Jaka fuga do płytek: rodzaje fug
Jaka fuga jest najlepsza? Jak fuga na taras, do kuchni, a jak do łazienki? Jak do jasnych płytek? Po ułożeniu płytek przychodzi czas na wypełnienie spoin między nimi. Pomagamy wybrać zaprawę odpowiednią do zastosowanych płytek i podłoża. Poznaj rodzaje fug.
Autor: Łukasz Kozyra
Rodzaj i kolor fugi mają ogromny wpływ na wygląd okładziny. Dobierając zaprawę, należy też uwzględnić rodzaj płytek i miejsce ich zastosowania
Materiał do wypełnienia spoin dobiera się nie tylko do koloru i rodzaju okładziny, ale również do szerokości fugi oraz warunków, w jakich będzie ona użytkowana. Są specjalne zaprawy przeznaczone do wielkowymiarowego gresu, do szklanej mozaiki oraz do naturalnego kamienia lub klinkieru. Kiedy wybieramy fugę do płytek na tarasie ważne są inne właściwości fizyczne niż w tej przeznaczonej do posadzki na ogrzewaniu podłogowym w łazience albo w intensywnie eksploatowanym garażu.
Dobrze dobrana fuga jest:
- po związaniu twarda,
- trudna do zarysowania,
- mocno przylega do powierzchni płytek,
- nie pęka.
Fuga musi przejąć naprężenia, jakie powstają w niej na skutek mikroruchów spowodowanych rozszerzalnością termiczną płytek oraz pracą całego budynku.
Rodzaje fug
Rodzaj zaprawy do fugowania zależy od zastosowanego w niej spoiwa. Do wyboru mamy fugi cementowe i fugi cementowe uszlachetnione (których podstawowym spoiwem jest cement), epoksydowe (funkcję tę pełnią żywice organiczne) oraz uszczelniacze polimerowe, akrylowe i silikonowe.
Jaka fuga: fuga cementowa
Te najprostsze - fugi cementowe - to mieszanina cementu, wody i kruszywa. Są określane symbolem CG1 i ze względu na sporą nasiąkliwość i związaną z tym słabą mrozoodporność powodującą ich wykruszanie się są polecane raczej do wnętrz. Pod wpływem silnego strumienia wody mogą się wymywać. Są nieodporne na chemiczne środki myjące. Nie nadają się na podłoża odkształcalne. W celu zwiększenia ich przyczepności oraz wodoszczelności można dodawać do nich emulsje uelastyczniające (miesza się je z wodą zarobową).
>>> Przeczytaj też: Wąskie fugi. Bardzo cienkie spoiny między płytkami ceramicznymi
Na zewnątrz oraz w miejscach narażonych na wilgoć lub większe obciążenia mechaniczne lepiej wykorzystać fugi cementowe uszlachetnione dodatkiem tworzyw sztucznych. Są to najbardziej uniwersalne fugi do spoinowania. Można nimi fugować prawie każdy rodzaj okładziny. Sprawdzą się w rozmaitych warunkach i na różnych podłożach, nawet mocno odkształcalnych. Zgodnie z normą oznacza się je symbolem CG2. Dodatek do fugi cementowej różnych uszlachetniaczy sprawia, że albo mniej absorbują wodę (oznacza się je wówczas dodatkowo symbolem W), albo mają większą odporność na ścieranie (wtedy określa się ich klasę literką A). Zaprawa do fugowania z symbolem CG2WA oznacza elastyczną fugę cementową o zwiększonej odporności zarówno na wodę, jak i na ścieranie. Ponieważ zwykłe fugi cementowe w miejscach wilgotnych mogą ciemnieć i pokrywać się nalotem, nowoczesne mieszanki do spoinowania są często uszlachetniane dodatkami zwiększającymi ich odporność na bakterie i grzyby, na przykład molekułami srebra lub cząsteczkami odpychającymi wodę powodującymi efekt perlenia.Dodatek drobnoziarnistego kruszywa kwarcowego, mączki wapiennej albo dolomitowej powoduje, że niektóre z fug cementowych nadają się bardziej na wąskie spoiny, czyli takie o szerokości 1-6/8 mm. Z kolei fugi grubokruszywowe lepiej sprawdzą się w spoinach szerokich – o wymiarach 4-25 mm. Dostępne są też cementowe zaprawy uniwersalne, które można stosować na spoiny o szerokości 2-20 mm.
