Ziemianka ogrodowa - czy wymaga pozwolenia na budowę? Jak zbudować ziemiankę krok po kroku?

Ziemianka ogrodowa powinna się znajdować w zacienionej części posesji. Dobrze, jeśli jest to teren suchy, bez zbierającej się wody opadowej. W przypadku budowy ziemianki ogrodowej trzeba pamiętać o odpowiedniej wentylacji i izolacji. Czy ziemianka ogrodowa wymaga pozwolenia na budowę? Dowiedz się, jak zbudować ziemiankę krok po kroku.

Spis treści

1. Czy ziemianka wymaga pozwolenia na budowę?
2. Jak głęboko wkopać ziemiankę?
3. Jak zbudować ziemiankę ogrodową krok po kroku?
4. Ziemianka ogrodowa ze schodami
5. Jak ocieplić ziemiankę ogrodową?
6. Wejście do ziemianki
7. Jak wentylować ziemiankę?
8. Co posadzić na ziemiance ogrodowej?

Czy ziemianka wymaga pozwolenia na budowę?

To zależy od wielkości, konstrukcji, sposobu wykonania i - przede wszystkim - tego, jak taką budowlę zinterpretuje urzędnik danego starostwa.

Gdyby uznać, że ziemianka to budynek gospodarczy obsypany ziemią, to przy wielkości do 35 m² wymagane byłoby zgłoszenie. Gdyby uznać ziemiankę za obiekt małej architektury - nie ma żadnych formalności (ale z taką interpretacją może się nie zgodzić urząd).

Jeśli uznamy ziemiankę za budowlę ziemną, to taki obiekt nie jest zwolniony z pozwolenia lub zgłoszenia. Przy tej interpretacji ziemianka wymaga pozwolenia na budowę.

Najlepiej więc zgłosić budowę ziemianki, opisując ją jako budynek gospodarczy, i zaczekać na reakcję urzędu (milcząca zgoda albo sprzeciw).

W wyroku WSA w Kielcach z 2022-12-21, sygn. II SA/Ke 552/22 znalazło się określenie ziemianki jako "budynek gospodarczy w postaci ziemianki pełniącej funkcję piwnicy". Czyli wynika z tego, że wymaga zgłoszenia, przy powierzchni zabudowy do 35 m².

Zobacz galerię 8 zdjęć

Autor: GettyImages

Piwniczka ogrodowa powinna być zagłębiona w gruncie i dobrze zaizolowana przed wilgocią oraz zmianami temperatury

Jak głęboko wkopać ziemiankę?

Ziemianka ogrodowa powinna być zagłębiona w gruncie i dobrze zaizolowana przed wilgocią oraz zmianami temperatury. Wtedy w jej wnętrzu przez cały rok temperatura będzie się wahała między 5 a 8°C.

Po wyznaczeniu zarysu ziemianki należy zrobić wykop, głębszy w miejscu ławy fundamentowej o 30 cm. Wykop powinien być szerszy od ziemianki, a jego ściany zabezpieczone przed osuwaniem się gruntu deskowaniem lub ukształtowanym spadkiem.

Wierzchnią, żyzną warstwę gleby z wykopu pod ziemiankę najlepiej ułożyć w pryzmę niedaleko budowli. Na zakończenie prac posłuży do przygotowania podłoża pod rośliny, którymi obsadzimy ziemiankę.

Jak zbudować ziemiankę ogrodową krok po kroku?

Ziemianka ogrodowa powinna być też odpowiednio usytuowana na działce. Wejście do ziemianki najlepiej umieścić od północy, dzięki czemu ściana frontowa będzie się mniej nagrzewać.

Pod ławą fundamentową trzeba ułożyć 10-centymetrową warstwę chudego betonu. Następnie po jego związaniu należy ustawić deskowanie ławy fundamentowej i ułożyć beton klasy B15 (według nowej normy C12/15). Po jego związaniu deskowanie rozbiera się, a przestrzeń ograniczoną ławą fundamentową wypełnia się piaskiem i zagęszcza go (piasek powinien być równo z krawędziami betonu).

Na tak przygotowanej warstwie trzeba ułożyć izolację przeciwwilgociową poziomą podłogi (papa na osnowie poliestrowej klejona na lepiku asfaltowym, kładziona na gorąco z zakładem 5 cm), która będzie połączona z izolacją ścian. Zamiast papy można użyć folii izolacyjnej stosowanej w budownictwie.

