Czy zdążysz wymienić kopciucha? Kończą się lokalne programy, a dopłaty maleją. Raport z dużych miast

Nie warto czekać z wymianą kopciucha. Programy lokalnych dopłat do modernizacji kotłowni czy likwidacji pieca w wielu miastach kończą się. Kwoty dotacji z każdym rokiem są coraz niższe. Sprawdzamy, czy w dużych miastach w Polsce wciąż jest szansa na wymianę źródła ciepła z dofinansowaniem i… szansa na czyste powietrze.

Język wojskowy najlepiej oddaje problemy, w jakich ugrzęzła walka o czyste powietrze. Akcja wymiany starych urządzeń grzewczych utknęła, spowolniła, wręcz zatrzymała się. Prawie cztery i pół miliona kotłów i pieców na paliwa stałe wciąż dymi nad Polską, pozbawiając życia nawet 50 tys. ludzi rocznie. Każdego roku znika z powodu smogu miasto wielkości Ostrołęki, Krosna czy Bełchatowa!

Spis treści

1. Polacy są za biedni żeby wymieniać stare piece?
2. Czy dofinansowanie do wymiany pieca plus cel, jakim jest powietrze bez smogu, to wystarczająca zachęta, by pozbyć się kopciucha?
3. Dlaczego warto wymienić stary piec? Polska liderem na smogowej mapie Unii Europejskiej
4. „Czyste powietrze” z zadyszką
5. Na Mazowszu w wyniku smogu umiera około 6 tys. osób rocznie
6. Jaka dopłata do wymiany kopciucha w Warszawie? Od 2023 r. zakaz kopciuchów
7. Warszawski Program Dotacji. Wysokość dopłat do wymiany starego pieca
8. Walka ze smogiem i dopłaty dla mieszkańców. Ambitne cele władz miasta Wrocławia
9. Z jakich dofinansowań można skorzystać we Wrocławiu na wymianę kopciucha?
10. Uchwały antysmogowe nadal ważne
11. Łódź. Mandaty nie załatwią wszystkiego
12. Poznań dotacje do wymiany kopciuchów. Kiedy kolejne Kawki?
13. Kraków wypada z rankingu wymiany pieców
14. Dopłaty do wymiany pieca w Krakowie
15. Program Stop smog w Krakowie
16. Dopłaty do wymiany pieca w Gdańsku. Nie tak jak w Sopocie
17. Dopłaty do wymiany pieca w Gdyni
18. Lublin 50% dotacji na wymianę pieca to za mało?
19. Szczecin i wymiana kopciuchów. Daleka droga do czystego powietrza

Polacy są za biedni żeby wymieniać stare piece?

Program rządowy Czyste powietrze, mimo szumnych zapowiedzi, nie spowodował przełomu. Wydano dopiero 4% ze stu miliardów budżetu – alarmuje NIK. Zlikwidowano tylko 2,2% z planowanej liczby kopciuchów - 66 tys. palenisk. Jest mała szansa, że do 2030 r. zostaną rozdysponowane środki na likwidację smogu w Polsce. Poprawa efektywności energetycznej budynków też kuleje. Z trzech milionów budynków, które powinny zostać ocieplone w ciągu 11 lat programu termomodernizacji, po 3 latach wynik to 73 tysiące budynków, czyli 2,4%. Są wysiłki, nie ma przełomu…

Możemy sobie dopowiedzieć, jaki jest powód tak słabych wyników - społeczeństwo jest za biedne, by współfinansować modernizacje kotłowni i termomodernizację budynków. Do tego wybuchła wojna w Ukrainie i widmo braku opału na zimę stało się całkiem realne. Brak węgla, 3 tysiące za tonę czarnego znów złota, obawa o dostępność gazu, drożejąca energia elektryczna - to newsy, które wybuchały ostatnio jak bomby. Nastał czas zaburzenia priorytetów. Teraz państwo jedną ręką walczy ze smogiem, a drugą dopłaca obywatelom do zakupu każdego rodzaju paliwa i zawiesza normy jakości węgla dla kotłowni powyżej 1 MW („w przypadku nadrzędnej potrzeby utrzymania dostaw ciepła”). Samorządy zostały zmuszone do sprzedaży węgla. Można palić wszystkim, byle nie oponami samochodowymi – radzi prezes rządzącej partii i mówi to w Nowym Targu, mieście które jest liderem rankingów zanieczyszczenia powietrza.

