Pokrycie dachowe – rodzaje i zastosowania. Co jest najlepsze na pokrycie dachu, co najlżejsze, co najtrwalsze?
Wybór pokrycia do nowego dachu to wyłącznie nasza decyzja, lecz mogą nas w tym względzie ograniczać lokalne przepisy i nasze możliwości finansowe. Co jest najlepsze na pokrycie dachu? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy chodzi nam o trwałość, lekkość, czy może łatwość układania.
Spis treści
- Co jest najlepsze na pokrycie dachu? To zależy
- Pokrycie dachowe – rodzaje i różnice między nimi
- Kąt nachylenia dachu a rodzaj pokrycia
- Lekkie, ciężkie, najcięższe pokrycie dachowe
- Najtrwalsze pokrycia dachowe
- Pokrycie na skomplikowany dach
- Najłatwiejsze do układania pokrycie dachowe
- Pokrycie na remontowany dach
Co jest najlepsze na pokrycie dachu? To zależy
Dekarze, czyli fachowcy zajmujący się wykańczaniem dachów, są co do jednego zgodni – kupić trzeba taki materiał pokryciowy, który będzie się nam najbardziej podobał i pod względem estetycznym stworzy harmonijną całość z domem. Potwierdzają to architekci, dodając, że warto również, aby dach zanadto nie odbiegał stylistycznie od standardu zauważalnego w sąsiedztwie, o ile taki jest zachowany.
Warto też zwracać uwagę na trwałość pokrycia. Jest ono bowiem tarczą chroniącą dom przed różnymi czynnikami atmosferycznymi. Bije w nie grad, próbuje je sponiewierać silny wiatr, potencjalnym niebezpieczeństwem są również ptasie pazury i odchody czy spadające z drzew gałęzie. Pokrycie musi być odporne na zarysowanie, przedziurawienie, zerwanie z dachu i odbarwienia.
Proces zakupu materiału na dach zacznijmy więc od przeglądania galerii zdjęć pokazujących różne budynki lub od poszukiwania inspiracji w terenie. Później zapoznajmy się z ofertą producentów, porównując jakość konkretnych wyrobów i ich ceny. Warto przy tym sprawdzić opinie konsumentów, którzy mieli już z danym wyrobem do czynienia. Dobrze też zorientować się, jak drogie są akcesoria niezbędne do danego modelu dachówek, blachy lub gontów. Czasem bowiem materiał podstawowy nęci niską ceną, ale czar pryska, gdy na rachunku pojawią się taśmy, łączniki, obróbki i inne elementy systemowe. Mogą one stanowić 15-50% kosztów wykonania pokrycia dachowego. Niejednego inwestora zaskoczyła wstępna wycena lub rachunek za ułożenie pokrycia, chociaż wiedział wcześniej, ile wynosi koszt 1 m2 i cena ta wydawała się przystępna. Niestety optymistyczna cena zwykle obejmuje wyłącznie elementy podstawowe, a dach jest układem złożonym. To właśnie dodatkowe elementy windują cenę.
Transakcję możemy przeprowadzić sami, zamawiając towar z dostawą na plac budowy, lub zlecić ją umówionej firmie dekarskiej.
Pokrycie dachowe – rodzaje i różnice między nimi
Dachówki są dostępne w bardzo wielu kształtach – płaskich (prostokątnych, romboidalnych lub łuskowych) albo profilowanych (z pojedynczą, podwójną bądź inną falą).
Blachodachówka może być powlekana tworzywem o barwie ceglastej, czerwonej, ciemnobrązowej, a także posypką mineralną. Do wyboru są arkusze odwzorowujące kilka rzędów dachówek i podłużne panele wyglądające jak ich jeden lub dwa rzędy. Te drugie układa się dłużej, ale efekt wizualny jest ciekawszy.
Z kolei do nowoczesnych domów pasują blachy trapezowe (powlekane lub tylko ocynkowane bądź zabezpieczone alucynkiem) o wysokości przetłoczeń od 12 do 20 mm.
Blachę płaską kupuje się w arkuszach (100 x 200 cm) lub jako taśmę (szerokości 50-60 cm, długości 50-300 cm) i układa się na sztywnym poszyciu z desek, które może być zaizolowane specjalną folią separacyjną oddzielającą blachę od poszycia i umożliwiającą jej wentylowanie od spodu.
Gonty bitumiczne to prostokątne pasy, których jedna z dłuższych krawędzi wycięta jest w kształt trapezów, sześciokątów, prostokątów, łusek. Każdy arkusz ma z wierzchu naniesione paski kleju, który pod wpływem wysokiej temperatury rozpuszcza się i uszczelnia połączenia.
