Mikroelementy w uprawie roślin ogrodowych. Rola mikrolementów w rozwoju roślin
Mikroelementy to pierwiastki niezbędne do prawidłowego wzrostu roślin. Poznaj najważniejsze mikroelementy i ich znaczenie dla roślin. Dowiedz się jak nawozić mikroelementami.
Oprócz niezbędnych dla roślin składników pokarmowych nazywanych makroelementami (azot, fosfor, potas oraz magnez, wapń i siarka), bardzo ważną rolę pełnią też inne pierwiastki - znaczniejsze liczniejsze mikroelementy. Mimo, iż ich znaczenie jest określane jako drugorzędne, niektóre z nich w znaczący sposób wpływają na przyswajanie innych składników pokarmowych, a także na kondycję, wygląd oraz zdrowotność roślin uprawnych i ozdobnych. Jakie pierwiastki nazywamy mikroelementami i które z nich są najważniejsze dla roślin?
Co warto wiedzieć o mikroelementach?
Do mikroelementów zaliczane są powszechnie pierwiastki takie jak: mangan, cynk, bor, molibden, żelazo, miedź. Nie wszystkie rośliny potrzebują ich w takim samym stopniu – w rolnictwie (dla roślin uprawnych) najważniejsze są te warunkujące najlepszy plon, czyli mangan, cynk, bor i molibden. W przypadku roślin ogrodowych duże znaczenie ma na przykład także żelazo, ponieważ ma wpływ na wybarwienie liści, czyli walor ozdobny.
Właściwości mikroelementów i objawy ich niedoboru
- Mangan - bierze udział w procesie fotosyntezy, oddychania oraz tworzenia chlorofilu i produkcji cukrów, białek i witaminy C; stymuluje i reguluje wzrost oraz pobieranie z gleby i wykorzystanie fosforu i żelaza. Objawem charakterystycznym niedoboru manganu jest chloroza, tzw. marmurkowatość na najmłodszych liściach – żółknięcie blaszki liściowej, podczas gdy unerwienie pozostaje zielone. Skutkiem niedoboru tego pierwiastka jest zwiększenie podatności rośliny na niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz choroby, a także zmniejszenie intensywności fotosyntezy.
- Żelazo - niezbędny składnik syntezy chlorofilu, oddziałuje na oddychanie tkankowe, bierze udział w procesie fotosyntezy, oddychania oraz redukcji szkodliwych azotanów, warunkuje prawidłowy rozwój roślin i ich owocowanie (plonowanie). Objawem niedoboru żelaza jest charakterystyczna chloroza – młode liście początkowo stają się jasnozielone, następnie żółkną i bieleją. Jednocześnie nerwy liściowe pozostają zielone. Do roślin szczególnie wrażliwych na niedobór żelaza należą: drzewa i krzewy owocowe oraz warzywa pod osłonami.
- Miedź - zwiększa odporność roślin na suszę, choroby grzybowe oraz bakteryjne, wpływa na rozwój i budowę tkanek, wpływa na powstawanie witaminy C. O niedoborze miedzi może świadczyć bielenie najmłodszych liści, więdnięcie pędów, a także usychanie wierzchołków drzew owocowych. Wrażliwe na niedobór miedzi są warzywa (np. cebula, marchew, buraki) oraz drzewa i krzewy owocowe.
- Cynk – ma związek z przyswajaniem oraz metabolizmem azotu, wpływa na wzrost i rozwój roślin, bierze udział w przemianach węglowodanów oraz w syntezie wielu witamin. Wpływa korzystnie na zawartość białka i cukrów w komórkach roślin oraz wchodzi w skład niektórych enzymów regulujących oddychanie. W wyniku niedoboru cynku młode liście są chlorotyczne (żółte lub białe na całej powierzchni), drobne (karłowatość), kruche i mają zdeformowane brzegi. Z powodu niedoboru cynku mogą ucierpieć głównie drzewa owocowe oraz warzywa (np. pomidory, fasola).
- Bor - pobudza procesy kwitnienia, owocowania oraz zawiązywania nasion i owoców, wpływa na podział, wzrost i formowanie się komórek; stymuluje rozwój systemu korzeniowego (głównie korzeni włośnikowych), ma wpływ na zwartość cukrów w roślinach (owocach), wpływa na wysokość plonów i mrozoodporność roślin. Objawem braku boru w roślinach jest słabe kwitnienie i opadanie kwiatów, zamieranie młodych pędów, pąków oraz pękanie korowiny. Może wystąpić też skręcanie się liści, zahamowanie rozwoju systemu korzeniowego oraz deformacje i przedwczesne opadanie owoców.
>>Przeczytaj też: Drzewa owocowe: przerzedzanie zawiązków jabłoni, śliw, moreli, grusz, brzoskwiń
- Molibden – jego główna rola to udział w przemianach azotu i fosforu w roślinie oraz w procesach wytwarzania witaminy C. Korzystnie wpływa również na tworzenie się chlorofilu oraz zwiększa odporność roślin, w tym np. na suszę oraz choroby. Objawy niedoboru molibdenu to zahamowanie rozwoju, deformacja oraz żółknięcie i obumieranie młodych liści, jasnozielone zabarwienie starszych liści, deformacja pędów oraz opadanie kwiatów.
Podsumowując, można więc powiedzieć, że mikroelementy mają głównie wpływ na regulację i właściwy przebieg procesów biochemicznych zachodzących w roślinach. Od ich obecności zależy także między innymi optymalne i efektywne wykorzystanie azotu, fosforu i innych makroelementów w tworzeniu biomasy roślin. Ponadto, są składnikami lub aktywatorami enzymów oraz uczestniczą w ważnych procesach metabolicznych, spełniając istotne funkcje fizjologiczne w roślinie.
Brak lub niedobór mikroelementów przede wszystkim ma wpływ na obniżenie odporności roślin na niekorzystne warunki uprawy i czynniki chorobotwórcze. W końcowym efekcie ma to także wpływ na wygląd oraz jakość uprawianych roślin (np. na plony roślin rolniczych).
>>Przeczytaj też:
Jak zasilać rośliny mikroelementami?
Zwykle w celu zasilenia roślin mikroelementami stosuje się tzw. nawożenie dolistne. Jest to najszybsza metoda nawożenia tymi składnikami, ponieważ przez blaszkę liściową wchłaniane są niezbędne substancje odżywcze.
W sklepach i centrach ogrodniczych znajdziemy wiele nawozów (najczęściej w formie płynnej do sporządzania roztworów wodnych), które mają szczegółowo opracowany skład. W przypadku większości roślin, w tym także ogrodowych, popularne jest nawożenie dolistne nawozami zawierającymi np. żelazo (w formie tzw. chelatu żelaza), czy magnez. Dzięki możliwości rozpuszczenia ich w wodzie, można zastosować je kilka razy w sezonie, np. przy pomocy opryskiwacza i przygotowanym roztworem zasilić dolistnie każdą roślinę.
Nawozy trzeba jednak zawsze stosować z rozwagą, by nie zaszkodzić roślinom. W związku z tym, że wiele objawów niedoborów lub chorób fizjologicznych często jest do siebie podobnych, przed zastosowaniem nawozu, warto przeprowadzić analizę gleby, aby mieć pewność jakich składników faktycznie brakuje naszym roślinom.