Jaka fuga: fuga epoksydowa
Inną grupą produktów są fugi epoksydowe oznaczane symbolem RG. Są bardziej odporne na czynniki chemiczne i mechaniczne niż cementowe. Fugi epoksydowe nie przyjmują brudu i nie ścierają się. Są bardzo trwałe. Bardzo mocno sklejają płytki. Ma to swoje dobre i złe strony. Jeżeli po pewnym czasie będziemy chcieli wymienić fugę, może się to okazać niemożliwe. Nie da się jej tak łatwo wydłubać ze spoiny jak fugi cementowej. Jest prawie pewne, że przy okazji uszkodzimy też płytki.
Sprawdź też:
Po utwardzeniu fugi cmenetowe są sztywniejsze od cementowych, więc nie wszystkie nadają się na ogrzewanie podłogowe. Wprawdzie niektórzy producenci nowoczesnych fug epoksydowych dopuszczają stosowanie ich na podłogówce, ale zawsze należy dokładnie sprawdzić to w karcie technicznej produktu. Nie przepuszczają pary wodnej, dlatego nie zawsze są polecane do użytku zewnętrznego.
Jaka fuga: elastyczne uszczelniacze
Do fugowania miejsc szczególnie narażonych na odkształcenia, w których wymagane są bardzo elastyczne połączenia, czyli w narożnikach wewnętrznych, na styku z innymi materiałami, na połączeniach powierzchni poziomych i pionowych, stosuje się wodoszczelne fugi silikonowe, fugi silikonowo-kauczukowe, fugi poliuretanowe lub akrylowe. Takimi elastycznymi fugami wypełnia się również szczeliny dylatacji konstrukcyjnych oraz posadzkowych. Aby nie zagubić się w gąszczu rynkowych propozycji materiałowych, przeanalizujmy warunki, w jakich znajdują się okładziny w różnych miejscach domu, i sprawdźmy, jaką można tam zastosować zaprawę.
Autor: Andrzej Szandomirki
Fugę dobieramy do szerokości spoiny, pamiętając, że największy jej wymiar jest równy przekątnej poprowadzonej między narożnikami płytek. Przy wyborze zaprawy do fugowania ważny jest też rodzaj okładziny. Niektóre są mało odporne na zarysowania kruszywem zawartym w fudze oraz podatne na przebarwienia. Dlatego przed fugowaniem konieczne jest próbne spoinowanie i wyczyszczenie małego fragmentu posadzki, które pozwoli sprawdzić oddziaływanie fugi na płytki. Jeśli płytki reagują z fugą, trzeba je przed spoinowaniem zaimpregnować. Zanim przystąpimy do fugowania, należy też dokładnie umyć okładzinę oraz oczyścić spoiny z resztek kleju, aby podczas aplikacji zabrudzenia nie zanieczyściły świeżej fugi.
.
Najłatwiej układa się fugę cementową. Rozrabiamy ją dokładnie czystą wodą w ilości podanej przez producenta. Niewłaściwa ilość wody zarobowej powoduje niekorzystne parametry robocze i techniczne fugi. Większość fug na rynku jest szybkosprawna (szybko wiążą), dlatego ważne jest przygotowanie takiej ilości zaprawy, by zdążyć ją zużyć, zmyć z powierzchni płytek i wymodelować zanim zaschnie. Czas wiązania zależy też od warunków atmosferycznych panujących w miejscu pracy – im jest cieplej i bardziej sucho, tym fuga szybciej zwiąże. Zazwyczaj rozrabia się tyle zaprawy, by wystarczyło na powierzchnię jednej ściany lub podłogi, i wykonuje jej fugowanie w jednym cyklu roboczym bez dorabiania zaprawy w połowie pracy. Pozwala to uniknąć niewielkich różnic w kolorze spowodowanych przez inną ilość wody zarobowej w kolejnej porcji fugi. Na dwóch powierzchniach (na przykład dwóch ścianach) ta różnica jest praktycznie niewidoczna. Istotne jest uchwycenie momentu, kiedy można rozpocząć wstępne mycie i profilowanie fug. Następuje to wtedy, gdy nie klei się ona już do palca, a nalot na płytkach jest suchy. Nie można tej chwili przegapić, bo zbyt późne mycie uniemożliwi równomierne wyprofilowanie spoiny oraz utrudni zmycie resztek fugi z powierzchni płytek. Po wykonaniu fugi cementowej należy ją pielęgnować. Tak jak wszystkie wyroby z dodatkiem cementu do prawidłowego związania i uzyskania odpowiednich parametrów technicznych potrzebuje dalszego nawilżania przez co najmniej dwa dni.Ułożenie fugi epoksydowej jest dużo trudniejsze. Potrzebne są doświadczenie i praktyka. Fuga epoksydowa jest trudna w aplikacji, zwłaszcza na zimnych powierzchniach. Materiał nakłada się tylko w suchą spoinę – z mokrą krawędzią okładziny fuga epoksydowa się nie połączy. W przeciwieństwie do fugi cementowej trzeba ją zmywać i profilować dużą ilością wody zaraz po aplikacji. Używa się do tego specjalnych włóknin ściernych (zwanych Scotch-Brite). Rozrabia się ją również w małych porcjach, gdyż czas na jej wykorzystanie jest krótki (około 25 minut). Pracę należy wykonywać szybko i sprawnie. Trzeba też pamiętać, by następnego dnia po fugowaniu zmyć nalot (film) z powierzchni okładziny ciepłą wodą lub przeznaczoną do tego chemią budowlaną. Na rynku są już fugi epoksydowe nowej generacji, które są dużo łatwiejsze w aplikacji. Mają wszystkie właściwości techniczne fugi epoksydowej, ale ich parametry robocze są zbliżone do fugi cementowej.
