Jaka gładź szpachlowa do płyt g-k? Czym najlepiej szpachlować płyty gipsowo-kartonowe i jak to robić?
Wybór gładzi szpachlowej do płyt g-k nie zawsze jest prosty. Jak i czym najlepiej szpachlować płyty gipsowo-kartonowe? Czy naciągać gładź na całe płyty, czy szpachlować tylko spoiny między nimi? Wyjaśniamy, jaka gładź na płyty gipsowe sprawdzi się najlepiej i jak nakładać gładź do płyt g-k.
Spis treści
- Gładź szpachlowa do płyt g-k: czym szpachlować?
- Galeria zdjęć: nakładanie gładzi na płyty g-k
- Gładź do płyt g-k: jak wzmacniać spoiny
- Czym wzmacniać spoiny między płytami g-k
- Cztery poziomy wygładzenia płyt g-k
- Jak szpachlować spoiny i wkręty w płytach g-k
Wykańczając pomieszczenie płytami gipsowo-kartonowymi, oczekujemy, że powierzchnia ścian będzie gładka – bez spękań i nierówności. W tym celu należy starannie wypełnić spoiny między elementami okładziny oraz zaszpachlować łby wkrętów, którymi jest mocowana. Czasami trzeba też nanieść szpachlę na całą powierzchnię płyt. Wydaje się, że są to zadania dość proste, jednak to właśnie spękania na krawędziach lub nierówności powierzchni spowodowane niewłaściwie wykonanym szpachlowaniem są częstym defektem ścian g-k.
Gładź szpachlowa do płyt g-k: czym szpachlować?
Masy szpachlowe przeznaczone do stosowania z płytami gipsowo-kartonowymi mają w ofercie zarówno niektórzy producenci okładzin, jak i wytwórcy chemii budowlanej specjalizujący się w masach tynkarskich. Wykonawcy suchej zabudowy przestrzegają – a przynajmniej powinni przestrzegać – zasady niemieszania systemów różnych producentów. Dotyczy to również płyt gipsowych i przeznaczonych do nich mas szpachlowych.
Do płyt g-k przeznaczone są:
- masy szpachlowe wypełniające (konstrukcyjne) nadające odpowiednią wytrzymałość połączeniu krawędzi płyt gipsowych;
- masy szpachlowe wykończeniowe (finiszowe), które mają wygładzić płyty g-k.
Zazwyczaj na opakowaniu masy szpachlowej widnieje informacja, do jakiego poziomu szpachlowania jest ona przeznaczona. Najczęściej masy wypełniające dzielą się na te odpowiednie do szpachlowania podstawowego lub wykończeniowe. Nie jest to jednak regułą. Na rynku można spotkać masy uniwersalne.
- Przeczytaj też: Dlaczego pęka gładź? Jak uniknąć odpadania gładzi
Zarówno masy wypełniające, jak i wykończeniowe do płyt g-k można kupić w postaci proszku do samodzielnego przygotowania (masy gipsowe) lub już gotowych preparatów (kompozycje spoiw żywicznych). Gotowe masy szpachlowe zdecydowanie ułatwiają pracę. Ich zaletami są idealna konsystencja i wydłużony czas obróbki. Wadami – wydłużony czas schnięcia (w porównaniu do mas sypkich) i wyższa cena.
Dostępne są również masy szpachlowe do płyt g-k wzmacniane różnymi dodatkami (włóknami celulozowymi, polimerami) z wypełniaczami i stabilizatorami, np. z tworzyw sztucznych, które powodują zwiększenie wytrzymałości na powstawanie pęknięć. Masy te można nanosić zarówno z taśmami wzmacniającymi, jak i bez nich.
Są też masy szpachlowe przeznaczone do konkretnych systemów i zadań, m.in. do zabudowy w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności (masy szpachlowe impregnowane) oraz do miejsc, gdzie wymagana jest zwiększona odporność na ogień.
Galeria zdjęć: nakładanie gładzi na płyty g-k
Autor: Mariusz Bykowski
Gips jest materiałem bardzo brudzącym, dlatego też najlepiej wynieść z wykańczanego gładzią pomieszczenie wszystkie rzeczy lub zabezpieczyć je folią malarską. Osłonić trzeba również okna.