Czy dofinansowanie do wymiany pieca plus cel, jakim jest powietrze bez smogu, to wystarczająca zachęta, by pozbyć się kopciucha?

Trudno w sytuacji, w jakiej jest teraz Polska, zrozumieć jeszcze niedawno oczywiste hasła. Czy na pewno warto skorzystać z programu dopłat i zmodernizować kotłownię, pozbyć się starych pieców z domu? Inwestycja wymaga wyłożenie własnych pieniędzy, a jest kryzys.

Nasza odpowiedź jest zdecydowanie pozytywna. Tak. Zachęcamy do wymiany starych urządzeń grzewczych na nowe. Nie ma odwrotu od czystej energii odnawialnej, czystego prądu z fotowoltaiki i elektrowni wiatrowych; nie ma też odwrotu od likwidacji pieców, kotłów śmieciuchów, być może też kominków.

Przeczytaj też: Zakaz palenia w kominku

Sytuacja gospodarcza jest trudna, ale wciąż to dobry czas, ponieważ państwo i samorządy zwracają większą lub mniejszą część kosztów inwestycji. Za gotowość wymiany kopciucha i trochę papierologii można dostać kilka, kilkadziesiąt tysięcy złotych. Niestety, te świetne okazje się kończą. Mijają terminy działania lokalnych programów dofinansowania, a dopłaty do wymiany kopciuchów z każdym rokiem są coraz niższe. Trzeba się spieszyć, bo pieniędzy w gratisie będzie coraz mniej. Tymczasem obowiązek wymiany kotła czy likwidacji paleniska nie zniknie.

Chcemy pomóc w decyzji. Przyglądamy się samorządowym dotacjom w dużych miastach. Wiele razy, niestety musimy napisać: już nieaktualne, już po terminie.

Dlaczego warto wymienić stary piec? Polska liderem na smogowej mapie Unii Europejskiej

Polska jest liderem na smogowej mapie Unii Europejskiej. Każdego roku w piecach i kotłach różnej jakości spala się nawet 11 mln ton węgla, a tej zimy także drewna, śmieci, lakierowanych mebli, a może i plastikowych butelek i opon. Ogrzewanie domu węglem, nie dość że jest źródłem smogu, okazało się rozwiązaniem najdroższym. Kosztuje dwukrotnie więcej niż ogrzewanie gazem, pięciokrotnie drożej niż pompą ciepła. Wygrywają ci, którzy zdecydowali się na modernizację kotłowni, inwestycję w fotowoltaikę i kolektory słoneczne. Dlatego nie warto dłużej czekać - modernizacja kotłowni to szansa i zysk dla właściciela domu czy mieszkania.

Zakaz palenia węglem? To się nie zmieni. Warto już dziś pozbyć się kopciucha i przejść na czystą stronę mocy. Sprawdź, czy w twoim mieście może dostać pomoc finansową na ten cel.

Na Mazowszu w wyniku smogu umiera około 6 tys. osób rocznie

Zaczynamy od stolicy i Mazowsza. Każde województwo można opisać za pomocą dwóch rankingów – jeden to liczba zlikwidowanych kopciuchów, a drugi to liczba zgonów, za które obwinia się fatalną jakość powietrza. Na Mazowszu w wyniku smogu umiera około 6 tys. osób rocznie.

Dorobek stolicy w walce ze smogiem to 4903 kopciuchy wymienione w latach 2017-2022. Do likwidacji jest wciąż 7,5 tys. starych pieców. To jeszcze nic w porównaniu z województwem mazowiecki, gdzie zewidencjonowano ponad 600 tysięcy dymiących kopciuchów.

Jaka dopłata do wymiany kopciucha w Warszawie? Od 2023 r. zakaz kopciuchów

Nie ma wielkiego zainteresowania programem Czyste powietrze na Mazowszu. 56 wniosków w pierwszych trzech kwartałach tego roku to raczej śmieszna liczba. Tymczasem uchwała antysmogowa dla województwa mazowieckiego zacznie obowiązywać już 1 stycznia 2023 r. – dla kotłów bezklasowych, tak zwanych śmieciuchów. Całkowity zakaz spalania węgla dla Warszawy wyznaczono na dzień 1 października 2023 r. Wyjątkiem będą kotły automatyczne spełniające wymogi Ekoprojektu (tzw. Ecodesign) i kotły klasy 5, których eksploatacja rozpoczęła się przed 10 listopada 2017 r. W powiatach podwarszawskich taki sam zakaz zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2028 r.

