Dach czterospadowy. Charakterystyka i wykonanie
Dach czterospadowy to atrakcyjny i praktyczny kształt dachu na dom parterowy. Chętnie stosowany jest również na domach z poddaszem użytkowym, choć rzadko kto zdaje sobie sprawę, że pod czterema skosami pozostaje niewiele funkcjonalnego miejsca.
Dach czterospadowy, nazywany też popularnie kopertowym, składa się z czterech połaci, z których dwie równoległe w kształcie trapezów zbiegają się w kalenicy. W miejscu, gdzie w dachu dwuspadowym są ściany szczytowe, na dachu czterospadowym są dwie połacie w kształcie trójkątów. Ich wierzchołki dochodzą do przeciwległych krańców kalenicy, która jest znacznie krótsza niż ta w dachu dwupołaciowym. Na rzucie dach czterospadowy przypomina kopertę – stąd jego popularna nazwa.
Wszystkie połacie stykają się w narożach, które utrudniają wykonanie pokrycia i wymagają zastosowania rozwiązań systemowych podnoszących koszty wykonania dachu. Wszystkie połacie mają ten sam kąt nachylenia, zazwyczaj mniejszy niż w dachach dwuspadowych. Ponieważ miejsca styku połaci tworzą kąty wypukłe, z dachu czterospadowego stosunkowo łatwo spływa woda, również śnieg nie zalega na nim długo.
Dom z dachem czterospadowym
Dach czterospadowy, a szczególnie namiotowy, najlepiej zastosować na domu parterowym o dużej powierzchni i małej kubaturze. Nie poleca się takiego kształtu dachu do domów z poddaszem użytkowym, ponieważ około 50% powierzchni pod skosami ma wysokość poniżej 1,9 m, a oparcie dachu czteropołaciowego na wysokiej ściance kolankowej nie zawsze korzystnie wpływa na proporcje budynku.
Zamontowanie okien w dachu – połaciowych lub lukarn – urozmaica jego formę, ale dodatkowo komplikuje konstrukcję i utrudnia ułożenie pokrycia. Bezpiecznym rozwiązaniem jest zastosowanie okien połaciowych. Wtapiają się one bowiem w płaszczyznę połaci i nie wywołują na niej chaosu. Taki manewr nie sprawi jednak, że zyskamy dodatkową powierzchnię na poddaszu.
Przeczytaj też:
Lukarna dachowa: budowa i krycie daszku lukarny >>
Autor: Andrzej Szandomirski
Dach czterospadowy kryty czerwoną dachówką karpiówką
Jak powiększyć poddasze pod dachem kopertowym?
- Na poddaszu pod czterospadowym dachem jest nisko. Wysokość pomieszczenia można poprawić, opierając dach na ściance kolankowej. Im wyższa, tym lepiej dla pomieszczeń na poddaszu, ale gorzej dla wyglądu domu – proporcje między dachem a ścianami są zachwiane.
- Inna metoda prowadząca do powiększenia wysokiej przestrzeni na poddaszu, to zastosowanie dachu o wysokim kącie nachylenia połaci. Jednak w wypadku dachów czteropołaciowych takie rozwiązanie tylko w niewielkim stopniu zmienia funkcjonalność pomieszczeń. Nawet jeśli połacie są strome, uzyskuje się stosunkowo mało pełnowartościowej powierzchni.
- Lukarna, czyli nadbudówka na dachu z pionowo umieszczonym oknem, służy nie tylko do wprowadzenia światła, ale także powiększa kubaturę pomieszczenia i pozwala na uzyskanie większej pełnowartościowej przestrzeni – o wysokości powyżej 1,9 m. Można swobodnie podejść do okna, a w jej wnęce ustawić meble. Dobrym rozwiązaniem jest wykonanie czterech lukarn (po jednej na każdej połaci) – i w ten sposób zwiększenie powierzchni domu – lub dwóch lukarn (na przeciwległych połaciach) i uzupełnienie ich oknami połaciowymi. Większe połacie – najczęściej frontowa i ogrodowa – dają pod tym względem znacznie większą swobodę. W domach nawiązujących do tradycji projektuje się je symetrycznie – najlepiej wygląda połać z jedną centralnie usytuowaną lukarną lub okazałym wolim oczkiem. Większa liczba lukarn na jednej połaci grozi przeładowaniem i dach – wyglądający optycznie na ciężki – może zdominować bryłę domu. Lukarny na bocznych połaciach powinny być mniejsze, po to aby zachować odpowiednie proporcje między detalem a połacią.