Bitumiczne płyty faliste zbudowane są z kilkunastu warstw włókien organicznych nasączonych masą bitumiczną. Ich powierzchnię zabezpieczają farby zapewniające odporność na promienie UV.
Pokrycia włóknocementowe mają grubość 4-6 mm. Wierzchnia warstwa jest barwiona, a ich spód może być pokryty substancją woskującą, która dodatkowo zabezpiecza przed wchłanianiem wilgoci. Płytki włóknocementowe często imitują pokrycie z łupka.
Pokrycia naturalne, czyli strzecha, gonty lub wióry są dość ciężkie, trudne do ułożenia i podatne na działanie ognia. Ich zaletą, oprócz wyjątkowej urody, jest wysoka izolacyjność akustyczna.
- Zobacz także: Nowoczesny dach bez okapów
Kąt nachylenia dachu a rodzaj pokrycia
Dachówki ceramiczne i cementowe można układać na połaciach o nachyleniu nie mniejszym niż 10°, ale przy mniejszym niż 20° konieczne jest sztywne poszycie zaizolowane papą lub membraną dachową. Przy kącie 40-60º wystarczy mocowanie niektórych dachówek do podkonstrukcji z łat i kontrłat odpowiednimi klamrami lub wkrętami, a jeśli dach ma kąt większy niż 60°, mocuje się każdą z nich. Górnej granicy nachylenia połaci właściwie nie ma, bo dachówkami można wykańczać nawet pionowe powierzchnie.
Blachodachówki lub płyty faliste (bitumiczne, włóknocementowe) są zalecane, gdy nachylenie połaci jest większe niż 10-14° (zależnie od modelu). Górna granica dochodzi tu nawet do 900. Decydując się na bardziej płaski dach, trzeba przygotować sztywne poszycie z izolacją z papy. Włóknocementowe płytki nadają się na dachy o nachyleniu od 25°.
Najbardziej płaskie dachy można kryć na przykład blachą płaską – minimalny kąt nachylenia wynosi 30°, a maksymalny 90°. Jednak na połaciach o kącie nachylenia 3-25° łączenie pasów lub arkuszy blachy powinno być wykonywane na podwójny rąbek, podczas gdy w innych przypadkach wystarczy rąbek pojedynczy.
Na dachy o kącie nachylenia do 5° dopuszczone są także blacha trapezowa lub panele dachowe do łączenia na rąbek.
Na dachy o spadku 11-15° nadają się też gonty bitumiczne. Gdy kąt jest mniejszy niż 20°, powinny być układane na podkładzie z papy. Jeśli dach ma połacie o kącie nachylenia ponad 60°, gonty trzeba dodatkowo podklejać (zwłaszcza gdy dom stoi w okolicy słynącej z silnych wiatrów. Podklejanie jest też niezbędne, jeśli montaż odbywa się w chłodne dni.
Lekkie, ciężkie, najcięższe pokrycie dachowe
Nie należy się sugerować ciężarem samego pokrycia, bo stanowi około 20% łącznego obciążenia, jakiemu musi sprostać konstrukcja dachu. W przypadku gontów lub blachy płaskiej trzeba jeszcze doliczyć ciężar sztywnego poszycia, które waży średnio 20-30 kg/m2.
Blachodachówka i blacha płaska ważą około 2-6 kg/m2 (najmniej blacha aluminiowa – od 1,8 kg/m2), a najwięcej cynkowo-tytanowa (nawet do 11 kg/m2). Tylko niewiele cięższe są płyty bitumiczne – od 3 kg/m2. Ciężar gontów bitumicznych to 8-11 kg/m2. Najwięcej natomiast ważą dachówki – nawet do 70 kg/m2, podobnie strzecha.
Dachówki i blachodachówkę, podobnie jak płyty faliste lub blachę trapezową, można montować na podkonstrukcji z łat i kontrłat. Izolację stanowi wówczas membrana dachowa. Materiały te są zdecydowanie lżejsze niż deski lub płyty drewnopochodne, tym bardziej jeśli będą jeszcze izolowane papą podkładową.
Najtrwalsze pokrycia dachowe
Najtrwalsze są: łupek, dachówki ceramiczne oraz szlachetne blachy. Trwałość dachówki szacowana jest na mniej więcej 100 lat, a blachy miedzianej na 150.
W czołówce długowiecznych pokryć znajdziemy też blachę cynkowo-tytanową, gonty bitumiczne, pokrycia z aluminium i płyty włóknocementowe. Potencjalnie bardzo trwałe są pokrycia naturalne – strzechy, gonty lub wióry drzewne, ale pod warunkiem że będą poprawnie ułożone i unikną pożaru.