Przeczytaj też: Wymiana kopciuchów terminy. Do kiedy obowiązkowa wymiana pieca

Zła wiadomość jest też taka, że z roku na rok maleje wysokość dofinansowania w ramach miejskim programów dopłat. W 2020 roku z Warszawskiego Programu Dotacji można było dostać 100% zwrotu kosztów modernizacji. W 2021 roku 90%, a w tym roku 70%.

Warszawski Program Dotacji. Wysokość dopłat do wymiany starego pieca

Obecnie w Warszawie wymieniając kocioł na paliwo stałe:

• na gruntową pompę ciepła - można otrzymać dopłatę 28 tys. zł,
• na powietrzną pompę ciepła - dopłata 21 tys. zł,
• montując kocioł gazowy - można dostać dopłatę do 8,4 tys. zł,
• wymiana kotła na ogrzewanie elektryczne - to 7 tys. zł dopłaty.

Opłacalne jest przyłączenie nieruchomości do sieci ciepłowniczej - bonus 21 tys. zł. Za inwestycję w kolektory słoneczne i panele fotowoltaiczne z Warszawskiego Programu Dotacji jest dopłata 10,5 tys. zł.

Z dopłat w ramach Warszawskiego Programu Dotacji mogą skorzystać osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe, przedsiębiorcy, stowarzyszenia, fundacje, a także gminne i powiatowe osoby prawne.

Władze województwa mazowieckiego chcą przyspieszyć usuwanie kopciuchów, stąd kolejny budżet, 56 mln euro na program edukacyjny i informacyjny Mazowsze bez smogu. A w ramach innego programu Mazowsze dla czystego powietrza - z budżetem 5 mln zł - mieszkańcy będą mogli w 2023 r. otrzymywać z samorządu dofinansowanie do kosztów zakupu opału po wymianie pieca czy dofinansowanie wkładu własnego dla przeprowadzających termomodernizację budynków. Jest wsparcie...

Walka ze smogiem i dopłaty dla mieszkańców. Ambitne cele władz miasta Wrocławia

Miasto stu mostów bardzo ambitnie podeszło do problemu smogu, wspierając mieszkańców miejskimi programami dopłat. Od 2014 r. przestało dymić ponad 10 tysięcy palenisk. Do likwidacji zostało 10 tys. pieców w zasobach komunalnych i 8 tysięcy kotłów w domach jednorodzinnych. 

Wrocławianie mieli już świetne okazje, by skorzystać z dopłat. W 2019 r. miasto rozpoczęło akcję „Zmień piec”. Budżet: 330 mln zł na spotkania z mieszkańcami osiedli, doradztwo energetyczne, plakaty, billboardy, stronę internetową i oczywiście informację z jakich dofinansowań rządowych i lokalnych można skorzystać.  

Z jakich dofinansowań można skorzystać we Wrocławiu na wymianę kopciucha?

Od 2020 roku dostępna jest dotacja z miejskiego programu „Kawka Plus”. Początkowo była to dopłata do 15 tys. zł na dofinansowanie do wymiany ogrzewania, oraz 5 tys. zł na wymianę starej stolarki okiennej z programu „Termo Kawka”. W 2022 r. dotacja jest niższa: 12 tys. zł na modernizację źródła ciepła. A w przyszłym roku będzie to kwota do 10 tys. zł. W 2024 roku, ostatnim funkcjonowania programu, dopłata do wymiany kopciucha wyniesie już tylko 8 tys. zł. Warto więc się pospieszyć.

Wrocław oferuje też działania osłonowe. Zwolnienia z czynszów dla mieszkań komunalnych do 2023 r., a przez kolejne trzy lata 50-procentową ulgę w opłatach czynszowych. Lokalny Program Osłonowy będzie działać do 2024 r., oferując dopłaty do rachunków za ogrzewanie dla tych, którzy wymienili już źródło ciepła – można otrzymać nawet do 4 tys. zł.

