Jak ocieplić ścianę z cegły: remont starego domu

Dom ceglany wygląda stylowo, ale żeby go ogrzewać, trzeba sporo wydawać na opał. Wyjaśnimy, czym i jak najlepiej ocieplić ściany z cegły.

Zniechęceni wysokimi rachunkami i skuszeni programami dofinansowań przedsięwzięć termomodernizacyjnych (przykładem program „Czyste powietrze”) jesteśmy coraz bardziej skorzy docieplić przemarzające przegrody. Ponieważ od typu ścian zależą rodzaj i grubość materiału termoizolacyjnego, prezentujemy katalog ścian budowanych w latach 70., 80. oraz 90. wraz z przybliżonymi wartościami współczynnika U oraz sugestią, jak podnieść ich szczelność termiczną. My też chcemy wesprzeć tych, którzy będą modernizować swoje domy – merytorycznie. Przygotowaliśmy zestawienie ścian spotykanych w starych domach, które wymagają termomodernizacji, i w każdym przypadku policzyliśmy, jaką izolację trzeba dodać, żeby uzyskać współczynnik przenikania ciepła U = 0,2 W/(m2.K).

Ściany w starych domach

W latach 70. domy budowano z takich materiałów, jakie były akurat pod ręką lub jakie udało się załatwić, omijając przeszkody typowe dla epoki dotkliwych niedoborów. Wciąż popularne były wtedy cegły – silikatowe i ceramiczne, w tym ceramiczne dziurawki i kratówki, a za szczyt luksusu uchodziły pierwsze pustaki ceramiczne. Stawiano też ściany z pustaków żużlobetonowych zwanych hasiowymi, często produkowanych chałupniczo wprost na budowie, do czego używano przechodzących z rąk do rąk form.

W latach 80. pojawiło się urozmaicenie w postaci szarego gazobetonu o klasie gęstości 600 i 700. W latach 90. dołączyła jego odmiana biała, intensywnie reklamowana przez jednego z czołowych producentów. Hasłem „kup pan cegłę!” skutecznie kuszono do budowy z keramzytu, a nabywców znajdował nawet tak wątpliwy w zastosowaniu zewnętrznym wyrób jak bloczki gipsowe - podatne przecież na wilgoć.

Pod względem konstrukcyjnym najpierw dominowały ściany jednowarstwowe – bez żadnej izolacji termicznej – lub trójwarstwowe, gdzie warstwę środkową tworzyła tak zwana pustka powietrzna, z czasem zastępowana przekładką ze styropianu bądź wełny mineralnej. W latach 80. wełna, wówczas w odmianie szklanej, stała się popularniejsza, niestety pierwszeństwo w jej zakupie miały wielkie firmy budowlane, a na rynek trafiały niewykorzystane przez nie nadwyżki. Trochę łatwiej było o styropian. Kto nie miał szczęścia z zakupem tych produktów, ratował się, zasypując szczelinę żużlem, trocinami, a nawet torfem impregnowanym lub rozdrobnionym gruzem.Niestety nie znano wtedy jeszcze obecnych systemów ociepleniowych zawierających materiały do klejenia izolacji cieplnej i bogatych w różne warianty tynków cienkowarstwowych. W latach 70. metodę tę stosowano u nas eksperymentalnie. Dopiero przełom lat 80. i 90. stał się zapowiedzią jej rozkwitu.

Jaka grubość ocieplenia na stare ściany?

To, ile ocieplenia trafi na starą ścianę, zależy przede wszystkim od tego, jaką wartość ma obecnie jej współczynnik przenikania ciepła U. Ten będzie wyższy, gdy ściana nie ma izolacji, lub niższy, jeśli jest już ocieplona. Parametr ten wynika z grubości muru i rodzaju materiału zastosowanego do jego budowy, ewentualnie z rodzaju i grubości istniejącej warstwy termoizolacyjnej. Budulcem „cieplejszym” od cegieł pełnych są z pewnością pustaki ceramiczne, keramzytobeton, bloczki gazobetonowe tudzież żużlobeton. Nie łudźmy się jednak, że są one podobnie „ciepłe” jak współczesne bloczki i pustaki. Większej izolacyjności spodziewajmy się po murach z pustką powietrzną niż po jednowarstwowych. Im więc wyższy jest współczynnik U, tym grubszej izolacji cieplnej powinniśmy się spodziewać. Grubość nowej warstwy ociepleniowej wynikać też będzie z rodzaju i jakości materiału przeznaczonego na jej wykonanie. Najniższą wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ mają płyty z piany PIR i z nich można robić cieńszą otulinę ścian, uzyskując przy tym taki sam lub lepszy poziom współczynnika U niż przy użyciu materiału o wyższej wartości λ – wełny albo styropianu. PIR jest jednak drogi i jego montaż na starych ścianach można traktować jako ewenement. Osobą, która najlepiej doradzi, jak docieplić stare mury, będzie audytor energetyczny. Warto więc go wynająć, by zbadał stary budynek i ustalił zakres prac termorenowacyjnych oraz ich szczegóły.