Ze względu na zagrożenie korozją mniejszą trwałość mają pokrycia ze stali. Większej trwałości można się spodziewać po blasze zabezpieczonej stopem cynku, krzemu i aluminium (alucynkiem) niż powłoką cynkową. Najtrwalszymi z blach stalowych są natomiast te, które oprócz dobrej powłoki antykorozyjnej i wykończeniowej mają jeszcze dekoracyjną posypkę z kruszywa.
- Zobacz również: Rynny w domu jednorodzinnym - sprawdź, jak prawidłowo zamontować rynny i na jakie błędy uważać
Pokrycie na skomplikowany dach
Dachy o rozbudowanej formie najkorzystniej lepiej pokryć drobniejszymi elementami (dachówki, płytki dachowe), wykazującymi dużą elastyczność (papa, gonty bitumiczne) albo podatnymi na formowanie (blacha płaska). Zamiast dachówek wielkoformatowych lepiej kupić małe modele zakładkowe lub bezzakładkową karpiówkę. Tą ostatnią bardzo łatwo wykańcza się nawet formy łukowe bądź stożkowe.
Dla gontów, papy i blachy żaden kształt – ani kulisty, ani łukowy, ani stożkowy – nie jest ograniczeniem. Łatwość docinania sprawia, że można precyzyjnie je dopasowywać do konkretnych powierzchni, nie marnując przy tym materiału. Producent zapewnia, bitumicznowłóknowe płyty faliste też mogą być bezpiecznie wyginane (promień zgięcia od 8 m). Jeśli nie chcemy zrezygnować z blachy, dobrym rozwiązaniem będzie użycie blachodachówek panelowych – są mniejsze oraz węższe niż arkusze, więc łatwiej będzie je dobrać do kształtu i wielkości dachu bez potrzeby częstego docinania.
Najłatwiejsze do układania pokrycie dachowe
Gontami bitumicznymi możemy pokryć dach nawet samodzielnie, pod warunkiem przestrzegania instrukcji producenta. Najtrudniejsze będą wypoziomowanie połaci i budowa sztywnego poszycia. Równie nieskomplikowany jest montaż papy dachowej. Niektórzy producenci sprzedają papę z barwnym nadrukiem, który ma za zadanie imitować wygląd pokrycia z dachówek. To z pewnością jeden z najtańszych materiałów pokryciowych.
Znacznie trudniej układa się dachówki. Najmniej pracy dekarze mają przy montażu tych wielkoformatowych. Oczywiście łatwo będzie tylko pod warunkiem, że nie wybierzemy wielkich, płaskich dachówek zakładkowych do wykańczania skomplikowanego dachu, bo wtedy fachowcy mnóstwo czasu spędzą na ich docinaniu, szlifowaniu oraz dopasowywaniu.
Także blacha płaska wymaga sporo pracy i nie lada doświadczenia. W jej przypadku można użyć zamiennika, jakim są panele blaszane przygotowane do łączenia na rąbek stojący. Wykończony nimi dach wygląda niemal identycznie jak kryty blachą tradycyjną. Panele nie wymagają budowy podkładu z desek. Ponieważ są zamawiane na wymiar dachu, znacznie rzadziej się je docina. Rąbki są uformowane maszynowo, więc nie trzeba ich samemu robić, a do montażu wystarczą dekarskie wkręty.
Pokrycie na remontowany dach
Najpierw trzeba się upewnić, w jakim stanie jest więźba i czy udźwignie ciężar nowego pokrycia bez wzmocnień. Można wybrać takie, żeby nie trzeba było przekładać łat dachowych, na których miało oparcie to dotychczasowe – będzie trochę mniej pracy. Tu warto zarekomendować dachówki, zwłaszcza ceramiczne, ponieważ poszczególne ich rzędy można rozsunąć (nawet do 8 cm) i dostępnych jest coraz więcej wzorów przeznaczonych do celów modernizacyjnych. Ważą około 40 kg/m2 i mogą mieć duży zakres rozstawu łat.
Najlżejsze pokrycia można nawet układać na starych dachach bez demontażu starego, na przykład płyty faliste bitumicznowłóknowe, blachę trapezową oraz blachodachówkę.
Gonty bitumiczne można układać bezpośrednio na starych pokryciach z papy bitumicznej, pod warunkiem że są równe i dobrze trzymają się podłoża.
- Przejdź do galerii: Szary dach domu – zdjęcia. Zobacz inspiracje
Autor: Andrzej Szandomirski
Zaletą dachów mansardowych, oprócz ciekawego wyglądu, jest większa kubatura poddasza. Brak ostrych skosów daje też większą swobodę w jego aranżacji