Wrocław inwestuje w sieć ciepłowniczą, zwalniając tym samym wielu mieszkańców z konieczności modernizacji źródła ciepła. W 2021 r. przyłączono do sieci 90 budynków komunalnych, w 56 kolejnych trwają prace. Do lipca 2024 r., kiedy wchodzi w życie uchwała antysmogowa, piece w zasobach mieszkań komunalnych we Wrocławiu mają zniknąć – to ambitny plan miasta.

Gdzie szukać informacji o dopłatach we Wrocławiu? Na stronie zmienpiec.pl można przeczytać o programach lokalnych, a także ogólnopolskich programach dofinansowania: Czyste Powietrze Plus - do 79 tys. zł, Ulga termomodernizacyjna - do 53 tys. zł.

Łódź. Mandaty nie załatwią wszystkiego

Miasto Łódź będzie płynąć w smogowym dymie do stycznia 2027 r., kiedy to wejdzie w życie uchwała antysmogowa Sejmiku Województwa Łódzkiego - bezwzględny zakaz używania kotłów bezklasowych, 3 i 4 klasy oraz pieców. Na razie dymi ponad 40 tys. palenisk. Poza ogólnopolskimi programami, działał też program miejski. W 2022 r. bezzwrotne dotacje od miasta Łodzi wynosiły 90% kosztów inwestycji w likwidację kopciucha poprzez: podłączenie do sieci ciepłowniczej, podłączenie do sieci gazowej, wymianę na ogrzewanie elektryczne, montaż pompy ciepła.

Maksymalna kwota dla beneficjentów indywidualnych w Łodzi to 9 tys. zł. W przypadku modernizacji budynku wielorodzinnego, zarządca mógł otrzymać dotację w wysokości do 50 tys. zł. Z tych pieniędzy można było sfinansować zarówno wymianę urządzenia grzewczego, jak i koszty modernizacji instalacji. Beneficjent miał 3 miesiące na rozliczenie inwestycji, maksymalnie do 30 listopada 2022 r. Przyjmowanie wniosków zakończono 30 czerwca 2022 r. Warto było skorzystać…

Obecnie w Łodzi nie ma dopłat do wymiany kopciuchów, są kary. Miasto wyposażyło straż miejską w drona wykrywającego szkodliwe substancje w powietrzu. Liczba kontroli robi wrażenie - 2495 lotów w 2021 r., a w tym roku już ponad 40 tys. zł z mandatów wystawionych za palenie byle czym. Pisaliśmy o tym: Ruszają kontrole! Straż Miejska sprawdza, czym palisz w piecu

Poznań dotacje do wymiany kopciuchów. Kiedy kolejne Kawki?

Kolejne miasto, które walczy tym razem z 24 tysiącami dymiących pieców to Poznań. 1 stycznia 2024 roku w Poznaniu wejdzie w życie uchwała antysmogowa - zakaz ogrzewania mieszkań i domów piecami bezklasowymi, a od 2028 roku całkowity zakaz palenia paliwami stałymi. Władze Poznania starają się dbać o czyste powietrze w mieście. Dopłata do modernizacji kotłowni mogła wynieść 80% kosztów poniesionych przez właściciela mieszkania czy domu, nie więcej niż 7 tys. zł. Jeśli wnioskodawcą była wspólnota mieszkaniowa, kwota dofinansowania wzrastała do 14 tys. zł. Wymagany był dowód modernizacji w postaci dokumentu potwierdzającego złomowanie zlikwidowanego kotła, a w przypadku pieca i kominka - dokument stwierdzający demontaż i usunięcie. Ciekawostka - wnioski na dofinansowanie można było składać w tym roku tylko przez 10 dni - od 8 do 28 lutego 2022 r. Przez 4 lata działania programu udzielono 604 dotacji na kwotę ponad 4 mln zł. Czy dopłaty będą również w przyszłym roku? Warto sprawdzać.

