roślin i założeniem trawnika

Etap 3 - budowanie architektury ogrodowej

To dzięki architekturze ogrodowej ogród nabiera indywidualnego charakteru. Właściwie dobrane elementy małej architektury poprawiają też komfort wypoczynku. Ich budowa wymaga przestrzeni i często wiąże się ze zniszczeniem najbliższego otoczenia (na przykład rosnących obok roślin), dlatego nie powinniśmy z nią zwlekać.

  • Altana ogrodowa. Jest bardziej nieformalna niż taras, zapewnia wakacyjny luz i relaks na łonie natury. W centrach ogrodniczych można kupić drewniane konstrukcje łatwe do samodzielnego montażu. Mają one różną wielkość i rozmaity kształt. Osadza się je na ławach lub bloczkach fundamentowych.
  • Pergola. Po obrośnięciu pnączem osłania taras lub miejsce wypoczynku w ogrodzie. Można nią wydzielić kameralne wnętrze na działce albo osłonić nieładny widok. Gotowe konstrukcje zwykle są z drewna, rzadziej z metalu. Osadza się je na bloczkach fundamentowych lub metalowych szpikulcach, które wbija się w grunt.
  • Murek oporowy. Służy do stabilizowania naturalnych skarp w ogrodach położonych na stokach, a także sztucznych, usypanych na przykład wokół tarasu. Murki dynamizują przestrzeń, więc są często wznoszone po to, żeby urozmaicić ogród. Budowane są też wokół miejsca wypoczynku. Najlepiej, jeśli są z materiału użytego również na elewacji domu. Mogą być wznoszone bez zaprawy (tak zwane suche) lub murowane. Samemu można stawiać murki wysokości najwyżej 1,2 m. Wyższe muszą wytrzymać duży napór ziemi, dlatego przed ich zrobieniem trzeba się skonsultować ze specjalistą, który ewentualnie zaprojektuje wzmocnienia.
  • Oczko wodne. Latem poprawia mikroklimat otoczenia, ponieważ zwiększa wilgotność powietrza i obniża temperaturę. Jego dno zwykle jest uszczelniane specjalną folią do zbiorników wodnych lub matą z kauczuku syntetycznego. Im większe jest oczko wodne, tym łatwiej je pielęgnować. W dużych zbiornikach powstaje ekosystem podobny do naturalnego, w którym zachodzą procesy samooczyszczania wody. Małe i płytkie wymagają zainstalowania urządzeń filtrujących i napowietrzających wodę oraz regularnego oczyszczania dna z mułu.
  • Źródełko. Zmieści się na skrawku terenu. Może być zbudowane nawet na tarasie. Składa się z pojemnika na wodę, w którym jest też umieszczona pompa, i dekoracyjnego elementu, z którego wypływa woda. Krąży ona w zamkniętym systemie – jest tłoczona do ozdobnej dyszy, skąd z powrotem spływa do zbiornika. Ponieważ latem woda dość szybko paruje, trzeba pamiętać o tym, żeby jej dolewać.
  • Schody ogrodowe. Często są częścią tarasu, więc zwykle buduje się je z takiego samego materiału co on. Latem to jeden z częściej przemierzanych szlaków, dlatego muszą być z nieśliskiego materiału – ryflowanego drewna, antypoślizgowych płytek ceramicznych lub kamiennych kostek o chropowatej fakturze. Schody sprawiają, że kompozycja ogrodu jest bardziej atrakcyjna, dlatego czasami specjalnie różnicuje się powierzchnię terenu, by móc zbudować kilka malowniczych stopni. Żeby były wygodne, powinny mieć głębokość 30-40 cm i wysokość 12-17 cm.

Przeczytaj też: Ściany wodne w ogrodzie – nowoczesne dekoracje wodne >>>

Etapy zakładania ogrodu
Autor: Mariusz Bykowski Przed posadzeniem roślin, ale już po ułożeniu w gruncie instalacji, wykonujemy także nawierzchnie wokół domu

Etap 4 - układanie instalacji elektrycznej i nawierzchni

Kolejnym etapem zakładania ogrodu jest ułożenie instalacji elektrycznej oraz nawierzchni w całym ogrodzie.