- zawsze należy używać czystych narzędzi, po każdym szpachlowaniu trzeba umyć wiaderko i narzędzia;
- masa szpachlowa nie może być przeterminowana ani zawilgocona;
- trzeba wsypywać masę szpachlową do wody, nigdy na odwrót; warto mieszać masę szpachlową mechanicznie – zmniejsza to czas jej obróbki;
- szpachlowane krawędzie płyt muszą być oczyszczone z kurzu, pyłu, tłustych plam, a krawędzie cięte powinny być zagruntowane;
- trzeba szpachlować w temperaturze zalecanej przez producenta mieszanki (od +5°C do + 30°C);
- nie powinno się stosować osuszaczy powietrza. Doprowadza to do zbyt szybkiego odparowania wody z masy szpachlowej, co powoduje powierzchniowe pęknięcia.
Gładź do płyt g-k: jak wzmacniać spoiny
Płyty g-k mają fabrycznie wykończone krawędzie. Mogą one być w zależności od typu płyty i jej producenta półokrągłe, okrągłe lub spłaszczone. Gdy płyty g-k są docinane na budowie, przed przytwierdzeniem należy je sfazować pod kątem około 45º.
Niezależnie od tego, czy krawędź jest wykończona fabrycznie, czy docięta, spoiny zawsze wypełnia się szpachlą. Ponieważ występują w nich spore naprężenia, pomimo ich starannego wypełnienia mogą się tam pojawić rysy.
- Przeczytaj też: Płyty gipsowo-kartonowe na każdą okazję. Poznaj rodzaje płyt g-k
Aby zapobiec powstawaniu rys, wkleja się tam taśmy i siatki wzmacniające albo stosuje masy szpachlowe o zwiększonej wytrzymałości na pęknięcia. W większości przypadków o tym, czy stosować taśmę wzmacniającą, decyduje rodzaje krawędzi łączonych płyt.
Te o krawędziach okrągłych i półokrągłych są przeznaczone do szpachlowania bez zastosowania taśmy wzmacniającej. Te o krawędzi spłaszczonej półokrągłej można szpachlować z taśmą lub bez niej.
Taśm używa się zawsze do płyt ze spłaszczoną krawędzią prostą oraz do wzmacniania krawędzi ciętych na budowie. Wyjątkiem są krawędzie cięte płyt fabrycznie perforowanych.
Czym wzmacniać spoiny między płytami g-k
Spoiny szpachlowanych łączeń krawędzi płyt g-k wzmacnia się flizeliną, taśmą papierową, siatką samoprzylepną lub taśmą z tworzywa sztucznego.
Flizelina. To cienka taśma o szerokości 50 mm wykonana z włókna szklanego. Jej podstawowymi zaletami są łatwość obróbki – nawet amator znakomicie sobie z nią poradzi – wytrzymałość oraz cena. Jej montaż polega na nałożeniu cienkiej warstwy masy szpachlowej (około 0,5 mm), przyklejeniu taśmy i pokryciu jej kolejną cienką warstwą masy szpachlowej z jednoczesnym jej wygładzeniem.
Są dwa rodzaje flizeliny: bez otworów (gładka) i z otworami (perforowana). Do suchej zabudowy stosuje się tę gładką. Chociaż taśma ta wydaje się być bardzo delikatna, po wtopieniu jej w warstwę masy szpachlowej jej wytrzymałość znacznie wzrasta. Można ją stosować zarówno na łączenia krawędzi płyt ciętych, jak i spłaszczonych (fabrycznych). Nie nadaje się do wywijania na narożniki wewnętrzne lub zewnętrzne, ale można nią wykańczać aluminiowe narożniki. Sprawdzi się w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności oraz mokrych.
Najczęstszą przyczyną powstania rysy albo pęknięcia, mimo zastosowania flizeliny, jest jej zbyt głębokie osadzenie podczas spoinowania krawędzi płyt ciętych.
