Budowa domu w 2021 r. Standard energetyczny - WT2021
Z czego i jak budować dom od 2021 r., by spełniały zaostrzone wymagania Warunków technicznych? Jak zapewnić domom standard energetyczny zgodny z WT2021?
Zgodnie z nowymi wymaganiami dotyczącymi oszczędności energii i izolacyjności cieplnej budynków, aby dostać pozwolenie na budowę domu, musi on mieć lepiej zaizolowane przegrody zewnętrzne, a także niższą wartość wskaźnika EP, nie większą niż 70 kWh/(m2.rok). Te wymagania trzeba spełnić łącznie. Z czego trzeba zrezygnować, by je spełnić? Z rozłożystej bryły domu? Z dużych przeszkleń? Skomplikowanych dachów? Garażu w bryle domu? A może w każdym domu trzeba zainstalować urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej? Na te pytania musieli sobie już jakiś czas temu odpowiedzieć projektanci.
Budowa domu w 2021 r.: bryła
Obawiano się, że spełnienie zaostrzonych wymagań WT2021 dotyczących izolacyjności cieplnej będzie wymagało optymalizowania bryły budynku pod względem strat ciepła, podobnie jak się to robi w domach pasywnych. Jednak nie jest to konieczne i nadal można zaprojektować dom o skomplikowanej bryle. Oczywiście, gdy dom ma zwartą bryłę, na planie prostokąta, dużo łatwiej ograniczyć straty energii potrzebnej do jego ogrzania. Choć ze względów energetycznych rozsądne jest zrezygnowanie z wystających ze ścian balkonów, to wcale nie jest to konieczne. Ponieważ balkon przebija warstwę termoizolacji układanej na ścianie - by ograniczyć mostek termiczny - ocieplić trzeba także płytę balkonową.
Izolacji termicznych wymagają czasem także przegrody wewnętrzne - stropy i ściany. Nie tylko te dzielące pomieszczenia ogrzewane i nieogrzewane, ale również pomieszczenia, w których różnica temperatury wynosi 8oC lub więcej. Spełniając to wymaganie, nadal można wybudować dom z garażem w jego bryle, do którego wchodzi się z wnętrza domu.
Wiele domów ma duże przeszklenia, zarówno w ścianach, jak i w połaciach dachu, które nadają bryle lekkość i wpuszczają do wnętrza naturalne światło. W zgodzie z wymaganiami WT2021 przegroda przezroczysta o współczynniku przenikania ciepła nie większym niż 0,9 W/(m2.K) może mieć dowolne rozmiary.
Budowa domu w 2021 r.: cieplejsze ściany
Nadal najpopularniejszym rozwiązaniem są ściany dwuwarstwowe. Warstwę konstrukcyjną można wymurować z popularnych materiałów: betonu komórkowego, ceramiki, silikatów, keramzytobetonu. Ma ona grubość 24-25 cm, jedynie przy użyciu silikatów może być cieńsza - 18 cm. Od zewnątrz mury są ocieplone, najczęściej systemem ETICS. Aby spełnić wymagania WT2021, czyli wybudować przegrodę o współczynniku U zbliżonym do 0,2 W/(m2.K), ale go nieprzekraczającym, wystarczyłoby zastosować popularne materiały termoizolacyjne (styropian, wełnę mineralną) o λ równej 0,038-0,40 W/(m.K) w warstwie grubości 18 cm. Jednak w większości projektów gotowych ocieplenie ma grubość 20 cm, bo - po pierwsze - tej grubości płyty są popularniejsze i znacznie łatwiej je kupić, a po drugie - przegroda ma lepszą izolacyjność. Proponuje się także termoizolacje o niższej lambdzie, dzięki czemu przegroda o grubości 44 cm ma U = 0 13 W/(m2.K). Ocieplenie wykańcza się różnymi materiałami, nie tylko popularnym tynkiem cienkowarstwowym, ale także okładziną klinkierową i drewnem.
Budowa w domu w 2021 r.: izolacja dachu
Tej przegrodzie zewnętrznej stawia się najostrzejsze wymagania w 2021 r. co do izolacyjności termicznej. Przepisy uwzględniają to, że zgodnie z prawami fizyki ogrzane powietrze unosi się i łatwiej się przedostanie przez dach niż przez inne przegrody. Aby dach czy stropodach nad pomieszczeniami ogrzewanymi charakteryzowały się współczynnikiem przenikania ciepła U nie większym niż 0,15 W/(m2.K), przeważnie wystarczy 26 cm termoizolacji. Jednak najważniejsze jest, by izolacje termiczne układać na przegrodach wydzielających pomieszczenia ogrzewane i eliminować mostki cieplne, które sprzyjają stratom ciepła. Dlatego w domach parterowych (z dachem skośnym) i z nieużytkowym poddaszem ocieplenie układa się nie w połaciach, lecz na stropie. Termoizolacja musi otulać murłaty i niskie ścianki kolankowe i szczelnie się łączyć z ociepleniem układanym na ścianach zewnętrznych. Przestrzeń pod dachem pełni w takim domu funkcję bufora termicznego. Jeśli planuje się wykorzystanie tej przestrzeni jako strychu, w stropie montuje się zazwyczaj schody składane, o jak najcieplejszej konstrukcji.