Wysokość dopłat do wymiany kopciuchów w Poznaniu:

Poznań kontynuuje rządowy program Kawka, oferując miejską Kawkę Bis. Cel dofinansowania to wymiana starych pieców:

• na ciepło systemowe z sieci miejskiej, ogrzewanie gazowe lub elektryczne - dopłata do 12 tys. zł,
• pompę ciepła  - dopłata do 15 tys. zł,
• pompę ciepła plus instalacja fotowoltaiczna lub ogrzewanie elektryczne plus instalacja fotowoltaiczna - dopłata do 20 tys. zł.

Kawka Bis ma do rozdania 10 milionów zł. rocznie. W 2020 roku zawarto 472 umowy na prawie 8 mln zł. Zlikwidowano 914 uciążliwych pieców i kotłów, co przekłada się na 3 tysiące ton niespalonego węgla i drewna. Nabór wniosków odbywał się latach 2018-2022. W tym roku zakończył się 31 lipca. Warto też wspomnieć o akcji Trzymaj ciepło. Realizowana przez miasto Poznań wraz ze spółką ciepłowniczą Veolia, a polegająca na badaniu termowizyjnym budynków w mieście. W ciągu 10 lat przebadano 5 tys. budynków jednorodzinnych i 200 kamienic. Jedna trzecia właściciel domów i mieszkań zdecydowała się, w wyniku badania, zainwestować w wymianę okien i drzwi i docieplenie budynku.

Kraków wypada z rankingu wymiany pieców

Sejmik Województwa Małopolskiego nie wytrzymał napięcia… Do czasu wojny w Ukrainie i związanego z tym kryzysu energetycznego, stolica Małopolski była liderem w walce z kopciuchami. Pierwsza w Polsce uchwała antysmogowa została przyjęta właśnie w Krakowie, 15 stycznia 2016 r. Uchwała wprowadzała zakaz palenia węglem i drewnem na terenie miasta Krakowa od 1 września 2019 r. Rok później przyjęto uchwałę antysmogową dla województwa małopolskiego. Wszystkie pozaklasowe kotły na węgiel lub drewno miały zostać zlikwidowane do końca 2022 r., a do końca 2026 r. kotły klasy 3 i 4. Minęło 6 lat i… zrobiono dużo, bo zlikwidowano ponad 45 tys. starych pieców, ale wciąż w Małopolsce działa 119 tys. kotłów pozaklasowych i 108 tys. kotłów klasy 3 i 4 (dane Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków). Na medal jest świadomość mieszkańców regionu. Blisko 80% opowiedziało się przeciw przesunięciu terminów działania uchwały antysmogowej, jednak Sejmik nie wytrzymał napięcia – czas użytkowania bezklasowych kopciuchów wydłużono w województwie małopolskim o dwa sezony grzewcze, do maja 2024 rok. Przeczytaj: Kopciuchy zostają w Małopolsce na dłużej! Uchwała antysmogowa została zmieniona

Dopłaty do wymiany pieca w Krakowie

W Krakowie działał Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). W latach 2014-2016 dotacja wynosiła 100% kosztów kwalifikowanych inwestycji, w 2017 r. – 80%, a od 2018 r. do zakończenia programu rok później – 60%. Z jakich programów pomocowych do wymiany kopciuchów mogą dziś skorzystać mieszkańcy Krakowa? Jak wszędzie z programu rządowych. Lokalnie działa Program rozwoju odnawialnych źródeł energii, w ramach którego właściciel smogowego ogrzewania może otrzymać dotację w wysokości do 60% kosztów kwalifikowalnych:

• 18 tys. zł przy zakupie i montażu powietrznej pompy ciepła;
• 33 tys. zł przy zakupie i montażu gruntowej pompy ciepła;
• 7,5 tys. zł przy zakupie i montażu instalacji kolektorów słonecznych;
• 15 tys. zł przy zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznej.

Nabór do programu na rok 2022 zakończył się 17 grudnia 2021 roku.

Program termomodernizacji budynków jednorodzinnych dla Miasta Krakowa 2022 r. to możliwość otrzymania dotacji w wysokości do 25 tys. zł (maksymalnie do 50% kosztów). W ramach programu udzielane są dotacje na ocieplenie budynków, które mają już ogrzewanie proekologiczne lub są w trakcie wymiany źródła ciepła. Termomodernizacja budynku ma być wykonana na podstawie zaleceń audytu energetycznego lub oceny energetycznej. Środki można przeznaczyć na ocieplenie ścian, dachu, wymianę okien i drzwi lub bramy garażowej. Nabór wniosków trwał od 19 kwietnia do 20 maja tego roku.