- Przeczytaj też: Szpachlowanie ścian. Jak dobrze nałożyć gładź
Taśma papierowa. Jej szerokość również wynosi 50 mm. Jej zaletą jest duża wytrzymałość oraz wszechstronność zastosowania. Można jej używać do łączenia krawędzi ciętych i fabrycznych oraz narożników wewnętrznych i zewnętrznych (przy założeniu, że łączonymi elementami w narożnikach są płyty gipsowe). Sprawdzi się w pomieszczeniach o dużej wilgotności. Jej wadą jest trudna obróbka. Aby ją prawidłowo wkleić, należy mieć pewne doświadczenie. W związku z nierównomiernym przenikaniem przez nią wilgoci taśma ta potrafi falować lub marszczyć się. Powstają pod nią pęcherzyki powietrza i w tych miejscach nie jest przyklejona do podłoża.
Taśma ta także jest dostępna w dwóch rodzajach – bez wzmocnień i ze wzmocnieniami, którymi są aluminiowe paski. Ta druga szczególnie nadaje się do stosowania w narożnikach zewnętrznych. Na rynku oprócz zwykłych taśm flizelinowych i papierowych jest jeszcze taśma papierowa wykonana ze specjalnego białego papieru. Jest to hybryda taśmy papierowej i flizeliny. Łączy w sobie wytrzymałość papierowej i łatwość obróbki flizelinowej.
Siatka samoprzylepna. Jest wykonana z włókna szklanego o szerokości 50 mm. Jest ona bardzo łatwa w obróbce. Wystarczy ją nakleić na łączone krawędzie płyt gipsowych i pokryć masą szpachlową. Niestety, siatka na krawędziach nie jest najlepszym rozwiązaniem. W związku z tym, że mocuje się ją dość głęboko (na przykład na łączeniach płyt z fabrycznie spłaszczonymi krawędziami), mogą pojawiać się nad nią powierzchniowe rysy i pęknięcia.
- Przeczytaj też: Okładziny z płyt g-k: uwaga na błędy wykonawcze!
Często też wykorzystuje się ją w nieprawidłowy sposób – używa do wzmacniania wewnętrznych narożników przy łączeniu na przykład sufitu podwieszanego ze ścianą murowaną. Siatka zostaje wywinięta na ścianę i na sufit, następnie zaszpachlowana. Ponieważ w tym miejscu są łączone dwa różne materiały, a podczas pracy budynku występują zwiększone naprężenia, siatka jest najczęściej wyrywana ze ściany. Tworzy przy tym na jej powierzchni ukośne pęknięcia. Dlatego też ten typ wzmocnienia jest obecnie najczęściej wykorzystywany tylko przy drobnych naprawach płyt gipsowych.
Taśma z tworzywa sztucznego. Ma szerokość 57 mm. Po obu stronach są wklejone włókna z PCW. Łatwo się ją obrabia. Znakomicie nadaje się do łączenia wszelkich krawędzi płyt, narożników wewnętrznych i zewnętrznych (przy założeniu, że łączonymi elementami w narożnikach są płyty gipsowe). Można ją stosować w pomieszczeniach mokrych. Mocuje się ją tak samo jak taśmę papierową. Jej jedyną wadą jest cena – wyższa niż pozostałych typów wzmocnień.
Cztery poziomy wygładzenia płyt g-k
W suchej zabudowie wyróżnia się cztery poziomy jakości szpachlowania połączeń krawędzi płyt gipsowych – Q1, Q2, Q3 i Q4. Poziom pierwszy oznacza płyty najmniej wygładzone. Wymaga on też najmniejszego wkładu robocizny. Poziom czwarty to płyty maksymalnie wygładzone. Jest też najbardziej praco- i materiałochłonny.
1. Poziom pierwszy (Q1) polega na wypełnieniu wszystkich zagłębień na powierzchni płyt. Szpachluje się więc połączenia ich krawędzi, elementy mocujące i wykończeniowe, na przykład łby wkrętów oraz aluminiowe narożniki. Można to szpachlowanie traktować jako pracę wstępną przed kolejnymi etapami lub ostateczną, jeśli nie mamy wysokich wymagań estetycznych w stosunku do powierzchni albo wykańczamy ją płytkami ceramicznymi. Krawędzie łączonych płyt – w zależności od dalszego przeznaczenia powierzchni – mogą, ale nie muszą być wzmacniane taśmami.