Różnie rozwiązuje się też ocieplenie dachu nad poddaszem użytkowym. Zawsze ociepla się skosy poddasza i fragment poziomego sufitu. Jednak grubość ocieplenia na suficie bywa różna, dopasowana do wielkości przestrzeni nieużytkowej pod kalenicą i sposobu ocieplenia najwyższych fragmentów połaci.
Budowa domu w 202 r.: podłoga na gruncie
To jedyna przegroda, co do której wymagania WT2021 pozostają na poprzednim poziomie. Aby je spełnić, w pomieszczeniach mieszkalnych wystarczy zaledwie 10 cm ogólnie dostępnego styropianu przeznaczonego do podłóg o λ = 0,038 W/(m.K). W pomieszczeniach ogrzewanych, w których utrzymuje się temperaturę w przedziale 8-16oC, wystarczy zaledwie dwucentymetrowa warstwa ocieplenia w podłodze.
Jednak by osiągnąć odpowiedni bilans cieplny budynku, projektuje się podłogi o lepszej izolacyjności termicznej. Pod pomieszczeniami mieszkalnymi warstwa ocieplenia ma zwykle 20 cm. Cieńszą warstwę termoizolacji robi się w garażach, ale tam ze względu na większe obciążenia zwiększa się grubość układanego na niej podkładu podłogowego. Dzięki temu ta przegroda ma współczynnik przenikania ciepła U na poziomie 0,12-0,14 W/(m2.K).
Okna i drzwi: WT2021
Projektanci, zwłaszcza w projektach gotowych, nie narzucają konkretnych rozwiązań. Precyzują wymiary okien i drzwi, sposób ich podziału i otwierania, a do obliczeń charakterystyki energetycznej budynku przyjmują te wartości współczynnika U, które obowiązujące wymagania podają jako graniczne. Zakładają, że okna i drzwi balkonowe charakteryzują się współczynnikiem U ≤ 0,9 W/(m2.K), a okna połaciowe - U ≤ 1,1 W/(m2.K). Z uwagi na właściwy mikroklimat w budynku przyjmują, że w domach z wentylacją grawitacyjną okna są wyposażone w mikrowentylację i nawiewniki zapewniające wymagany współczynnik infiltracji powietrza a ≤ 3,0 1/h. Jeśli jest zaprojektowana wentylacja mechaniczna, wówczas przyjmują, że okna są szczelne i a ≤ 1,5 1/h. Podobnie jest z drzwiami zewnętrznymi i bramą garażową, jeśli w bryle domu jest zaprojektowany garaż. Zakłada się, że są one ocieplone i mają współczynnik U ≤ 1,3 W/(m2.K).
Przeczytaj też:
Ciepłe okna na 2021 r. Izolacyjność termiczna okien wg wymogów WT2021 >>>
Określenie, jakie produkty spełniają założenia WT2021, pozostawia się producentom stolarki i bram. Poszczególne wyroby różnią się bowiem izolacyjnością termiczną nawet wtedy, gdy są wykonane z takich samych komponentów (profili i pakietów szybowych, uszczelek), jeśli mają inne wymiary lub podziały. Cała branża okienna jest już do tego przygotowana, bo takie parametry mają okna dostępne na rynku już od kilku lat, które do tej pory określano jako okna energooszczędne.
Jednak nie można się skupić tylko na ograniczaniu strat ciepła przez okna. Przeszklenia pozwalają bowiem poprawić bilans energetyczny domu zimą - mogą dać więcej zysków niż strat ciepła. Okna muszą mieć ciepłe ramy i pakiety szybowe o wartości współczynnika przepuszczalności promieniowania słonecznego g nie mniejszej niż 0,5. Jednak to, co będzie korzystne zimą, latem może być uciążliwe. Aby takie okna nie były przyczyną przegrzewania się pomieszczeń, trzeba je będzie wyposażyć w osłony przeciwsłoneczne. Warunki techniczne 2021 określają bowiem, że latem wartość współczynnika g nie może przekroczyć 0,35 - dla okna z osłoną przeciwsłoneczną.
Polecany artykuł:
Budowa domu w 2021 r.: niższe EP
EP to wskaźnik określający roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia i przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Aby określić jego wartość, sporządza się charakterystykę energetyczną projektowanego domu.
Żeby osiągnąć wskaźnik EP zgodny w wymaganiami, projektanci podejmują różne działania. Przede wszystkim zmniejszają straty ciepła z budynku, projektując przegrody o lepszej izolacyjności, niż wymagają tego przepisy. Poprawiają szczelność powietrzną budynków, a czasem zamiast tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej projektują wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła.
Jest też druga ścieżka ograniczenia wartości wskaźnika EP - zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii. Jako źródło ciepła proponuje się zastosowanie kotłów na biomasę. Są też projekty gotowe z panelami fotowoltaicznymi, pompą ciepła wspomaganą kotłem na paliwo stałe. Każde z tych rozwiązań w innym stopniu wpływa na obniżenie wartości EP.
