Ławy fundamentowe - sposoby wykonania i zbrojenie ław
Ławy betonowe lub żelbetowe to najpopularniejszy sposób fundamentowania domów jednorodzinnych. Na ławach mogą być posadowione zarówno domy niepodpiwniczone, jak i te z piwnicami. Ławy fundamentowe najczęściej układa się z betonu C12/15 w deskowaniu albo bezpośrednio w gruncie. Można dodatkowo ławy zazbroić, dzięki temu stanął się one bardziej odporna na odkształcenia spowodowane naciskiem budynku.
W Polsce najpopularniejsze są fundamenty w postaci żelbetowych ław fundamentowych. To najłatwiejszy i najtańszy sposób wykonania posadowienia. A w przypadku prostych warunków gruntowych i wodnych fundamenty takie są często najlepszym rozwiązaniem.
Ława fundamentowa definicja
Ława fundamentowa to betonowa, zbrojona stalą konstrukcja, na której opierają się ściany fundamentowe. Zapewnia równomierny rozkład obciążeń z budynku na grunt.
Ławy fundamentowe
Pod domy jednorodzinne zwykle wykonuje się ławy betonowe (ponieważ beton jest wytrzymały na ściskanie). Aby zwiększyć ich wytrzymałość na zginanie, wzmacnia się je zbrojeniem konstrukcyjnym. Koszt takiego zbrojenia nie jest duży, a bez niego nawet niewielkie ruchy gruntu mogą powodować pękanie ław, a także ścian domu.
Ławy fundamentowe najczęściej układa się z betonu C12/15 (dawniej B15) w deskowaniu albo bezpośrednio w gruncie, ale zastosowanie lepszego betonu też nie jest marnowaniem pieniędzy. Fundamenty są bowiem narażone na szkodliwe oddziaływanie środowiska: wilgoć, kwasy organiczne i mróz. Tak więc mieszankę na ławy można przygotować w betoniarce na budowie.
Jeśli obciążenia fundamentu będą znaczne, a grunt jest słaby, to szerokość ław musi być większa od typowej. Wykonuje się wtedy szeroką ławę żelbetową z dodatkowym zbrojeniem poprzecznym. Czasami zamiast zbroić ławę w ten sposób, wystarczy zwiększyć jej wysokość.
Ława fundamentowa może być też wykonana z bloczków betonowych, a nawet z cegieł, jednak są to sposoby rzadko już stosowane na budowach, choć można się z nimi spotkać podczas remontów starych domów.
Dwa sposoby wykonania ław fundamentowych
Jeżeli ława fundamentowa ma być wykonana w deskowaniu, dolna część wykopu powinna być od niej szersza o 10-15 cm z każdej strony, aby można było ustawić niskie deskowanie wysokości 30-40 cm, w którym zabetonuje się ławę.
Deskowanie układa się na stwardniałym chudym betonie, następnie montuje zbrojenie i układa beton. Jeśli nie zrobi się chudego betonu, to na styku z podłożem gruntowym świeża mieszanka betonowa miesza się z gruntem i w tym ważnym dla trwałości fundamentów miejscu beton będzie porowaty, o bardzo małej wytrzymałości i odporności na zamarzanie.
Gdy ława fundamentowa ma być wykonana bezpośrednio w gruncie, wykop robi się na jej wymiar. Następnie jego dno i boki wykłada się folią hydroizolacyjną, która - podobnie jak deskowanie - zapobiega wyciekaniu zaczynu cementowego z mieszanki betonowej. Dzięki temu beton będzie miał odpowiednią wytrzymałość.
Ławy fundamentowe udają się znacznie lepiej w gruntach gliniastych niż piaszczystych, ale i w tych pierwszych bardzo często podczas betonowania obrywają się fragmenty wykopów i grunt miesza się z betonem. W sumie więc powstaje konstrukcja nie najlepszej jakości (beton trudniej jest tutaj poprawnie ułożyć i zagęścić niż w deskowaniu) i niewiele tańsza (zużycie mieszanki betonowej jest większe ze względu na niedokładności w wykonaniu wykopów).
W domach podpiwniczonych, na ławach fundamentowych zawsze wykonuje się poziomą izolację przeciwwilgociową (najlepiej na całej ich szerokości), którą później łączy się na zakład z poziomą izolacją podłogi i pionową izolacją ścian piwnic.
Zbrojenie ław fundamentowych
Grunt obciążony budynkiem może nierównomiernie osiadać, powodując zginanie ław wzdłuż ich osi. Aby zwiększyć wytrzymałość ław fundamentowych, można w nich wykonać zbrojenie konstrukcyjne. Zwiększa ono odporność ławy na odkształcenia spowodowane właśnie naciskiem budynku.
Zbrojenie ławy fundamentowej robi się z czterech prętów średnicy 12 mm i zamyka strzemionami, które pozwalają prętom przemieszczać się podczas betonowania. Takie zbrojenie ławy fundamentowej ma na celu usztywnienie całej konstrukcji fundamentowej.
Grubość ław fundamentowych ze zbrojeniami konstrukcyjnymi może wynosić 30-40 cm, szerokość wynika z obciążeń (można przyjąć, że jest to 60-80 cm). Niezazbrojona ława z reguły powinna mieć więcej niż 40 x 80 cm.
Czasem projektuje się ławy fundamentowe poszerzone i umieszcza w nich większą liczbę prętów podłużnych w zbrojeniu dolnym, a nawet dodatkowe pręty poprzeczne.