Radosław Kaflowski, mistrz glazurnik, członek Polskiego Zrzeszenia Płytkarzy
Jaka fuga na taras?
Fugi na tarasie muszą tam być wykonane z materiałów dopuszczonych do zastosowań na zewnątrz. Sprawdzi się tu elastyczna fuga cementowa CG2W o zmniejszonej nasiąkliwości. Dodatek uelastyczniających żywic organicznych powodujący uelastycznienie sprawia, że fuga nie będzie pękać pod wpływem silnego nasłonecznienia oraz mrozu. Warto pamiętać, że zalecana minimalna szerokość fugi na tarasie to 4 mm. Najlepiej, aby płytki nie były zbyt duże, na przykład 30 x 30 cm, i miały jasny kolor. Jeśli wymarzyliśmy sobie większy wymiar, zadbajmy o to, żeby szerokość spoiny nie była zbyt mała (powinna być zbliżona do grubości płytki). Na zewnątrz lepiej nie stosować fugi epoksydowej, ponieważ ułożona na przykład między płytkami na tarasie nad pomieszczeniem ogrzewanym blokuje odparowywanie spod nich wody.
Sprawdź też: układanie płytek na tarasie - 7 zasad >>>
Niektórzy producenci dopuszczają wykorzystywanie jej na posadzkach, pod którymi jest system mat drenażowych pomocnych w usuwaniu wilgoci spod płytek. Aby taras był szczelny, wszystkie połączenia ze ścianą, obróbkami, balustradą oraz dylatacje trzeba wypełnić odpornym uszczelniaczem. Do fugowania przyda się Ultracolor Plus (MAPEI) – elastyczna, cementowa modyfikowana polimerami, uniwersalna zaprawa przeznaczona do spoin o szerokości 2-20 mm, do stosowania we wnętrzach oraz na zewnątrz. Ma szczelniacz na tarasy i balkony (TYTAN). To trwały preparat odporny na promienie UV oraz wibracje. Nadaje się do wykorzystania na większości podłoży – wilgotnych, porowatych oraz z kamienia naturalnego.
Jaka fuga do jasnych płytek?
Do jasnych płytek na ścianie w kuchni musi być fuga trwała i odporna na zaplamienia. To powierzchnia, na której co chwilę pojawiają się plamy z tłuszczu, barszczu lub herbaty. W tym miejscu warto zainwestować w fugę epoksydową, a ściana i blat długo pozostaną czyste. Fuga epoksydowa jest też odporna na kwasy spożywcze i mycie mocnymi detergentami. Przyda się fuga epoksydowa, chemo- i kwasoodporna WIM Epoxyd (WIM). Można nią wypełniać spoiny o szerokości 1-15 mm. Nadaje się do płytek ściennych, płytek podłogowych oraz kamieni naturalnych.
Sprawdź też:
Jaka fuga do dużych płytek?
Fugi między takimi płytami przenoszą duże naprężenia wynikające z pracy okładziny, która kurczy się i rozszerza pod wpływem zmian temperatury. Dlatego układanie płyt prawie bez fug lub z minimalną fugą niesie ze sobą ryzyko ich późniejszego pękania. Fuga między dużymi płytkami nie powinna być zbyt sztywna. Najlepiej zdecydować się na fugę elastyczną cementową (CG2). Jeżeli spoiny są szerokie, możemy je zrobić ze specjalnej półpłynnej masy nalewanej z plastikowego dozownika wprost między płytki. Skraca to znacznie czas pracy, a powierzchnia okładziny nie brudzi się przy tym. W tym miejscu wypróbujmy CE 43 Grand'Elit (CERESIT) - uszlachetnioną elastyczną fugę cementową o zmniejszonej nasiąkliwości, dobrze sprawdzającą się na podłożach odkształcalnych.