  • Układanie instalacji elektrycznej. Instalacja elektryczna musi być doprowadzona do bramy i furtki, ale często jest układana także w ogrodzie, by można było oświetlić altanę, ścieżki, schody, murki, oczko wodne. Zaprojektowanie i ułożenie instalacji wysokonapięciowej zlecamy fachowcowi z uprawnieniami. Przewody umieszcza się na podsypce z piasku na głębokości 60 cm i oznacza pasem niebieskiej folii. Instalację niskonapięciową można ułożyć samemu. Wszystkie urządzenia elektryczne na zewnątrz budynku, także lampy w zadaszonej altanie, muszą być szczelne. O szczelności urządzenia na pył i wodę informuje podany na opakowaniu stopień ochrony IP – te przeznaczone do montażu na dworze powinny mieć co najmniej IP54.
  • Układanie nawierzchni w ogrodzie. Nawierzchnię w ogrodzie najczęściej wykańczamy kamiennym lub betonowym brukiem, a niekiedy także klinkierem. Do rzadkości należy nawierzchnia żwirowa, a szkoda, bo bardzo ładnie wygląda w ogrodzie w otoczeniu roślin. Pasuje zarówno do nowoczesnej, jak i tradycyjnej architektury. Budowa nawierzchni zależy od jej przeznaczenia. Podjazdy i drogi, po których będą jeździły samochody, muszą mieć solidniejszą podbudowę. Składa się na nią warstwa zagęszczonego tłucznia grubości około 20 cm (jeśli grunt jest nieprzepuszczalny, podbudowa powinna mieć nie mniej niż 35 cm). Dopiero na niej, na podsypce z piasku, układamy bruk grubości co najmniej 6 cm dla samochodów osobowych i 8 cm, jeżeli jest przewidziany ruch cięższych pojazdów. Do utwardzania ścieżek wystarczą elementy grubości 3,5-4 cm. Układamy je na 10-centymetrowej warstwie zagęszczonego piasku. Jeżeli grunt jest nieprzepuszczalny, warto na spód wykopu położyć dodatkową 20-centymetrową warstwę kruszywa o większej frakcji.

Etap 5 - przygotowanie podłoża, sadzenie roślin, zakładanie trawnika

Ostatnim etapem zakładania ogrodu jest przygotowanie ziemi i sadzenie wcześniej wybranych roślin oraz założenie trawnika na przygotowanym terenie.

  • Przygotowanie podłoża. Im lepsza jest ziemia w ogrodzie, tym mniej uwagi będziemy musieli poświęcić na jego pielęgnację. Rośliny uprawiane w żyznym, pulchnym i dostatecznie wilgotnym podłożu są zdrowsze i bujniejsze, lepiej też znoszą mróz. Warto więc jak najlepiej przygotować podłoże, bo to zaprocentuje w przyszłości. Jeżeli gleba w ogrodzie nie jest w najgorszej kondycji, przekopujemy ją i odchwaszczamy, usuwając nawet małe fragmenty rozłogów oraz korzeni chwastów, żeby nie odrosły z nich nowe rośliny. Po wyrównaniu podłoża rozkładamy humus zgromadzony w pryzmie przed rozpoczęciem budowy. Ziemię warto zasilić kompostem (kładziemy 3-5-centymetrową warstwę i lekko mieszamy ją z podłożem). Jeśli gleba na działce została zniszczona w czasie budowy, trzeba przywieźć żyzną. Należy jednak zachować czujność, bo zdarza się, że jako wysokiej jakości podłoże oferowana jest ziemia wymieszana z jałowym podglebiem. W miejscu rabat bylinowych i warzywniku żyzna warstwa powinna mieć 20-25 cm grubości. Tam, gdzie będzie trawnik, wystarczy 10 cm. Ją też warto zasilić kompostem.
  • Sadzenie roślin. Po wyrównaniu gleby dobrze jest odczekać kilka dni, aż osiądzie, i dopiero w tedy posadzić rośliny. Te sprzedawane w pojemnikach możemy co prawda sadzić przez cały sezon, aż do jesieni, lepiej jednak aż tak nie zwlekać, bo wiosną ich oferta jest największa. Rośliny, które są sprzedawane z odkrytymi korzeniami, sadzimy tylko wtedy, gdy są bez liści, czyli wczesną wiosną lub późną jesienią.

Przeczytaj też:

  • Zakładanie trawnika. Zakładanie trawnika to ostatni etap urządzania ogrodu, choć dużo osób właśnie od niego zaczyna pracę na działce. Jest to błąd. Trawnik zwykle zajmuje centralne miejsce posesji, więc żeby dotrzeć na jej obrzeża, do miejsc, gdzie będą sadzone inne rośliny, trzeba wielokrotnie przejść po darni, a nawet przejechać po niej obciążoną taczką. Dla młodych, delikatnych źdźbeł może to być zabójcze. Jeszcze większe zniszczenia powstają w czasie budowy obiektów małej architektury. Przygotowując teren pod trawnik, trzeba go bardzo dokładnie wyrównać, co oznacza, że należy go tak długo grabić i wałować, aż na powierzchni nie będzie zagłębień. Dopiero wtedy można posiać trawę 2,5-3,5 kg nasion na 100 m2 powierzchni ogrodu. Nasiona najlepiej rozsiać siewnikiem, a następnie przegrabić je z podłożem, zwałować i podlać. Źdźbła pojawią się po 10-14 dniach. Gdy osiągną wysokość 10 cm, będziemy mogli je po raz pierwszy skosić.
Projekt ogrodu - dlaczego warto zlecic go projektantowi?
Pozostałe podkategorie