2. Poziom drugi (Q2) to szpachlowanie podstawowe, a następnie powtórne szpachlowanie połączeń krawędzi aż do uzyskania gładkiego połączenia między płytami. Przesuwając po spoinach dłonią, nie powinniśmy czuć żadnych zagłębień, wzniesień ani rys zrobionych narzędziami. Jeśli zachodzi konieczność, można szpachlowane miejsca przeszlifować. Ten poziom szpachlowania nadaje się pod tapety typu raufaza lub tynk dekoracyjny o grubości ziarna powyżej 1 mm.
3. Poziom trzeci (Q3) wymaga wykonania szpachlowania standardowego krawędzi (Q1 i Q2) oraz całościowego powierzchni płyt przez nałożenie na nie masy szpachlowej i ostre ściągnięcie jej krawędzią pacy. Ma to na celu zamknięcie mikroporów na powierzchni kartonu oraz ujednolicenie chłonności i tekstury. Grubość nakładanej warstwy masy szpachlowej nie powinna być większa niż 0,5 mm. Powierzchnię szlifuje się. Ten poziom szpachlowania nadaje się pod cienkie tapety papierowe lub tynk dekoracyjny o grubości ziarna do 1 mm oraz pod malowanie.
4. Poziom czwarty (Q4) to najwyższy poziom jakości szpachlowania. Polega on na wykonaniu szpachlowania standardowego oraz nałożeniu na całą powierzchnię zabudowy masy szpachlowej o grubości większej niż 1 mm, a następnie mechanicznym przeszlifowaniu całej powierzchni. Masę szpachlową nakłada się ręcznie lub natryskuje mechanicznie. Na tak wykończone płyty nakleja się gładkie bądź fakturowane tapety z połyskiem albo z metalizowanej folii oraz stosuje się na nich różne techniki malarskie.
Jak szpachlować spoiny i wkręty w płytach g-k
Jeśli spoinuje się płyty o krawędziach ciętych, najważniejsze jest ich odpowiednie przygotowanie, to jest odpylenie i zagruntowanie. Najlepiej zrobić to pędzlem ławkowcem. Nawet jeżeli nie mamy środka gruntującego, krawędzie można przetrzeć zwykłą wodą. Dzięki temu oczyścimy je z resztek luźnego gipsu (pyłu) pozostałego po fazowaniu oraz zmniejszymy chłonność rdzenia płyty. Po wypełnieniu spoiny masą szpachlową i ściągnięciu jej nadmiaru pozostawia się ją do wyschnięcia, bez wtapiania w nią taśmy wzmacniającej. Unikniemy w ten sposób zapadnięcia się taśmy do środka spoiny podczas schnięcia masy szpachlowej. Takie zagięcie taśmy może prowadzić do powstawania później rys i pęknięć.
Po wyschnięciu masy szpachlowej na spoinę nakłada się kolejną warstwę szpachli, a następnie wtapia w nią taśmę wzmacniającą i wygładza łączenie. Taką kolejność prac stosuje się również podczas szpachlowania półokrągłych krawędzi (fabrycznych) łączonych płyt gipsowych, jeśli ma być w nich użyta taśma wzmacniająca.
- Przeczytaj też: Gładź bezpyłowa: dlaczego warto ją wybrać
Szpachlowanie krawędzi spłaszczonych fabrycznie (są to krawędzie wzdłużne płyty) jest trochę prostsze. Na łączone krawędzie płyt gipsowych nakłada się masę szpachlową aż do wyrównania jej powierzchni z powierzchnią płyt. Wtapia się w nią taśmę wzmacniającą, nakłada kolejną warstwę masy szpachlowej i wygładza powierzchnię łączenia, a następnie pozostawia do wyschnięcia.
W przypadku szpachlowania łbów wkrętów sprawa wydaje się prosta, jednak dość często powstają w tych miejscach wzniesienia z masy szpachlowej. Masa, zamiast zostać wciągnięta do środka, jest wypychana na zewnątrz, ponieważ pod wypukłością znajduje się powietrze. Podczas próby jej szlifowania ponownie ukazuje się czarny łeb wkręta. Dzieje się tak, jeśli szpachelkę z masą szpachlową przeciągamy tylko w jednym kierunku, na przykład z góry na dół. Jeżeli zrobimy ruchy szpachelką na krzyż, czyli z góry na dół, a następnie z lewej do prawej i z prawej do lewej, masa szpachlowa zostanie wciągnięta do środka wgłębienia z łbem wkręta. Takie miejsce można już przeszlifować bez obaw.
