Fugowanie płytek: kiedy i jak to zrobić?

2019-12-23 14:11
Spoiny między płytkami wielkoformatowymi
Autor: MARCIN CZECHOWICZ, PROJEKT PRZEMYSŁAW BIRYŁO Posadzka z płyt wielkoformatowych z delikatnie zaznaczonymi spoinami stanowi piękne tło mebli i urządzeń w otwartej strefie dziennej

Wyjaśniamy, czym i jak fugować płytki. Okładziny z płytek ceramicznych lub kamiennych wymagają fugowania, czyli wypełnienia szczelin pozostawionych między poszczególnymi elementami. Spoiny zwane fugami pełnią nie tylko funkcję estetyczną, ale przede wszystkim techniczną.

Dlaczego płytki trzeba fugować?

Płytek, bez względu na rozmiar i rodzaj, nie układa się na styk. Zawsze trzeba pozostawić pomiędzy nimi niewielkie odstępy, mogą bowiem następować niewielkie ruchy konstrukcji, np. na skutek osiadania budynku. W okładzinie bez spoin płytki mogłyby popękać albo zostać wypchnięte na wierzch. Przestrzenie między nimi wypełnia się zaprawą do fugowania.

Tam, gdzie okładzina nie będzie narażona na oddziaływanie zmiennych temperatur, czyli w salonie, sypialni, kuchni, garażu, szerokość spoiny może być dowolna. Natomiast na obudowie kominka albo na tarasie, balkonie lub elewacji podłoże cyklicznie nagrzewa się i stygnie, więc okładzina będzie podlegać ruchom termicznym. Są to tak zwane podłoża odkształcalne, na których fugi powinny mieć konkretną szerokość i określone właściwości.

Fuga może być prawie niewidoczna albo zdecydowanie rzucać się w oczy, żeby wybijać na pierwszy plan wzór okładziny. Spoiny służą również do zamaskowania ewentualnych nierówności płytek, a także niedokładności wykonawcy. Na rynku są dostępne dwa rodzaje zapraw do spoinowania: mieszanki o spoiwie cementowym oraz te mające w składzie żywice epoksydowe.

Szerokie spoiny
Autor: Andrzej Szandomirski Wielkie płytki w stylu rustykalnym o różnej wielkości i nieregularnych krawędziach najlepiej jest połączyć szerokimi spoinami, które wprowadzą ład w okładzinie. Sprzyja temu też ich jasny kolor

Fugowanie płytek: fugi cementowe

Fugi cementowe mają postać suchej mieszanki. Jej składniki to cement biały lub szary pełniący funkcję spoiwa, kruszywo o bardzo małej granulacji, wypełniacze i pigmenty. Żeby powstała masa do spoinowania, mieszankę trzeba rozrobić wodą. Masy cementowe są dostępne w dużym wyborze kolorów, nawet z dodatkami uatrakcyjniającymi wygląd spoin, np. brokatem. Są tanie, zwłaszcza w wersji podstawowej. Na rynku jest też wiele mas cementowych, które mają modyfikowane właściwości, np. zwiększoną odkształcalność (przeznaczone na podłogówkę lub tarasy) albo zawierają dodatki hydrofobizujące, wywołujące efekt perlenia na powierzchni spoiny. Fugi cementowe są łatwe do układania. Tworzą estetyczne wypełnienia o dużej trwałości i odporności na uszkodzenia.

