Owady pożyteczne w ogrodzie: owady zapylające i owady drapieżne
Wśród owadów odwiedzających ogrody jest wiele owadów pożytecznych, o ogromnym znaczeniu dla ekosystemu. Poznaj najważniejsze owady zapylające i owady drapieżne: biedronki, pszczoły, trzmiele, murarki i motyle w ogrodzie.
Wokół nas najwięcej jest owadów. Wystarczy wejść do ogrodu, by mieć z nimi kontakt. Latają, żerują na liściach i kwiatach lub w ukryciu czatują na swe ofiary. Jedne poruszają się powoli, inne szybko biegają. Czasami trzeba rozgarnąć pędy roślin, żeby niektóre z nich zobaczyć.
Wiele osób obawia się wszystkich owadów, niezależnie od tego, czy kontakt z nimi rzeczywiście może być groźny. A przecież jest wiele gatunków, które są dla naszego ogrodu ważnymi sprzymierzeńcami.
- Po pierwsze, owady latające zapylają rośliny - bez nich kwiaty opadałyby, a nie byłoby owoców.
- Po drugie, jest wśród owadów wiele drapieżników, żywiących się głównie innymi owadami i ich larwami.
Ogrody, w których znajdują one korzystne warunki bytowania, mają zapewnioną naturalną ochronę. Jakie pożyteczne owady można spotkać w letnim ogrodzie?
Owady pożyteczne: owady drapieżne - chronią rośliny w ogrodzie
Spora grupa pożytecznych owadów to gatunki drapieżne. Zjadając szkodniki, oczyszczają z nich rośliny. Najbardziej znane są biedronki. Żywią się zwłaszcza mszycami – zjadają ich dziennie nawet kilkadziesiąt – ale w skład ich diety wchodzą także mączliki, czerwce, roztocza, muchówki i chrząszcze. Podobne menu, wzbogacone o gąsienice motyli, lubią pluskwiaki i biegacze, które dodatkowo żywią się ślimakami i padliną. Niekiedy drapieżne są tylko larwy, natomiast pokarmem dorosłych osobników jest nektar i pyłek, jak na przykład u mszyczników czy złotooków.
Owady pożyteczne: owady zapylające - dzięki nim rośliny rodzą owoce
Większość roślin do tego, by wydać owoce, musi być zapylona przez owady, które w poszukiwaniu pokarmu – nektaru i pyłku – przenoszą go z jednego kwiatu na drugi. Tak jest w przypadku drzew i krzewów owocowych: czereśni, wiśni, jabłoni, grusz, większości śliw i czarnej porzeczki, a także wielu warzyw, jak choćby pomidorów, bobu i fasoli. Rośliny te, pomimo obfitego kwitnienia wiosną, bez pomocy owadów nie wydadzą plonu latem. Nawet gatunki i odmiany samopylne lepiej owocują, jeśli są oblatywane przez owady (plon wzrasta o 20-25 proc.).
Najwięcej kwiatów zapylają pszczoły miodne i trzmiele. Te drugie są nawet wykorzystywane w ogrodnictwie do zapylania pomidorów i papryki pod osłonami (pszczoły nie mogą żyć w zamkniętej przestrzeni). W naturze większość gatunków trzmieli mieszka pod ziemią. Często zasiedlają nory opuszczone przez gryzonie i krecie korytarze.
Przydomowe ogrody i sąsiedztwo ludzkich siedzib lubią pszczoły murarki. Nie żyją w rojach, ale samotnie. Zasiedlają puste łodygi roślin, otwory w drewnie (na przykład kanały wydrążone przez szkodniki), szczeliny między cegłami. Budują gniazda złożone z kilku komórek oddzielonych ściankami z ziemi wymieszanej ze śliną. W każdej komórce murarka składa jajo i gromadzi zapas pokarmu dla larwy. Są łagodne – mimo że mają żądło, nie używają go.
Rośliny są zapylane także przez chrząszcze, muchówki i motyle.
Autor: GettyImages
Z działalności pszczół i innych zapylaczy pochodzą nie tylko produkty żywnościowe, takie jak miód, czy też powstałe na skutek zapylenia owoce i warzywa
Jeżeli wyginą pszczoły, ludzie umrą z głodu – to zdanie przypisywane Albertowi Einsteinowi nie jest pozbawione racji. Owady te odpowiadają za plony bardzo wielu upraw (dzięki nim powstaje 30 proc. światowej żywności). Niestety, od kilku lat ich liczba stale się zmniejsza. Monokulturowe rolnictwo, niszczenie naturalnej roślinności i stosowanie środków chemicznych sprawiają, że w niektórych rejonach świata populacja pszczół skurczyła się tak bardzo, że grozi to katastrofą ekologiczną. Już teraz w Chinach część upraw sadowniczych jest zapylana ręcznie. Niektóre pestycydy, choć nie działają na owady bezpośrednio, wpływają na układ nerwowy robotnic, które tracą orientację, nie potrafią wrócić do ula i giną. Zmniejszają też ilość płodnych królowych (również u trzmieli). Masowe wymieranie rojów powoduje też choroba pszczół – warroza.
Autor: photos.com
W naturze większość gatunków trzmieli mieszka pod ziemią
- Biedronki. Ich czerwone pokrywy skrzydeł z siedmioma lub dwiema kropkami znają chyba wszyscy, choć nie wszyscy wiedzą, że te małe chrząszcze i ich larwy są drapieżnikami. Żywią się głównie mszycami i czerwcami. Jedna larwa biedronki w ciągu swego rozwoju zjada około 600 mszyc.
- Trzmiele. Żywią się pyłkiem i nektarem. Aktywne są nawet w temperaturze +10°C, zatem odwiedzają rośliny od wczesnej wiosny do późnej jesieni, czyli dłużej niż inne owady. Mają też specyficzną budowę aparatu gębowego, która pozwala im zapylać rośliny niedostępne dla pszczół, takie jak brzoskwinie, grusze, pigwowce, porzeczki, maliny, pomidory, ogórki, bób, słoneczniki, naparstnice, szałwie, róże oraz rośliny motylkowe – na przykład koniczynę, lucernę, facelię, gorczycę.
- Ważki. Spotykamy je przy jeziorach, stawach i przydomowych oczkach wodnych, a także nad rzekami i strumieniami. Larwy niektórych gatunków ważek pełzają po roślinach wodnych, inne zagrzebują się w mule lub w piasku. Zarówno larwy, jak postacie dorosłe są drapieżne. Żywią się innymi owadami oraz ich larwami (uwalniają nas od komarów i much), mikroorganizmami wodnymi, skorupiakami, a także małymi rybami i larwami płazów.
- Pająki. W Polsce występuje kilkaset gatunków pająków. Nie są niebezpieczne (choć ich ugryzienia mogą być bolesne), ale u wielu osób budzą lęk i wstręt. Żywią się owadami, często znacznie większymi od siebie. Zależnie od gatunku zastawiają na nie sieci, pułapki lub łapią swą ofiarę, skacząc na nią z ukrycia.
- Bzygi. Ubarwieniem przypominają osy, są jednak od nich mniejsze i – co istotne dla użytkowników ogrodu – nie żądlą. Spotykamy je od kwietnia do października. Osobniki dorosłe odwiedzają kwiaty w poszukiwaniu pyłku i nektaru i przy okazji je zapylają. Ich larwy żywią się mszycami. Badania wykazały, że w ciągu swego rozwoju mogą zjeść około 800 tych owadów.
Przeczytaj też:
Jak zwabić pożyteczne owady do ogrodu? >>>
Jak stworzyć ogród przyjazny dla motyli >>>