Program Stop smog w Krakowie

Kraków bierze udział w rządowym programie Stop smog realizowanym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Środki mogą być przyznane na termomodernizację, likwidację urządzeń grzewczych niespełniających standardów niskoemisyjnych, montaż nowych urządzeń grzewczych, w tym bazujących na odnawialnych źródłach energii. Program Stop smog ma wspierać mieszkańców o najniższych dochodach. O dotację na likwidację lub wymianę źródeł ciepła oraz termomodernizację budynków mogą występować gminy, związki międzygminne, powiaty. Wnioskodawcy w gminach do 100 tysięcy mieszkańców mogą uzyskać do 70% dofinansowania kosztów inwestycji. Pozostałe 30% stanowi wkład własny gminy czy powiatu. Dzięki temu najubożsi mieszkańcy mogą otrzymać dotację z gminy - do 100% kosztów przedsięwzięcia. Wysokość dofinansowania na gospodarstwo domowe nie może przekroczyć 53 tys. złotych.

W praktyce w programie Stop smog za odpowiednie wydatkowanie środków odpowiada gmina, ale rada gminy może uchwalić, że pieniądze są przekazywane w formie dotacji mieszkańcom. Z takiego rozwiązania korzysta właśnie miasto Kraków. Budżet na lata 2022-24 to aż 50 mln zł, z czego rządowa dotacja to 34,5 mln zł. Niestety - nabór wniosków w tym roku zakończył się lipcu.

Program Osłonowy Pomocy Społecznej wspierał mieszkańców o niższych dochodach - można otrzymać nawet 100% poniesionych kosztów kwalifikowalnych na wymianę ogrzewania. Przyjmowanie wniosków w ramach programu zakończono 31 grudnia 2019 r. Lokalny Program Osłonowy to z kolei forma pomocy dla tych, którzy już wymienili kocioł albo zlikwidowali piec. Można było ubiegać się o dopłatę do rachunków. Przyjmowanie wniosków zakończono 31 października.

Programy dopłat w Krakowie się kończą, zostają akcje edukacyjne. W akcji „Parafia” do 100 parafii zostały przekazane ulotki promocyjno-edukacyjne zachęcające do zmiany sposobu ogrzewania, z dobrym słowem, że warto korzystać z dotacji, jeśli tylko są...

Dopłaty do wymiany pieca w Gdańsku. Nie tak jak w Sopocie

W kopciuchach w Gdańsku można legalnie palić do września 2024 r., kiedy to wejdzie w życie pierwszy etap uchwały antysmogowej. Kolejny to wrzesień 2026 – zakaz palenia w kotłach klasy 3 i 4. Lipiec 2035 roku to już całkowity zakaz palenia w kotłach na paliwa stałe w Gdańsku. Wymiana pieców węglowych w Trójmieście idzie jak po grudzie. W Gdańsku wciąż dymi 16 tys. kopciuchów, a liczba wniosków o dotację w programie Czyste powietrze to 130 wniosków w 2021 roku, 170 rok wcześniej.

Budującym przykładem jest Sopot. W latach 2020–2021 z dotacji miejskiej miasto finansowało 100% kosztów wymiany urządzeń grzewczych, nie więcej niż 800 zł za każdy kilowat mocy nowego źródła (policzmy, kocioł gazowy kondensacyjny o mocy 18 kW to 14,4 tys. zł dopłaty). W 2022 r. dofinansowanie wynosi do 80%, a w 2023 r.  będzie to nie więcej niż 60%.

Uchwała antysmogowa dla Sopotu nakłada obowiązek wymiany kotłów na paliwa stałe do 1 stycznia 2024 r., dlatego po tej dacie programy pomocowe nie będą kontynuowane.

Wróćmy do Gdańska. Miejska dotacja na wymianę kopciucha wynosi 5 tys. zł – wcześniej było to 7 tys. zł. Spółdzielnia mieszkaniowa może dostać 20 tys. zł, a wspólnota mieszkaniowa 10 tys. zł (dodatkowo 2 tys. zł na modernizację CO). Dotacja nie obejmuje właścicieli domów jednorodzinnych. Władze miasta tłumaczą, że ta grupa mieszkańców może skorzystać z programu Czyste powietrze.

