Charakterystyka ścian dwuwarstwowych. Z czego budować? Jak ocieplać?

W ścianach dwuwarstwowych mur jest elementem konstrukcyjnym, a ocieplenie główną barierą dla nadmiernej ucieczki ciepła z domu. Sprawdzamy, z czego wznosi się ściany dwuwarstwowe i jakie powinny mieć one parametry.

Ściana dwuwarstwowa to związek dwóch zupełnie różnych materiałów, z których każdy ma inne cechy i funkcje, ale zgodnie współdziałają, by osiągnąć zamierzony cel. A chodzi tu o solidny, energooszczędny dom. 

Zewnętrzne ściany o konstrukcji dwuwarstwowej składają się z murowanej części nośnej, warstwy izolacyjnej (przede wszystkim wełna mineralna lub styropian) oraz cienkowarstwowego tynku bądź innej okładziny elewacyjnej. Ich budowa jest łatwa, jednak bardziej czasochłonna.

W przypadku ściany dwuwarstwowej każda z warstw pełni przypisane jej odmienne funkcje: nośna – przenosi siły pochodzące od innych elementów konstrukcji; ociepleniowa – zapewnia odpowiednią izolacyjność cieplną oraz chroni warstwę konstrukcyjną przed destrukcyjnym wpływem warunków zewnętrznych.

Jak zbudować ciepłe ściany zewnętrzne 

Popularne jest wznoszenie domów w technologii dwuwarstwowej, w której za parametry termoizolacyjne ścian zewnętrznych odpowiada właściwie dobrana warstwa materiału termoizolacyjnego.

Konieczności ocieplania ścian zewnętrznych wynika nie tylko ze względów ekonomicznych – im lepiej izolowane ściany, tym cieplejszy dom, a więc niższe koszty ogrzewania. Drugą sprawą są wymagania dotyczące izolacyjności ścian. Według obowiązujących przepisów współczynnik przenikania ciepła U ścian zewnętrznych nie powinien być większy niż 0,20 W/(m²·K)

Z jakiego materiału budować ściany dwuwarstwowe

Ściany dwuwarstwowe wznosi się głównie z pustaków i bloczków. Sprawdźmy, z jakich:

• ceramika tradycyjna i poryzowana

Ceramika to naturalny materiał z bogatą tradycją. Ceramika budowlana, obecnie w znacznej większości poryzowana, pozwala wznosić ściany o dużej izolacyjności termicznej. Różni się ona od tradycyjnej tym, że użyta do jej produkcji glina przed uformowaniem i wypaleniem mieszana jest z trocinami lub pyłem drzewnym. Później w rozgrzanym do 700°C piecu dodatki te spalają się i tworzą w glinie mikropory. Wyroby są więc jakby napowietrzone. To sprawia, że mają mniejszą masę i lepszą izolacyjność termiczną. Do budowy ścian dwuwarstwowych ceramikę tę stosuje się po to, aby zapewnić im jeszcze lepszą izolacyjność termiczną. Większość pustaków z ceramiki poryzowanej ma boki wyprofilowane we wpust i wypust. Ściany muruje się z nich tylko na spoinę poziomą. Do budowy murów z ceramiki poryzowanej powinno się używać tradycyjnej zaprawy cementowo-wapiennej lub ciepłochronnej. Jedynie pustaki fabrycznie szlifowane nadają się do murowania na cienkowarstwową zaprawę klejową. Ściany dwuwarstwowe wznosi się z pustaków o szerokości 18,8, 19, 25 lub 30 cm. Ich wysokość wynosi 22 lub 23,8 cm, a długość – od 24,7 do 46,5 cm. 

• pustaki i bloczki keramzytobetonowe

Do budowy ścian dwuwarstwowych przeznaczone są bloczki pełne – ciężkie, zapewniające dobrą izolacyjność akustyczną, lub pustaki – lżejsze i wygodniejsze do murowania. Elementy do takich ścian mają szerokość 24, 30 lub 36,5 cm. Tylko bloczki o wszystkich krawędziach prostych muruje się metodą tradycyjną. Mur z elementów przeznaczonych do łączenia we wpust i wypust wykonuje się wówczas wyłącznie na spoiny poziome, pionowe pozostawiając bez wypełnienia z zaprawy. Do budowy ścian z elementów keramzytobetonowych używa się zaprawy tradycyjnej lub ciepłochronnej, ewentualnie – gdy pustaki są szlifowane – także klejowej. Wyroby z keramzytobetonu są szare lub barwione na bordowo. Produkuje się też pustaki, których otwory są z jednej strony zasklepione. Dzięki temu podczas murowania nie dostaje się do nich zaprawa. Producenci oferują także elementy do budowy nadproży.

• bloczki z betonu komórkowego

Są wciąż jednym z najpopularniejszych materiałów do murowania ścian. Lekki i porowaty beton komórkowy dobrze chroni przed przenikaniem ciepła. Bez trudu się go tnie (im jest lżejszy, tym łatwiej i szybciej się go przepiłowuje) oraz wygodnie przenosi. Do budowy ścian dwuwarstwowych wykorzystuje się bloczki mające szerokość 20, 24 lub 25 cm i klasę gęstości od 400 do 600 kg na m³. Wysokość bloczków wynosi od 18 do 40 cm, a długość – 49, 59 lub 60 cm.

