Wykończenie poddasza. Jakie materiały będą najlepsze?

Jedną z najważniejszych kwestii związanych z wykończeniem poddasza jest wybór materiałów, które do tego posłużą. Czym wykończyć skosy poddasza? Do najczęściej stosowanych materiałów, którymi obkłada się ściany i połacie dachu, należą płyty gipsowo-kartonowe, co jednak nie zamyka puli możliwości.

Specyfika poddasza polega na tym, że znaczna część jego powierzchni to płaszczyzny skośne, których nie da się otynkować w zwykły sposób. Co więcej, drewniany szkielet tworzący konstrukcję dachu, a czasem też ścian kolankowych, szczytowych i działowych ma swoje wymagania. Musi być odpowiednio chroniony przed ogniem, dobrze wygłuszony i zabudowany w taki sposób, żeby pracujące drewno nie powodowało spękań i uszkodzeń okładzin. Gdy zamiast stropu betonowego jest strop belkowy, dochodzi jeszcze problem z zabudową sufitu piętro niżej.

Pamiętajmy też, że wszystkie pionowe murowane przegrody pod dachem możemy wykończyć identycznie i w tym samym czasie, co te na niższym piętrze. Zróbmy to, zanim zabierzemy się za trudniejsze elementy.

Wykończenie poddasza płytami gipsowymi

Nie trzeba sięgać po statystyki, żeby zauważyć, że ponad 70% poddaszy wykańcza się płytami gipsowymi. To metoda sprawdzona od lat i jedna z najtańszych. Podstawowe rodzaje płyt są dostępne we wszystkich składach i sklepach budowlanych. Mniej typowe można zamówić przez internet.

• płyty gipsowo-kartonowe typu A

Podstawowe płyty to płyty gipsowo-kartonowe typu A. Mają rdzeń gipsowy powleczony z obu stron mocnym kartonem. Typowa grubość takich płyt to 12,5 mm. Znajdziemy też cieńsze, o grubości 8 mm – przeznaczone do wyrównywania ścian murowanych, oraz grube – 25 mm, o lepszych parametrach akustycznych, bardziej wytrzymałe na uszkodzenia i lepiej chroniące drewnianą konstrukcję przed ogniem. Płyty mają szerokość 1,2 m i długość 2,5 m. Kupimy też płyty małe (wysokość 130 cm, szerokość 60-90 cm), wygodniejsze w transporcie i dobre do wykańczania mniejszych płaszczyzn.

• płyty gipsowo-kartonowe H2

W większości marketów znajdziemy też płyty gipsowo-kartonowe H2 – bardziej odporne na działanie wilgoci, choć nie wodoodporne. Mają z reguły karton w zielonym kolorze. Użyjemy ich do wykończenia łazienki na poddaszu lub pralni.

• płyty gipsowe F i FH2

Aby zapewnić bezpieczeństwo ogniowe, drewnianą konstrukcję poddasza możemy obudować płytami F, mającymi przeważnie kolor różowy.

W specjalistycznych sklepach lub przez internet kupimy płyty FH2 – równie dobrze radzące sobie z ogniem, jak i z wilgocią, płyty akustyczne – o specjalnej strukturze rdzenia, lepiej pochłaniające fale dźwiękowe, lub wodoodporne – zamiast kartonem obłożone welonem z włókna szklanego, co dodatkowo zwiększa wytrzymałość płyt na uszkodzenia i podwyższa ich odporność ogniową. Mogą być stosowane w pomieszczeniach, w których wilgotność powietrza przekracza 90%, podczas gdy płyty H2 wytrzymują maksymalnie 70%.

• płyty gipsowo-włóknowe

Ciekawym produktem, choć trudnym do znalezienia w zwykłych sklepach budowlanych, są płyty gipsowo-włóknowe. Te nie mają okładziny kartonowej, tylko rozproszone włókna celulozowe przenikające gipsowy rdzeń. Z powodzeniem zastępują płyty A, F, H2 lub H2F. Dostępne są ponadto gipsowo-włóknowe płyty paroizolacyjne, które redukują przepływ pary wodnej przez przegrody. Przy ich użyciu folia paroizolacyjna staje się już zbędna.