Dopłaty do wymiany pieca w Gdyni

Gdynia jest pionierem. Od 1998 r. przyznawane są dotacje na zmianę sposobu ogrzewania, a od 1999 r. na inwestycje w odnawialne źródła energii. Program Dofinansowanie zakupu i montażu odnawialnego źródła energii dotuje 25% udokumentowanych kosztów inwestycji, ale nie więcej niż:

• 2500 zł na kolektory słoneczne lub panele fotowoltaiczne lub siłownię wiatrową dla budynku jednorodzinnego;
• 5 tys. zł na kolektory słoneczne lub panele fotowoltaiczne lub siłownię wiatrową dla budynku wielorodzinnego.

O dotację można się ubiegać, jeśli inwestycja została zrealizowana w ciągu ostatnich 5 lat.

W Gdyni do likwidacji zostało ok. 3 tys. palenisk. Wydatki poczynione w ciągu ostatnich 5 lat na montaż kotła na gaz dofinansowane są w programie Dofinansowanie modernizacji źródła ogrzewania kwotą od 1800 zł, a przyłączenie do miejskiej sieci to dotacja od 3 tys. zł.  Modernizacja ogrzewania ciepłej wody użytkowej to dotacja w wysokości 30% poniesionych kosztów. Wysokość żadnej z dotacji nie może przekroczyć 80% udokumentowanych kosztów inwestycji, a dopłaty są przyznawane do wyczerpania środków finansowych zarezerwowanych przez miasto na dany rok.

Działa też bezpłatny program badań termowizyjnych budynków mieszkalnych w Gdyni „Termowizja, czyli jak uszczelnić domowy budżet”. Właściciele, zarządcy oraz administratorzy budynków mieszkalnych mogą zgłaszać swoje nieruchomości. Badanie pozwala na wykrycie wad konstrukcyjnych, nieszczelnych okien, niedostatecznej izolacji ścian i mostków cieplnych. W tym roku zgłoszenia na badania przyjmowano w dniach 23-30 września 2022 r.

Gdańsk intensywnie rozbudowuje sieć ciepłowniczą, podłączając kolejne budynki. W ramach Programu Ograniczania Niskiej Emisji podpisano porozumienie - miasta z firmami OPEC i PGE Energia Ciepła. Celem jest przyłączanie nieruchomości miejskich do sieci ciepłowniczej. Udzielane jest więc wsparcie merytoryczne i finansowe wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym, przedsiębiorcom, osobom fizycznym oraz jednostkom samorządu terytorialnego. OPEC finansuje do 75% kosztów budowy przyłącza, a PGE Energia Ciepła współfinansuje budowę wewnętrznej instalacji ciepłej wody użytkowej w budynkach korzystających już z sieci ciepłowniczej. Z kolei miasto oferuje dotację, którą można wyliczyć w kalkulatorze na stronie www.cieplolubni.com. Za likwidację kopciucha i przyłączenie do sieci ciepłowniczej jest bonus - 3 tys. zł.

Lublin 50% dotacji na wymianę pieca to za mało?

Od 2021 r. także Lublin ma uchwałę antysmogową. Do 2024 r. mają zniknąć pozaklasowe kopciuchy, do 2027 r, kotły na węgiel klasy 3 i 4, a w 2030 r. zakończą pracę urządzenia klasy 5. To bardzo dobry plan, zważywszy na to, że każdego roku z powodu smogu umiera w województwie lubelskim nawet półtora tysiąca osób.

Jest wsparcie. Lublin realizuje od 2013 r. Program Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). Mieszkańcy zainteresowani skorzystaniem z programu, po złożeniu wniosku, oczekują na wizytę pracownika z urzędu, który potwierdza, że likwidowane urządzenie grzewcze na paliwa stałe jest jedynym źródłem ogrzewania. Dofinansowane jest podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej, przejście na ogrzewanie elektryczne, montaż pompy ciepła; a także wybór ogrzewania gazem, olejem opałowym, także system hybrydowy czyli kilka źródeł ciepła z wyłączeniem paliw stałych.