Fugowanie płytek krok po kroku: fuga cementowa

Fugowanie płytek: fugi epoksydowe

Fugi epoksydowe to produkty dwuskładnikowe. Zestaw obejmuje masę epoksydową i utwardzacz. Tworzą spoiny wodoodporne i odporne na mróz. Można więc nimi fugować zarówno wewnątrz domu, jak i na zewnątrz. Świetnie sprawdzają się na ogrzewaniu podłogowym, bo są elastyczne. Można je stosować nawet do fugowania płytek w basenach. Są niewrażliwe na substancje chemiczne, trudno je zabrudzić i łatwo doczyścić. Po zakończeniu procesu dojrzewania stają się bardzo twarde i trudno je uszkodzić mechanicznie. Poleca się używać ich do fugowania zwłaszcza w  pomieszczeń, w których okładzina jest narażona na uszkodzenia i zabrudzenia. Są popularne w budynkach przemysłowych, ale też coraz częściej wykorzystywane w domach prywatnych, dlatego producenci wzbogacają paletę kolorów. Masa epoksydowa, twardsza i mniej plastyczna niż cementowa, jest też trudniejsza do nakładania (prace związane z fugowaniem przebiegają wolno). Nic dziwnego, że wielu glazurników nie chce układać tego typu fug, a jeśli się zgodzą, żądają wyższej stawki za robociznę. Inwestorzy indywidualni często wahają się, czy je kupić, bo kosztują zdecydowanie więcej niż tradycyjne. Niemniej ich walory użytkowe są tak wysokie, że stają się coraz popularniejsze.

Fugowanie krok po kroku: układanie fugi epoksydowej

Dobór spoiny do okładziny

Na rynku jest bardzo dużo produktów do spoinowania. Wydawałoby się, że wystarczy dobrać tylko kolor. Jednak żeby okładzina dobrze funkcjonowała i długo zachowała ładny wygląd, masa do spoinowania powinna być dopasowana do rodzaju płytek i podłoża. Na przykład na tarasach i na podłogówce trzeba stosować fugi elastyczne. Okładziny wykonywane na zewnątrz muszą mieć fugi mrozoodporne. Płytki z kamienia o dużej nasiąkliwości (np. z marmuru) należy fugować materiałem przeznaczonym do takiego surowca, najlepiej fugami szybko wiążącymi wodę. W łazience lub pralni warto stosować fugi hydrofobizowane.

Fugowanie płytek: jaka szerokość fugi?

Fugi powinny zajmować od 2 do 6% powierzchni okładziny. Ich szerokość zależy przede wszystkim od wielkości płytek. Przyjmuje się, że nie powinny być węższe niż 2 mm. Im większa płytka, tym spoiny mogą być szersze – 4-5-milimetrowe. Na powierzchni ogrzewanej muszą być szerokie, żeby mogły skompensować ewentualne naprężenia termiczne. Zatem na podłogówce i tarasach bezpieczna szerokość fugi wynosi nie mniej niż 5 mm. Przyjęło się, że płytki o nieregularnych i zaoblonych krawędziach, często wykończone w stylu rustykalnym, mają szerokie spoiny, nawet centymetrowe. Z kolei elementy o równo ściętych krawędziach, zwłaszcza kalibrowane, czyli o dokładnie takich samych wymiarach, mogą być połączone cieńszymi spoinami

Fugowanie: jak obliczyć zużycie fugi

Cementowa mieszanka do fugowania jest sprzedawana w opakowaniach o wadze 0,5, 1, 2,5 lub 5 kg. Dobrze jest wcześniej obliczyć, ile trzeba jej kupić. Można zrobić to samodzielnie, korzystając ze wzoru:

z = [(a1 + a2) : (a1·a2)] · S · b · c · g

gdzie: 

  • z – ilość potrzebnej fugi (kg),
  • a1 i a2 – szerokość i długość płytki (m),
  • S – powierzchnia fugowania (m²),
  • b – głębokość spoiny (m),
  • c – szerokość spoiny (m), 
  • g – gęstość gotowej spoiny (kg/m³).

Można też skorzystać z kalkulatorów do obliczania ilości fugi umieszczonych na stronach internetowych producentów chemii budowlanej. Jest to wygodne, ponieważ można obliczyć zużycie konkretnej fugi, którą chcemy zastosować. Wielu producentów publikuje też tabele podające przykładowe zużycie masy przy typowych wymiarach płytek oraz standardowej szerokości i głębokości spoin.