Ocieplenie ścian jednorodnych z cegły: przykłady

• Rysunek 1 od lewej: Ściana grubości 41 cm z cegły ceramicznej pełnej

Współczynnik U = 1,43 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), należy ocieplić ją od zewnątrz:

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 20 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 14 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 18 cm

• Rysunek 2: Ściana grubości 54 cm z cegły ceramicznej pełnej

Współczynnik U = 1,16 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), można ocieplić ją od zewnątrz:

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 19 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 14 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 17 cm

• Rysunek 3: Ściana grubości 41 cm z cegły ceramicznej dziurawki

Współczynnik U = 1,23 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), można ocieplić ją od zewnątrz:

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 19 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 14 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 17 cm

• Rysunek 4: Ściana grubości 54 cm z cegły ceramicznej dziurawki

Współczynnik U = 0,97 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), można ocieplić ją od zewnątrz:

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 18 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 13 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 16 cm

• Rysunek 5: Ściana grubości 41 cm z cegły kratówki

Współczynnik U = 1,13 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), można ocieplić ją od zewnątrz

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 19 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 14 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 17 cm

• Rysunek 6: Ściana grubości 54 cm z cegły kratówki

Współczynnik U = 0,90 W/(m2.K). Aby osiągnąć współczynnik U = 0,20 W/(m2.K), można ocieplić ją od zewnątrz:

◗ styropianem białym fasadowym o λ 0,044 W/(m.K), grubości 18 cm;◗ styropianem grafitowym o λ 0,032 W/(m.K), grubości 13 cm;◗ wełną mineralną fasadową o λ 0,040 W/(m.K), grubości 16 cm

Wełna czy styropian do ocieplenia starych ścian?

Oba materiały są z powodzeniem stosowane do ocieplania nowych i starych domów. Istnieją jednak między nimi znaczne różnice mogące mieć znaczenie podczas termorenowacji. Wełna mineralna w odróżnieniu od styropianu jest produktem doskonale izolującym przed ogniem i powstrzymującym jego rozprzestrzenianie. Potrafi też przepuszczać parę wodną, co oznacza, że pomoże odparować wilgoć, która znajdzie się w ścianach. Warunek – ułożony na niej tynk też musi się odznaczać wysoką dyfuzyjnością, a to kryterium spełniają tynki silikonowe, silikatowe i mineralne. Wełna nie ma właściwie konkurencji, jeśli chodzi o ściany z tzw. suchymi elewacjami, czyli deskami lub panelami przykręcanymi do rusztu nośnego łączonego z murem. Dobrze się wtedy klinuje między elementami takiej podkonstrukcji i szczelnie wypełnia przestrzenie między nimi, nie powodując powstawania mostków termicznych.

Styropian używany jest do przyklejania od zewnątrz. Na izolacji z niego wykonuje się mineralną warstwę podkładową, koniecznie wzmocnioną siatką zbrojącą, a tę wykańcza tynkiem cienkowarstwowym. W przypadku styropianu może on być dowolnego rodzaju, ponieważ styropian nie jest wyrobem „oddychającym”. Przeciwnie niż wełna nie zapewnia ścianom lepszej izolacyjności akustycznej. Jest natomiast zdecydowanie lżejszy, a styropian grafitowy ma w porównaniu z wełną znacznie korzystniejszy współczynnik przewodzenia ciepła λ – 0,033-0,031 W/(m.K).

Nie przegap:

Koniec z przemarzającymi ścianami. System ETICS na starym domu >>>

Dom w Nielepkowicach: wzorowe ocieplenie ścian - wygrana w konkursie „Czyste powietrze z Muratorem”

Ocieplanie ścian z pustką powietrzną

Niemało starych domów ma między murem nośnym a elewacyjnym pustą przestrzeń szerokości 3, 4 lub 5 cm. Powietrze, z czego nie każdy zdaje sobie sprawę, jest izolatorem termicznym, jednak nie aż tak dobrym jak materiały ociepleniowe ze styropianem i wełną mineralną na czele. Z tego względu ściany szczelinowe bezdyskusyjnie wymagają docieplenia. Są firmy wykonawcze, które zamiast izolować je od zewnątrz, proponują wtłoczyć materiał termoizolacyjny do istniejącej pustej przestrzeni przez nieduże otwory wykonane w tym celu w warstwie elewacyjnej. Wymaga to zastosowania specjalnych produktów, jak np. strzępków wełnianych, granulatu styropianowego, niskorozprężnej piany poliuretanowej lub granulatu celulozowego. Taka metoda ma swoje zalety, ale nie brak jej też wad.

Z pewnością wypełniając pustkę, zdołamy zachować atrakcyjną elewację, np. ceglaną, przed jej zabudowaniem płytami termoizolacyjnymi. To często jedyny sposób izolacji termicznej budynków zabytkowych. Prace postępują szybko i sprawnie, a to dlatego, że pomijamy wiele etapów charakterystycznych dla metody ETICS – nie kleimy ocieplenia, nie stabilizujemy go kołkami, nie szlifujemy, nie musimy robić warstwy zbrojonej i tynkować bądź też w inny sposób wykańczać elewacji. Nie przeszkadzają też wszelkie przeszkody wokół budynku, które trzeba by było usunąć, żeby ekipa tynkarska mogła rozstawić rusztowania.

Radosław Murat