• Przeczytaj też: Podłoga na gruncie krok po kroku

Następnie wykonuje się deskowanie ścian ziemianki, uważając, aby nie uszkodzić położonej wcześniej izolacji podłogi. Ściany grubości 30 cm należy zazbroić prętami stalowymi średnicy 16 mm w siatce o oczkach co 40 cm. Po ustabilizowaniu zbrojenia wypełnia się deskowanie betonem B25 (C20/25), zagęszczając kolejne warstwy urządzeniem wibrującym. Trzeba pamiętać o tym, aby pozostawić wąsy prętów zbrojeniowych, które zostaną połączone ze zbrojeniem stropu, oraz otworów wentylacyjnych pozostawionych w trakcie murowania ściany.

Ziemianka ogrodowa ze schodami

Po stwardnieniu betonu (trwa to ok. 4 tygodni) należy rozebrać deskowanie ścian i wykonać fundament oraz profil schodów wewnątrz ziemianki z betonu klasy B20 (C16/20). Profil schodów powinien być pomniejszony o grubość zaprawy i okładziny kamiennej, którą zostaną wykończone stopnie.

• Przeczytaj też: Piwniczka ogrodowa

Po obu stronach schodów w przedsionku ziemianki można zrobić półki kamienne. Usytuowane na różnych poziomach umożliwią wykorzystanie tego miejsca do przechowywania produktów spożywczych w zróżnicowanej temperaturze. Po związaniu betonu schody licuje się kamieniem łamanym układanym na zaprawie cementowej. Posadzki w przedsionku i w komorze głównej ziemianki najlepiej jest zrobić z kamiennych kostek brukowych (np. porfiru, granitu albo bazaltu). Układa się je na podsypce piaskowej grubości 10 cm.

Na posadzce należy ustawić rusztowanie podtrzymujące deskowanie stropu. Najlepiej w ziemiance zrobić strop łukowy, który poza tym, że wzmocni konstrukcję, stworzy wrażenie prawdziwej starej piwnicy. Strop podobnie jak ściany ziemianki musi być zbrojony (siatka z prętów średnicy 16 mm o oczkach 20 cm połączona z wąsami zbrojenia ścian). Tutaj konieczne jest bardzo dobre zagęszczenie mieszanki betonowej urządzeniem wibrującym. Po 4 tygodniach, gdy beton zwiąże (w tym czasie należy pielęgnować konstrukcję, polewając ją wodą), można przystąpić do izolacji ścian i stropu.

Jak ocieplić ziemiankę ogrodową?

Ziemianka ogrodowa musi mieć dobrą izolację. Na zewnętrznej powierzchni ścian w głównej części ziemianki kolejno kładzie się:

• warstwę wyrównującą (zaprawa wyrównawcza zagruntowana substancjami gruntującymi);
• izolację przeciwwilgociową (papa izolacyjna na osnowie poliestrowej klejona na lepik asfaltowy na gorąco);
• izolację termiczną (styropian grubości 10 cm przyklejany na lepik asfaltowy na gorąco). Natomiast na stropie układa się:
• warstwę wyrównującą (zaprawa wyrównawcza zagruntowana substancjami gruntującymi);
• paroizolację;
• izolację termiczną (styropian grubości 10 cm);
• izolację przeciwwilgociową (papa izolacyjna na osnowie poliestrowej klejona na lepik asfaltowy na gorąco);
• warstwę chroniącą izolację (geowłóknina);
• ochronę mechaniczną (folia twarda profilowana);
• drenaż (keramzyt);
• warstwę filtrującą (agrowłóknina).

Umieszczenie tych warstw na stropie umożliwi nam wykorzystanie dachu ziemianki jako niewielkiego ogrodu. Będziemy go mogli zadarnić trawą albo posadzić na nim inne rośliny (najlepiej wieloletnie) z małymi krzewami włącznie. Podobnie izoluje się ściany i dach przedsionka. Jedyną różnicę stanowi cieńsza izolacja termiczna (zamiast 10-centymetrowej warstwy styropianu wystarczy 5 cm).

Wejście do ziemianki

Po ułożeniu izolacji możemy przystąpić do wykonania ściany z kamienia łamanego jako głównego wejścia do ziemianki. W tym celu należy zrobić fundament na głębokość 1 m i po jego stwardnieniu wymurować ścianę z kamienia, łącząc elementy zaprawą cementową. Z równo ociosanych kamieni trzeba wykonać ościeże otworu drzwiowego, pamiętając, by w trakcie murowania umieszczać na odpowiednich wysokościach zawiasy drzwi i ewentualne zabezpieczenia zamka lub zasuwy.

• Przeczytaj też: Piwniczka na wino - jak przechowywać wino

Po wymurowaniu ściany spoiny między kamieniami fuguje się zaprawą. Zamiast niej można zastosować gotową barwną fugę, by uzyskać efekt starego muru. Na styku ściany murowanej i konstrukcji żelbetowej ziemianki trzeba zostawić szczelinę dylatacyjną. Jest ona potrzebna, aby na skutek ruchów podłoża nie następowały pęknięcia budowli. W celu zabezpieczenia takiej szczeliny przed przeciekaniem umieszcza się w niej dwie warstwy papy izolacyjnej przyklejonej substancją bitumiczną, a krawędzie zalepia się kitem bitumicznym.