Sprawdź też:
Jaka fuga do mozaiki ceramicznej i szklanej?
Również do spoinowania mozaiki często wykorzystuje się fugę epoksydową. Ma ona tę zaletę, że można nią także mocować płytki do podłoża. Ponieważ mozaika ma dużą powierzchnię spoin, a fuga epoksydowa jest jednocześnie klejem, drobne elementy nie odpadną. Żeby mozaika dobrze się prezentowała, klej musi szczelnie wypełniać powierzchnię pod wszystkimi jej elementami. Nie może być pod nią pustych miejsc. Można zastosować dekoracyjną fugę i klej epoksydowy Sopro Topas DFE (SOPRO) w 14 dekoracyjnych kolorach z możliwością dodania brokatu lub Fugalite Eco Invisible (KERAKOLL) – dekoracyjną spoinę epoksydową przeznaczoną do mozaiki szklanej. Jej wypełniaczem są perełki szklane nadające masie efekt półprzezroczystości. Jeśli wykorzystamy ją też jako klej, ułożona na niej mozaika zyska dodatkową głębię.
Jaka fuga na płytki ścienne do łazienki?
Ściany w łazience to miejce, które nie wymaga szczególnej ochrony przed plamami, dlatego można tu zastosować fugę cementową. Aby fuga nie ciemniała i nie pokrywała się nalotem, warto sięgnąć po fugę uszlachetnioną dodatkami zapobiegającymi rozwojowi pleśni, która może się tam pojawić przy częstym użytkowaniu łazienki i niewystarczająco sprawnej wentylacji. Układając płytki w łazience, często realizujemy nasze marzenia kolorystyczne. Fugi cementowe można wybierać z szerszej palety kolorów niż epoksydowe. Jeśli zaplanowaliśmy układanie płytek na cienką spoinę, sięgnijmy po fugi z dodatkiem kruszywa drobnoziarnistego. Możemy użyć Sopro DF 10 Design Fuga Flex (SOPRO). Jest to fuga cementowa o klasyfikacji CG2WA, elastyczna, odporna na ścieranie, przeznaczona do spoin o szerokości 1-10 mm. Do metalizowanych płytek przy lustrach lub luksferach pasuje fuga Artis Style (ATLAS) z dodatkiem brokatu.
Jaka fuga pod prysznic w brodziku?
Pod prysznicem należy zastosować spoinę szczelną i nienasiąkliwą. Warunki te spełnia fuga epoksydowa. Na jej powierzchni nie rozwijają się ani grzyby, ani pleśń, więc sprawdzi się pod prysznicem, gdzie prawie cały czas jest wilgotno. Na pewno egzamin zda Fugalite Eco (KERAKOLL), czyli fuga epoksydowa, której spoiwem są żywice nowej generacji o niewielkiej lepkości, co sprawia, że materiał jest elastyczny i wytrzymuje naprężenia występujące na ogrzewanej posadzce.
Jaka fuga do płytk klinkierowych i kamienia
Do klinkieru wybieramy najczęściej fugi z dodatkiem trasu, który zapobiega powstawaniu wapiennych wykwitów na klinkierze. Są przeznaczone do fugowania płytek o małej nasiąkliwości. Wśród dostępnych materiałów wybraliśmy Fugę do klinkieru (KREISEL) oraz Sopro FL (SOPRO). W skład tej pierwszej wchodzą cement portlandzki, tras, wypełniacze mineralne i pigmenty. Jest mrozoodporna, zapobiega wykwitom. Druga to elastyczna zaprawa przeznaczona do wypełniania spoin o szerokości 2-20 mm. Zawiera tras reński.
Do naturalnych kamieni, szczególnie jasnych marmurów i granitów, należy dobierać fugi do spoinowania zapobiegające przebarwieniom, na przykład z dodatkiem białego cementu. Trzeba też wtedy bardzo umiejętnie wykonać spoinowanie. Aby nie dopuścić do przebarwień, przed aplikacją zaprawy krawędzi kamieni nie należy zwilżać wodą. Do spoinowania okładzin kamiennych, a także wszelkiego rodzaju nieszkliwionych okładzin murowych odpowiednie są, między innymi zaprawa Bolix BK (BOLIX) lub CE 40 Aquastatic (CERESIT) będąca mieszanką cementów z wypełniaczami mineralnymi i modyfikatorami polimerowymi. Do uszczelniania kamiennych blatów kuchennych oraz spoinowania luster przyda się uszczelniacz nie powodujący przebarwień naturalnych kamieni - Silikon do marmuru i kamienia (TYTAN).
