Rodzaje naturalnych pokryć dachowych. Czy warto wykonać dach z trzciny, gontu lub wiórów?
Jeszcze do niedawna dom pokryty strzechą lub gontem kojarzył się z biedną wiejską zagrodą. Jednak od kilku lat – taki dom jest symbolem dobrego gustu, a nawet luksusu. Z czeko można wykonać pokrycie dachowe?
Tak jak w przypadku innych pokryć dachowych już na etapie projektowania inwestor powinien zdecydować się, jakie pokrycie najbardziej mu odpowiada. Projekt można dopasować do rodzaju materiału, nie narażając się na dodatkowe koszty. Niektóre materiały nadają się bowiem lepiej na dachy spadziste niż płaskie, a pod inne trzeba zaprojektować mocniejszą konstrukcję więźby dachowej.
Szczególnie istotne jest to właśnie w przypadku strzechy trzcinowej, której 1 m2 waży około 75 kg (dla porównania dachówka waży przeciętnie 45-60 kg). Pokrycia drewniane i trzcinowe nie wymagają instalowania rynien, ponieważ okap wysuwa się na tyle daleko, że chroni ścianę przed opadami atmosferycznymi.
Pokrycie dachowe z trzciny
W Polsce najbardziej popularne są strzechy ze słomy. Niestety, współcześnie bardzo trudno jest pozyskać słomę niezmodyfikowaną genetycznie, a więc taką, która nadaje się do krycia. Zmodyfikowana ma zbyt słabą łodygę. Dlatego zamiast słomy na terenie całego kraju rozpowszechniła się strzecha z trzciny wodnej. Pokrycie z trzciny jest ciężkie i ścisłe, dzięki czemu zimą dobrze trzyma ciepło, a latem chłód wewnątrz domu. Doskonale tłumi hałas. Dach trzcinowy oddycha, w środku domu panuje przyjazny człowiekowi mikroklimat. Poza tym takie pokrycie jest dość trwałe – jeśli jest dobrze wykonane, może przetrwać nawet 80 lat.
Trzcina wodna pozyskiwana jest z jezior, bagien i innych terenów podmokłych. Kosi się ją ręcznie (sierpem, specjalnym suwakiem do cięcia na powierzchni lodu) lub mechanicznie (kosiarką, kombajnem). Trzcinowe żniwa odbywają się zimą. Aby trzcina nadawała się na pokrycie dachu, powinna być jednoroczna, niezbyt gruba i bezlistna. Po ścięciu wiąże się ją w wiązki grubości około 60 cm, długości 1,5 m i przechowuje pod zadaszeniem.
Gonty drewniane
W poszczególnych rejonach Polski stosuje się odmienne techniki krycia i różne kształty gontu. Zazwyczaj gonty mają długość około 50-60 cm, ich grubość nie przekracza 3 cm, a szerokość 10 cm. Mogą być w kolorze naturalnym lub pomalowane bejcą.
Gonty wykonuje się z drewna sosnowego, świerkowego, jodłowego, modrzewiowego lub osikowego. Najlepiej, gdy drewno ma mało sęków. Gonty mają kształt klina – zwężają się na szerokości, mogą być cięte (maszynowo) lub ręcznie łupane. Gonty łupane są trwalsze (mają zachowane słoje, więc nie są narażone na pęknięcia czy wypadanie sęków). Niestety, rzadko wykonuje się dach w całości z gontów łupanych, gdyż jest to bardzo pracochłonne. Poza tym drewno na takie gonty musi być najwyższej jakości.
Pokrycie dachowe z wiórów
Wióry powracają do łask. To tradycyjne pokrycie jest dość lekkie (1 m2 pokrycia waży około 20 kg) i niedrogie, a na dachu wytrzymuje ponad 30 lat.
Wióry wytwarza się z odpornego na szkodniki drewna osikowego, które sprzedaje się w postaci płatów. Wprawdzie nie jest to drewno najwyższej jakości, jednak na wióry nadaje się najlepiej – jest wytrzymałe i ma mało sęków. Kiedyś używano do tego celu drewna sosnowego – było droższe i krócej wytrzymywało na dachu. Wióry struga się maszynowo. Mają długość około 35 cm, szerokość do 10 cm.
Autor: Szandomirski Andrzej
Gont
Autor: Szandomirski Andrzej
Gont