Dotacja w Lublinie do wymiany kopciucha wynosi 50% poniesionych, udokumentowanych kosztów kwalifikowanych. O dotację mogą ubiegać się osoby fizyczne (w tym najemcy lokali komunalnych), wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne, przedsiębiorcy. Budżet programu to każdego roku milion złotych. Z roku na rok likwidowanych starych pieców i kotłów jest niestety coraz mniej. W 2019 r. udzielono 135 dotacji (171 zlikwidowanych palenisk), w 2020 - 122 dotacje (147 zlikwidowanych palenisk), a w 2021 roku przyznano 89 dotacji (115 zlikwidowanych palenisk). Najczęściej stare urządzenia grzewcze są zamieniane na kotły gazowe – to trend, który utrzymuje się od początku trwania programu.

50% - czy to za mało, dlatego wniosków o dofinansowanie do wymiany pieca jest coraz mniej w Lublinie?

Szczecin i wymiana kopciuchów. Daleka droga do czystego powietrza

W Szczecinie w 2019 r. wymieniono 325 kopciuchów. Do wymiany pozostało jeszcze 13,4 tysiąca źródeł smogu. Perspektywy nie wyglądają najlepiej. Czy sytuację w Szczecinie zmienią programy pomocowe „Zefirek” i „Mewa”?

„Zefirek” zaczął swoją karierę w lutym 2020 r., kiedy to została podpisana z Marszałkiem Województwa Zachodniopomorskiego umowa na dofinansowanie w programie wymiany pieców i kotłów węglowych na terenie Szczecina. Budżet to 2,6 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Nabór zgłoszeń rozpoczęto w marcu 2020 r., a zakończono z końcem kwietnia tego roku. Warunkiem przyznania dotacji była likwidacja pieców lub kotłów opalanych paliwami stałymi i wymiana na nowoczesne źródło ciepła. Wnioskodawca mógł otrzymać dofinansowania w kwocie 7500 zł. „Zefirek” zakładał wymianę 250 pieców i kotłów węglowych.

Program „Mewa” jest finansowany z budżetu Miasta Szczecina. Budżet na 2021 r. to 500 tys. zł. Cel? Likwidacja jak największej liczby pieców na paliwo stałe i ich wymiana na bardziej ekologiczne źródło ogrzewania. Wysokość dotacji wynosi do 55% poniesionych kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 7,5 tys. zł. W przypadku wspólnot mieszkaniowych w budynkach wielorodzinnych - do 55% poniesionych kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 7,5 tys. zł na lokal mieszkalny. I znów w czasie przeszłym, ponieważ wnioski były przyjmowane do 5 marca 2021 r.

Warto też wspomnieć pilotaż Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dla Zachodniopomorskiego - jako uzupełnienie oferty programu Czyste Powietrze. Fundusz oferuje wsparcie wymiany kopciuchów w budynkach od 3 do 20 lokali mieszkalnych. Budżet: 10 mln zł w formie bezzwrotnych dotacji. Powinno wystarczyć na likwidację minimum 500 pieców.

Dofinansowanie dla wspólnot mieszkaniowych w Szczecinie może wynieść od 40 tys. zł do nawet 290 tys. zł. Dla osób fizycznych o dochodach do 100 tys. zł rocznie przewidziano podstawowy poziom dofinansowania - do 45% kosztów inwestycji:

• do 20 tys. zł w przypadku wymiany źródła ciepła na pompę ciepła powietrze/woda oraz inwestycji z zakresu wymiany stolarki okiennej/drzwiowej lub montażu wentylacji;
• do 15 tys. zł, jeśli będą to inne źródła ciepła albo podłączenie do efektywnego źródła ciepła w budynku, połączone z wymianą stolarki okiennej/drzwiowej; lub montaż wentylacji;
• do 5 tys. zł jeśli przeprowadzona będzie tylko wymiana stolarki okiennej/drzwiowej lub zakup i montaż wentylacji, bez wymiany źródła ciepła.

Nabór ruszył 14 kwietnia 2021 r. i ma charakter ciągły. Wnioski były przyjmowane i rozpatrywane przez szczeciński Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodne w tym roku do 31 marca. Czy „Zefirek” i „Mewa” będą likwidować smogowe paleniska także w 2023 roku? Warto śledzić strony urzędu miasta.

Andrzej Papliński