Jak wentylować ziemiankę?

Ziemianka musi mieć dobrą wentylację, by uniknąć kłopotów ze zbyt dużym zawilgoceniem. Otwory wentylacyjne wykonuje się po uprzednim częściowym zakopaniu ścian zewnętrznych ziemianki i ustabilizowaniu gruntu zagęszczarką. Następnie w deskowaniu robi się ściany otworu wentylacyjnego, stosując zbrojenie i beton klasy B25 (C20/25), a po związaniu betonu kładzie się izolację. Można ją zrobić z keramzytu (zwieńczenia otworów tworzą zbyt duże łuki i trudno je zaizolować styropianem). Najlepszy jest specjalny keramzyt w workach, które układa się na krzywiźnie. Na koniec muruje się z kamienia łamanego otwory zewnętrzne podobnie jak frontową kamienną ścianę.

• Przeczytaj też: Dobra wentylacja w piwnicy

Ostatnim etapem budowy jest zamontowanie solidnych drzwi do ziemianki. Powinny one dobrze izolować wnętrze piwnicy od powietrza z zewnątrz (od tego zależy stała temperatura w komorze ziemianki). Następnie trzeba wykończyć wnętrze budowli. Jej ściany mogą co prawda pozostać betonowe, ale lepiej obłożyć je na przykład kamienną okładziną na zaprawie cementowej. Dzięki temu wnętrze nabierze klimatu starej budowli. Na koniec pozostaje przykrycie ziemianki ogrodowej ziemią. Jej grubość na stropie powinna wynosić około 60 cm.

Ziemię sypie się warstwami 20-30-centymetrowymi i każdą z nich dokładnie się ubija (najlepiej zagęszczarką). Na wierzchu powinna się znaleźć urodzajna warstwa gleby, którą przed przystąpieniem do budowy zgromadziliśmy na pryzmie. Będzie w niej można posadzić rośliny (nawet niewielkie krzewy) lub założyć trawnik.

Przed umieszczeniem w piwnicy produktów spożywczych musimy ją schłodzić, pozostawiając otwartą w chłodną noc.

Co posadzić na ziemiance ogrodowej?

Rośliny posadzone na ziemiance są nie tylko ozdobą, lecz także:

• zadarniając powierzchnię podłoża, utrudniają wzrost chwastom;
• korzenie przerastające ziemię przeciwdziałają jej wymywaniu i osuwaniu się po pochyłości piwnicy;
• pędy i liście tworzą dodatkową izolację – latem zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu się gleby, zimą zaschnięte części roślin chronią ją przed przemarzaniem.

Ziemia na zboczach ziemianki ogrodowej szybko przesycha i – ponieważ jest dobrze wyeksponowana – latem zwykle nadmiernie się nagrzewa. To sprawia, że warunki wzrostu nie są łatwe i nie wszystkie rośliny można posadzić na ziemiance. Najlepsze są te polecane na suche i piaszczyste stanowiska. Dobrze, jeżeli rozrastają się za pomocą kłączy albo rozłogów, bo będą skutecznie stabilizować podłoże. Godne polecenia na ziemiankę są niskie byliny ozdobne, które rozsiewając się, tworzą naturalne kobierce, oraz zioła lubiące słońce i ciepło (w nagrzanych miejscach są nawet bardziej aromatyczne). Można tu też sadzić mało wymagające niewielkie krzewy.

Rośliny na słoneczne zbocza ziemianki:

• Byliny: bodziszek czerwony, głowienka wielkokwiatowa, goździk kropkowany i siny, kocimiętka Faassena, kostrzewa sina, łyszczec rozesłany, przetacznik kłosowy, rogownica kutnerowata, rozchodniki, rojniki, szałwia łąkowa i szałwia omszona, wiesiołek missouryjski.
• Zioła: hyzop lekarski, lawenda wąskolistna, lebiodka pospolita, macierzanki, rumian szlachetny, trybula, tymianek właściwy, złocień maruna.
• Krzewy: berberysy, irga płożąca i Dammera, odmiany kosodrzewiny, niskie i płożące odmiany jałowca chińskiego, płożącego i pospolitego, pięciornik krzewiasty, róża pomarszczona.

Rośliny na zacienioną piwniczkę:

• Byliny: barwinek pospolity, dąbrówka rozłogowa, gajowiec żółty, konwalia majowa.
• Krzewy: irga Dammera, trzmielina Fortune’a oraz bluszcz pospolity.