Przygotowanie okładziny do fugowania

Do fugowania przystępujemy na drugi dzień po ułożeniu płytek, ponieważ na związanie kleju potrzeba zwykle 24 godzin, chyba że została użyta szybkowiążąca zaprawa klejowa. Wtedy fugowanie można zacząć już po 4 godzinach. Najpierw usuwamy krzyżyki dystansowe. Powierzchnia płytek wymaga oczyszczenia z resztek zaprawy klejowej. Jeśli znajduje się ona między płytkami, powinna zostać stamtąd usunięta mechanicznie. Następnie całą powierzchnię należy umyć gąbką zmoczoną w czystej wodzie. Gdy podłoże jest czyste i suche, można nakładać fugi.

Fugowanie: jak wykonać spoiny cementowe

Fugowanie takie można prowadzić w temperaturze od 5 do 25oC. Spoiny cementowe można nakładać jednocześnie na dużą powierzchnię, np. na posadzkę w całym pokoju. Do cementowej mieszanki dodaje się wody w proporcjach zalecanych przez producenta. Oba składniki miesza się mieszadłem wolnoobrotowym, do czasu aż masa uzyska jednolitą konsystencję – jak gęsta śmietana. Zwykle są to 2-3 minuty. Fugę rozprowadza się szeroką pacą gumową, pilnując, żeby dużo wcisnąć w spoiny, a mało zostało na powierzchni płytek. Trzeba odczekać, aż zacznie wiązać, co objawia się jej zmatowieniem. Dopiero wtedy można zacząć czyścić okładzinę po fugowaniu. Używa się do tego twardej gąbki zmoczonej w czystej wodzie. Okrężnymi ruchami usuwa się nalot z masy cementowej pozostający po fugowaniu na okładzinie, uważając, żeby spoiny były ładnie wyprofilowane (przekrój łódkowaty). Powierzchnię zmywa się kilkakrotnie, dokładnie płucząc gąbkę w czystej wodzie. Po takim zabiegu okładzina jest czysta. Można nałożyć silikon wzdłuż cokołu albo w dylatacjach.

Wideo: jak kłaść płytki ceramiczne na tarasie?

Jak kleić płytki ceramiczne na tarasie?

Fugowanie spoin epoksydowych

Fugowanie można robić w temperaturze od 10 do 25oC. Oba składniki trzeba najpierw połączyć, przestrzegając podanych przez producenta proporcji (zwykle 1:9), dokładnie wymieszać i szybko wykorzystać. Dlatego jednorazowo przygotowuje się małe porcje masy. Gdy nie zdołamy jej ułożyć w ciągu 30-45 minut, stwardnieje i będzie się nadawać do wyrzucenia i to wraz z naczyniem, w którym była rozrabiana. Masę oraz utwardzacz trzeba dokładnie mieszać przez mniej więcej 3 minuty, tak żeby powstała pasta o jednolitej konsystencji.

Fugę nakłada się twardą pacą gumową bezpośrednio w spoiny, tak żeby jak najdokładniej wcisnąć ją w głąb każdej szczeliny i nie pobrudzić powierzchni płytek. Fuguje się naraz tylko kilka-kilkanaście sztuk. Zafugowaną powierzchnię trzeba umyć. Masz na to zaledwie 20 minut. Używamy twardej gąbki celulozowej i czystej wody. Powierzchnię czyści się okrężnymi ruchami płasko prowadzoną gąbką. Trzeba uważać, żeby nie wygarnąć masy ze spoin, ale ładnie je wyprofilować. Gąbkę trzeba kilkakrotnie płukać w wodzie, aż do uzyskania czystej powierzchni. Jeśli na okładzinie pozostanie zaschnięty nalot z masy epoksydowej, trzeba go zmyć spirytusem, acetonem technicznym albo gotowym środkiem do usuwania fug epoksydowych.

Sonda
Które z najmodniejszych płytek ceramicznych wybrałbyś do swojego domu?
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają