Kokorycz - gatunki, wymagania, uprawa, zastosowanie w ogrodzie
Kokorycze należą do roślin, które w ogrodach spotyka się dość rzadko, choć z pewnością zasługują na większą uwagę. Maja delikatne liście i przyciągające uwagę, zebrane w groniaste kwiatostany kwiaty. Poznaj najpopularniejsze gatunki kokoryczy do ogrodu.
Kokorycze to najczęściej byliny, rzadziej rośliny jednoroczne. Należą do rodziny makowatych (Papaveraceae). Większość z nich pochodzi z Azji, ale niektóre zasiedlają też inne rejony świata, w tym również nieliczne stanowiska na terenie Polski. Znanych jest kilkaset gatunków kokoryczy, ale tylko kilka z nich jest uprawianych w ogrodach jako rośliny ozdobne. Należą do nich m.in.:
- kokorycz pełna (Corydalis solida),
- kokorycz pusta (Corydalis cava),
- kokorycz pogięta (Corydalis flexuosa),
- kokorycz żółta (Corydalis lutea)
- oraz ciekawe odmiany mieszańcowe kokoryczy.
Nie należy mylić kokoryczy z popularną w polskich lasach kokoryczką, bo to dwie zupełnie różne, inaczej wyglądające i należące do innych rodzin botanicznych rośliny, choć często ich nazwy potocznie używane są zamiennie.
Kokorycz pełna (Corydalis solida)
Do najbardziej popularnych należy kokorycz pełna, będąca niską, kępkową, bulwiastą byliną (bulwa rośliny jest wewnątrz pełna, w przeciwieństwie do bulwy kokoryczy pustej, która jest częściowo pusta), dorastającą do 20-30 cm wysokości. Roślina zakwita wczesną wiosną (od marca do maja), zazwyczaj jeszcze przed rozwojem liści, wydając wzniesione, nagie, brązowozielone pędy, na szczycie których rozwijają się wydłużone, rurkowe, na szczycie dwuwargowe (w górnej części wargi podzielone), zwykle fioletowe kwiaty z ostrogą, zebrane po kilkanaście w kłosowe kwiatostany. W czasie kwitnienia roślina rozwija wzniesione, trójdzielne, zielone, pierzaste liście, osadzone na cienkich, sztywnych ogonkach i tworzące ponad ziemią niedużą kępkę.
Po kwitnieniu kokorycz pełna całkowicie znika z rabaty i przechodzi w stan letniego spoczynku. Gatunek na dobrych stanowiskach daje obfity samosiew, ale ponieważ chętnie krzyżuje się z innymi kokoryczami (potomstwo może nie zachować cech egzemplarza matecznego), a do tego rośliny pozyskane z siewu kwitną dopiero po 2-3 latach, kokorycz lepiej rozmnażać przez podział dorosłych egzemplarzy.
Przeczytaj też: Letnie odmładzanie bylin po kwitnieniu (dzielenie i przesadzanie) >>>
Do ciekawych odmian kokoryczy pełnej należą: 'George Baker' (czerwona), 'Snowstorm' (biała), 'Purple Beauty' (filetowa), 'Beth Evans' (różowa).
Autor: Piotr Gorączko
Kokorycz żółta znakomicie nadaje się na rabaty bylinowe
- Stanowisko i podłoże dla kokoryczy pełnej
Kokorycz pełna oczekuje półcienistego lub cienistego, chłodnego stanowiska oraz żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, wilgotnej latem i lekko przesuszonej zimą gleby, o lekko kwaśnym odczynie pH.
- Mrozoodporność kokoryczy pełnej
Jest dostatecznie mrozoodporna, wiec zwykle nie oczekuje zimowego okrycia. Jedynie w chłodniejszych rejonach kraju przed zimą można osłonić ją warstwą liści. W ogrodzie kokorycz pełna dobrze komponuje się z serduszkami, pierwiosnkami, przylaszczkami, brunnerami, miodunkami i niskimi funkiami.
Kokorycz pusta (Corydalis cava)
Drugim popularnym gatunkiem jest kokorycz pusta, którą można odróżnić od poprzedniego gatunku po bulwach (częściowo puste w środku) oraz kwiatach, których wargi nie są podzielone. Poza tym rośliny mają podobny pokrój, wymagania i termin kwitnienia. Ciekawą odmianą kokoryczy pustej jest 'Albiflora' o białych kwiatach.
Kokorycz pogięta (Corydalis flexuosa)
Wyjątkowo oryginalną kokoryczą jest natomiast kokorycz pogięta. Roślina jest nieco wyższa od dwóch poprzednich gatunków - dorasta do 30-40 cm wysokości i zakwita pod koniec wiosny i na początku lata (czerwiec-lipiec), wydając bardzo ciekawe, wydłużone, smukłe kwiaty z ostrogą, w niezwykłym, błękitnoniebieskim kolorze. Kwiaty zebrane są na szczycie wzniesionego, nagiego, czerwonawego pędu w luźne, zwykle jednostronne grono i wydzielają specyficzny, nie przez wszystkich lubiany zapach. Liście kokoryczy pogiętej są pierzaste, trójzębne, szarozielone z woskowym nalotem. Po kwitnieniu rośliny zamierają.
Kokorycz pogięta ma podobne wymagania do dwóch poprzednich gatunków i dobrze wygląda w towarzystwie kuklików, brunner, miodunek, żurawek i niskich funkii.
Do jej ciekawszych odmian należą: 'Purple Leaf', 'Porcelain Blue' (odmiana nie przechodzi letniego spoczynku i może być uprawiana w pojemnikach) oraz 'China Blue'.
Kokorycz żółta (Corydalis lutea)
Na uwagę zasługuje też kokorycz żółta, która jest całkiem dużą (osiąga 40-50 cm wysokości), kopulastą, rozłogową, ale krótkowieczną byliną. Roślina rozwija szarozielone, trójdzielne, pierzaste, matowe liście i wydaje wzniesione, gładkie, sztywne pędy, zwieńczone groniastym, zwykle jednostronnym, groniastym kwiatostanem, złożonym z żółtych, wydłużonych kwiatów z ostrogą.
Kokorycz żółta preferuje stanowiska półcieniste i żyzne, próchnicze, przepuszczalne, wilgotne latem i bardziej suche zimą gleby o lekko kwaśnym lub obojętnym odczynie pH. Jest dostatecznie mrozoodporna, ale w chłodniejszych rejonach kraju przed zimą warto osłaniać ją warstwą liści.
Kokorycz żółta dobrze rozmnaża się przez nasiona (daje obfity samosiew), dlatego na odpowiednich stanowiskach może być ekspansywna. Roślinę można też rozmnażać przez podział. W ogrodzie dobrze wygląda w towarzystwie żurawek, funkii, tawułek Arendsa, dzwonków czy niskich liliowców. Z powodzeniem może być też uprawiana na skalniakach i między kamieniami lub sadzona wzdłuż kamiennych murków, na murkach i przy ogrodowych schodach.
Autor: GettyImages
Kokorycz 'Blue Heron'
Wśród kokoryczy na uwagę zasługuje też mieszańcowa, atrakcyjna i popularna odmiana 'Blue Heron', wyróżniającą się obfitym kwitnieniem i kwiatami w niezwykłym, szafirowo-niebieskim kolorze. Kwiaty tworzą na czerwonych, sztywnych, wzniesionych łodyżkach szczytowe, groniaste, luźne, zwisające kwiatostany. Odmiana osiąga 20-25 cm wysokości i kwitnie późną wiosną (czerwiec-lipiec).
Przeczytaj też:
Kokoryczka (Polygonatum) - gatunki, odmiany, wymagania i uprawa w ogrodzie >>>
Byliny kłączowe: kiedy sadzić i jak rozmnażać. Przykłady bylin kłączowych >>>
Murek ogrodowy z kamienia obsadzony kwitnącymi roślinami >>>