Najmocniejsze z płyt gipsowych to te o oznaczeniu D, R lub I. Odznaczają się większą twardością i odpornością na uszkodzenia. Często występują w wersjach ogniochronnych i impregnowanych (DF, DFRI lub DFH2).

Montaż płyt gipsowo-kartonowych i gipsowo-włóknowych na poddaszu

• mocowanie płyt do rusztu

Płyt nie przytwierdzamy ich bezpośrednio do krokwi ani innych belek nośnych. Najpierw należy zamocować do nich ruszt nośny z profili CD. Przyczepia się je do wieszaków przykręconych do elementów konstrukcji. Biegną przeważnie równolegle do podłogi poddasza, w odstępach 40-60 cm. Płyty przykręca się do profili czarnymi wkrętami TN, a później szpachluje masą gipsową ich łebki.

Przeczytaj też:

10 najczęściej popełnianych błędów przy budowie ścianki z płyt g-k >>>

Płyty g-k i g-w można też łączyć z konstrukcją bez budowania typowego rusztu, ale potrzebne będą wtedy systemowe łączniki wyposażone w szerokie tarcze. Każdy łącznik ma metalowy trzpień, który wkręca się w gwintowaną mufę osadzoną wcześniej w drewnie. Osadzając łączniki, pilnujemy, by tarcze trzymały poziom. Nie jest to trudne, bo trzpienie zapewniają regulację w zakresie 0-9 cm. Płyty łączymy z tarczami za pomocą wkrętów.

• wzmacnianie łączeń płyt

Najtrudniejszym etapem budowy takich ścian jest spoinowanie szczelin między nimi. Używa się do tego zapraw lub mas gipsowych i taśm zbrojących z papieru bądź flizeliny, mających chronić spoiny przed pękaniem.

Specjalnie wyprofilowane krawędzie boczne płyt sprawiają, że po ich zestawieniu powstaje podłużna, płytka niecka, dzięki której spoiny da się zlicować z płaszczyzną okładziny. Gdy płyty trzeba ciąć w poprzek, krawędzie należy sfazować, aby powstało zagłębienie o przekroju trójkątnym. W nim umieszcza się masę, wkleja taśmę zbrojącą i ponownie zaszpachlowuje masą gipsową. Dobrze wykonane spoiny między płytami nie powinny być widoczne, gdy spojrzy się na pomalowaną ścianę lub sufit pod kątem.

• spoinowanie płyt z użyciem taśmy zbrojącej

Najprościej to osiągnąć stosując masę szpachlową, która nie wymaga używania taśm zbrojących, bo ma w składzie mikrozbrojenie w postaci włókien. Gdy wybierzemy zwykłą masę, bez taśmy się nie obejdzie.

Najlepsza jest taśma papierowa – trudna w stosowaniu, bo przed użyciem trzeba ją zwilżać, ale zbrojone nią spoiny mają największą wytrzymałość. Polecana jest też taśma z włókna szklanego – flizelinowa – nie tak mocna jak papierowa, ale łatwiejsza w użyciu. Papierową taśmę, czasem z dwoma pasami cienkiej taśmy metalowej wzdłuż krawędzi, stosuje się do zbrojenia narożników wewnętrznych. Taśma flizelinowa nie jest tu wskazana.

• szlifowanie miejsc wymagających wyrównania

Gdy gips użyty do spoinowania wyschnie, trzeba go przeszlifować siatką ścierną założoną na pacę albo użyć do tego szlifierki elektrycznej.

Wykończenie poddasza: płyty cementowo-włóknowe i drewnopochodne

Standardowe wyroby gipsowe nie są idealne. Co prawda izolują drewno od ognia, chroniąc je określony czas przed zapłonem, a także są łatwe do dalszego wykończenia, jednak szkodzi im woda i trzeba się z nimi delikatnie obchodzić, aby ich nie wgnieść ani nie zarysować. Tylko płyty g-k i g-w z wyższej półki są pozbawione podobnych mankamentów. Niektórzy inwestorzy wolą więc obudować skosy poddasza, a także inne znajdujące się tu konstrukcje szkieletowe, płytami cementowo-włóknowymi albo drewnopochodnymi.