Istnieje jeszcze jeden powód, dla którego beton komórkowy okazuje się często najlepszym wyborem. Ten materiał sprawdza się bardzo dobrze, kiedy projekt zakłada wykonanie ścian łukowych. Bloczki da się bowiem bardzo precyzyjnie docinać, aby później zestawić je w kształt łukowy.

• bloczki silikatowe

Są najbardziej wytrzymałe, odporne na glony i pleśnie, świetnie izolują akustycznie. Dobrze akumulują ciepło i powoli je oddają. Jako najcięższe mają najgorszą izolacyjność termiczną. W sprzedaży są bloczki pełne lub drążone. Do budowy ścian dwuwarstwowych chętniej wykorzystuje się te drugie. Drążenia sprawiają, że bloczki są lżejsze, a poza tym można je wykorzystać jako kanały do przeprowadzenia przewodów instalacyjnych. Warstwę nośną ścian dwuwarstwowych murujemy z bloczków szerokości 18, 22, 24 lub 25 cm.

Izolacja termiczna ścian dwuwarstwowych

• system ociepleniowy ETICS

System ETICS to jeden z najpopularniejszych sposobów wykańczania ścian budynków, występujący pod nazwą bezspoinowy system ociepleń (BSO), a jeszcze wcześniej jako "metoda lekka mokra". Głównym jego zadaniem jest poprawa termoizolacyjności ścian budynków zarówno nowopowstałych, jak i już istniejących, które wymagają zmniejszenia zapotrzebowania na energię cieplną. W jego skład wchodzi kilka produktów, które wzajemnie się uzupełniając, tworzą barierę chroniącą nasz dom przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi.

System ETICS w swojej najbardziej kompletnej postaci powinien zawierać wszystkie materiały potrzebne do ocieplenia i wykończenia ścian zewnętrznych. To zestaw współpracujących i kompatybilnych materiałów, tworzący warstwę termoizolacji. W praktyce wiele firm nazwą "system" określa zestaw: klej, siatka, tynk. O resztę produktów inwestor musi zatroszczyć się sam. 

Podstawowe materiały do ocieplania ścian dwuwarstwowych

• Styropian. O krawędziach prostych lub fazowanych, czyli uformowanych tak, by płyty można było łączyć na zakład, co zapewnia większą jednorodność ocieplenia. Nie ma ryzyka, że wzdłuż krawędzi styropianu powstaną liniowe mostki termiczne. Jeśli komuś zależy na lepszej izolacyjności termicznej ścian, powinien sięgnąć po styropian z dodatkiem grafitu – w czarne kropki lub zupełnie grafitowy.
• Wełna mineralna. Na ściany dwuwarstwowe jest stosowana w postaci płyty fasadowych o zaburzonym układzie włókien, dzięki czemu są one odporne na odrywanie. Wykorzystuje się też płyty lamelowe o układzie włókien prostopadłym do podłoża, dzięki czemu są bardziej elastyczne i łatwiej je układać.

Jakie tynki do wykończenia ściany dwuwarstwowej 

• Tynki akrylowe

To masa gotowa do nakładania. Są bardzo wytrzymałe na uszkodzenia. Niektóre mają w składzie substancje zabezpieczające przed pleśniami i glonami.

• Tynki mineralne

Mają postać suchej mieszanki zawierającej biały cement, którą przed użyciem trzeba rozrobić z wodą. Cechują się dobrą paroprzepuszczalnością i dużą trwałością. Ich twardość wzrasta wraz z upływem czasu. Niektóre tynki mineralne zawierają dodatek mikrowłókien czyniących je wytrzymalszymi na uszkodzenia mechaniczne i odkształcenia. Można też kupić tynki z domieszką substancji hydrofobizujących. Dzięki niej mają mniejszą nasiąkliwość. Tynki mineralne są najtańsze wsród cienkowarstwowych. Ich przygotowywanie wymaga mozolnego mieszania. Trzeba też ściśle przestrzegać proporcji podczas dodawania do nich wody. Zwykłe tynki mineralne odznaczają się małą elastycznością i nie są odporne na czyszczenie, zwłaszcza wodą pod wysokim ciśnieniem.

• Produkty silikonowe

Są paroprzepuszczalne i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Mają postać gęstej, gotowej do użycia masy.

• Tynki silikatowe

Również sprzedawane są jako masa gotowa do nakładania. Wyróżnia je dobra paroprzepuszczalność i odporność na pleśnie oraz glony. Mają bardzo bogatą kolorystykę. Sporo jednak kosztują.

Kolorystyka tynków mineralnych i silikatowych jest uboższa niż akrylowych i silikonowych, więc jeśli zależy nam na bardziej nasyconych kolorach elewacji, musimy się zdecydować na akryle i silikony. Można tego uniknąć, stosując tynki białe nadające się do późniejszego pomalowania. Ponieważ zabarwienie poszczególnych partii tynku może się od siebie nieznacznie różnić, najlepiej zamawiać jednorazowo taką ilość, która zostanie zużyta przynajmniej na jednej ścianie.

Radosław Murat