Jakie drzewa i krzewy owocowe posadzić w ogrodzie
Niepryskane, zdrowe, soczyste, własne. Owoce zrywane wprost z gałęzi są najsmaczniejsze, a zrobione z nich przetwory mogą przyćmić najbardziej wyszukane potrawy. Czy potrzeba więcej powodów, by posadzić drzewa i krzewy owocowe?
Autor: GettyImages
Jabłoń to najpopularniejsze drzewo owocowe
Jakie odmiany roślin owocowych wybrać
Odporne. Nie wszystkie odmiany uprawiane w sadach produkcyjnych nadają się do sadzenia w ogródku przy domu. Wiele z nich, by rodziło dorodne owoce, wymaga systematycznych oprysków środkami chemicznymi. Na działce przy domu jest to nie tylko trudne do wykonania, lecz także przeczy idei zdrowych owoców zrywanych i jedzonych wprost z sadu. Wybierając odmiany roślin, należy się więc upewnić, czy są odporne na choroby, i sadzić wyłącznie takie.
Rośliny owocowe wysokie i niskie. Wysokość drzew owocowych zależy od rodzaju podkładki, na której są zaszczepione. Rośliny niskopienne są szczepione na tak zwanych podkładkach skarlających. Są one polecane do małych ogrodów, bo zajmują niewiele miejsca, można więc posadzić więcej różnych odmian. Poza tym szybciej zaczynają owocować (w wieku trzech-czterech lat), łatwiej jest też z nich zrywać owoce i pielęgnować ich korony (przycinanie). Niestety, takie drzewa żyją krócej i są bardziej wrażliwe na niesprzyjające warunki uprawy. Bardzo efektowne są rośliny wysokopienne, które stwarzają klimat starego siedliska, dają cień, są bardziej odporne, mogą rosnąć w gorszej glebie i są długowieczne. Jednak później zaczynają owocować (sześć-siedem lat po posadzeniu), trudniejsza jest też ich pielęgnacja. Informacja o rodzaju podkładki powinna być na etykiecie.
Rosliny owocowe samopylne lub do pary. Dużo drzew owocowych zalicza się do obcopylnych. Oznacza to, że do tego, by powstały owoce, kwiaty muszą być zapylone pyłkiem z rośliny należącej do innej odmiany. Kupując drzewo owocowe, należy więc sprawdzić na etykiecie, jakie odmiany są dla niego dobrymi zapylaczami, i wybrać jedną z nich. W bardzo małych ogrodach lepiej posadzić rośliny samopylne, które nie wymagają obcych zapylaczy. Należą do nich brzoskwinie, morele, większość wiśni i niektóre śliwy. Jabłonie, grusze i czereśnie są całkowicie lub częściowo obcopylne.
Rośliny sadownicze warto wykorzystać jako jeden ze składników kompozycji, mając na uwadze to, że nie tylko dostarczają owoców, ale często również fantastycznie wyglądają (kwitnące brzoskwinie czy wiśnie nie ustępują urodą roślinom ozdobnym). W cieniu wysokopiennej jabłoni można urządzić letnią jadalnię, szpalerem porzeczek czy jeżyn wydzielić część działki, poziomki potraktować jako rośliny okrywowe, a borówki i żurawiny, które dobrze rosną w kwaśnej glebie, posadzić razem z różanecznikami.
Atutem owoców z własnego ogrodu jest smak – zwykle są one lepsze od kupowanych, bo są zrywane w pełni dojrzałe. Te oferowane w sklepach zbiera się wcześniej,
bo wtedy łatwiej je transportować i dłużej można je przechowywać. Najlepiej posadzić takie gatunki i odmiany, żeby owoce dojrzewały od lata do późnej jesieni.
Polskie odmiany roślin owocowych
Warto posadzić stare wysokopienne odmiany drzew owocowych. Są długowieczne, dobrze przystosowane do naszego klimatu, bardziej odporne na choroby i szkodniki, a ich owoce odznaczają się niepowtarzalnym smakiem i są bardzo aromatyczne. Korzenie tych drzew tworzą rozgałęziony system, dzięki czemu rośliny dobrze sobie radzą nawet w gorszej glebie. Ich korony dają cień i zapewniają schronienie ptakom. Wadą wielu starych odmian jest przemienne (co drugi rok) owocowanie. W plenny rok urodzaj owoców jest jednak bardzo duży. Od pewnego czasu wiele szkółek specjalizuje się w produkcji takich odmian.
Odmiany polecane do ogrodu przy domu:
- agrest: 'Pax', 'Kamieniar', 'Biały Triumf', 'Czerwony Triumf';
- aktinidia ostrolistna: 'Issai' – odmiana samopylna, oraz 'Geneva', 'Jumbo', które wymagają zapylenia pyłkiem odmiany 'Weiki';
- borówka wysoka: 'Earliblue', 'Bluecrop', 'Bluegold', 'Bluejay';
- brzoskwinia: 'Harnaś', 'Reliance', 'Redhaven', 'Velvet', 'Saturn' (odmiana płaskoowocowa);
- czereśnia: 'Rivan', 'Burlat', 'Buttnera Czerwona', 'Regina';
- grusza: 'Faworytka' (Klapsa), 'Bonkreta Wiliamsa', 'Bera Hardy', 'Konferencja', 'Komisówka';
- jabłoń: 'Oliwka Żółta' (Papierówka), 'James Grieve', 'Delikates', 'Witos', 'Sawa', 'Ariwa';
- jeżyna: 'Orkan', 'Thornfree';
- malina: 'Polana', 'Poranna Rosa' (odmiana żółtoowocowa);
- morela: 'Early Orange', 'Harcot', 'Wczesna z Moden';
- porzeczka: 'Tisel' i 'Titania' (czarne), 'Rondom' (czerwona), 'Biała z Juterbog' (biała);
- poziomka: 'Rugia', 'Baron Solemacher';
- śliwa: 'Katinka', 'Opal', 'Renkloda Ulena', 'Cacanska Lepotica';
- truskawka: 'Ananasowa z Grójca', 'Dukat', 'Senga Sengana', 'Kama';
- winorośl: 'Aurora', 'Arkadia', 'Agat Doński', 'Alwood';
- wiśnia: 'Wanda', 'North Star', 'Kelleris 16', 'Lucyna'.
Odmiany poszczególnych gatunków ułożono w kolejności ich dojrzewania.