• płyty cementowo-włóknowe

To „mineralne twardzielki”. Cement jest mocniejszy od gipsu i także nieźle chroni przed ogniem, a jednocześnie mniej boi się wody. Płyty cementowo-włóknowe mają rdzeń cementowy, wzmocniony od wewnątrz dwiema warstwami siatki z włókna szklanego. Mogą być sprzedawane z kompletnym systemem do wykonywania wodoszczelnych okładzin w pomieszczeniach sanitarnych. System obejmuje preparat gruntujący oraz płynną folię uszczelniającą, taśmy i opaski uszczelniające do zabezpieczania narożników i miejsc szczególnie narażonych na zalanie. Płyty c-w mają długość od 100 do 300 cm, szerokość od 60 do 225 cm i grubość 6, 9 i 12,5 mm. Nie są zbyt ciężkie – 1 m² waży około 12 kg.

• płyty wiórowe MFP

Płyty drewnopochodne są niedrogie i łatwe w obróbce, a przy tym sztywne i wytrzymałe na uszkodzenia. Nie poprawiają jednak bezpieczeństwa pożarowego. Z tego grona najlepszym produktem do wykańczania poddaszy – mogącym konkurować z płytami gipsowymi i cementowymi – są płyty wiórowe MFP.

Do zabudowy skosów polecane są te o grubości 12 mm i wymiarach 2400 x 1200 mm. Zgodnie z zaleceniami producenta mocuje się je do rusztu nośnego z łat drewnianych, przybitych prostopadle do krokwi w rozstawie 50 cm. Płyty takie mają dość jednorodną strukturę i bardzo gładką powierzchnię, którą po zamontowaniu płyt i wypełnieniu spoin masą polimerową lub akrylową można pomalować bądź też okleić tapetą. Do dyspozycji mamy również sklejkę – jej po zamocowaniu nie trzeba już malować.

Przeczytaj też:

Niskie poddasze: czy warto zabudować skosy? >>>

Sufit podwieszany na poddaszu z płyt g-k

Rzadko połacie dachu wykańcza się od wewnątrz tak, by zabudowa sięgała samej kalenicy. Zazwyczaj na wysokości 2,3-3 m robi się sufit. To korzystne, bo zmniejsza się tym samym kubaturę do ogrzania. Sufit wykańczamy zazwyczaj tą samą metodą co skosy.

Płyty mocujemy do rusztu, który wisi pod belkami na wieszakach. Boazeria lub masywniejsze płyty, na przykład magnezytowo-wiórowe albo MFP, można łączyć z rusztem drewnianym, przykręconym do tychże belek, pod warunkiem że zostanie starannie wypoziomowany.

Przeczytaj też:

Sufit podwieszany led: jak go zbudować i jak podświetlić >>>

W takim suficie można zmontować oświetlenie punktowe, ukryć pod nim przewody instalacyjne (na przykład wentylacyjne czy rozprowadzające ciepłe powietrze). Sufitem podwieszanym można też zróżnicować wysokość pomieszczeń.

Jakie płyty do zabudowy łazienki na poddaszu?

Ponieważ skosy zabudowuje się przeważnie płytami, należy wybrać takie, które mają podwyższoną odporność na wilgoć:

• gipsowo-kartonowe H2,
• gipsowo-włóknowe,
• cementowo-włóknowe.

Jeśli chcemy szkieletowe konstrukcje w łazience otynkować lub obłożyć kaflami, można też zastosować termoizolacyjne płyty (z polistyrenu XPS) powleczone masą polimerową, w którą wtopiona jest siatka zbrojąca. Polistyrenowy rdzeń zapewnia sztywność i dobrą izolacyjność cieplną, a powłoka tworzy stabilne, sztywne podłoże łatwe do wykończenia. Płyty takie są odporne na wilgoć, wodę i pleśń, a przy tym lekkie i bardzo łatwe w obróbce. Niestety, nie da się ich pomalować tak jak płyt g-k, g-w lub c-w.

Przeczytaj też: Łazienka na poddaszu. Projekty i praktyczne porady >>>

Podłogę w łazience najkorzystniej będzie wykończyć w sposób tradycyjny, czyli ułożyć terakotę. Może to sprawić pewien kłopot, o ile mamy do czynienia ze stropem drewnianym. Na jego belkach nośnych należy zbudować solidne podłoże, najlepiej z płyt MFP lub OSB. Na takiej podłodze, po zabezpieczeniu jej płynną folią, można mocować kafelki.

Radosław Murat