Polecany artykuł:
Dach czterospadowy a dach namiotowy
Odmianą dachu kopertowego jest dach namiotowy, który wyglądem bardziej przypomina piramidę niż namiot. Składa się z połaci w kształcie trójkątów z wierzchołkami stykającymi się w jednym punkcie. Stosowany jest na budynkach o rzucie kwadratu, w związku z czym wszystkie cztery połacie dachu są równe. Może mieć różny kąt nachylenia połaci, chociaż najczęściej dachy namiotowe są dość płaskie.
Podczas gdy stosunkowo łatwo zgrać taki kształt dachu z bryłą domu parterowego lub z poddaszem użytkowym, na domach piętrowych zwykle stanowią dysonans – proporcje między wielkością ścian a płaszczyznami dachu są rażąco zachwiane. Wygląd całości można poprawić, urozmaicając elewacje elementami wypukłymi lub oblicówką dzielącą ściany na mniejsze części. Spotyka się też takie dachy jako sposób na pokrycie najwyższej części domu – wieży.
Przeczytaj też:
- Zalety dachów dwuspadowych >>
- Dach mansardowy: konstrukcja, izolacja >>
- Plusy i minusy dachów wielopołaciowych >>
Pokrycie dachu czterospadowego - jakie materiały będą najlepsze?
Im mniejsze elementy, tym mniejsze straty materiału. Trzeba jednak pamiętać, że ten typ dachu ma cztery naroża, do których wykończenia należy użyć droższych elementów dodatkowych. Ze względu na trapezowe i trójkątne połacie, mające dużo kątów ostrych, dach czterospadowy najlepiej pokryć materiałami o drobnych elementach:
- dachówką i blachodachówką
Ograniczenie w wyborze dachówek ceramicznych może stanowić kąt dachu. Na przykład dachówki zakładkowe można kłaść na dachach o nachyleniu od 22°. Jeśli jednak zamiast tańszego rozwiązania, jakim jest wykonanie wstępnego krycia z folii, wybierzemy sztywne poszycie z papą, niektóre rodzaje dachówek można kłaść już na dachach od 10°. Jeżeli układamy blachodachówkę lub blachę w dużych arkuszach, powstanie dużo odpadów. Kładąc blachodachówkę, również trzeba się liczyć z koniecznością zainstalowania dużej liczby drogich gąsiorów.
- gontem lub wiórami
Nie zawsze sprawdzają się na takich dachach pokrycia naturalne, gdyż dachy czteropołaciowe są zbyt płaskie. Pod pokrycie takie jak strzecha, wiór czy gont może wnikać wilgoć, nie zawsze też dobrze wyglądają, szczególnie na dachach namiotowych. Gont lub wióry ładnie się prezentują jedynie na dachu czteropołaciowym nawiązującym do stylu dworkowego, gdzie górował on nad ścianami, lub do budownictwa regionalnego.
Polecany artykuł:
Galeria zdjęć: modne wykończenie dachu
Autor: Piotr Mastalerz
Blachy cynkowo-tytanowe i miedziane nie wymagają żadnych zabiegów konserwacyjnych poza myciem. Na zdjęciu: pokrycie dachu z płaskiej blachy cynkowo-tytanowej. Projekt domu: Jaroslaw Kubicki z zespołem Cube Architekci Kubicki Mizieliński
Autor: Marcin Czechowicz
Budynek w brązowej tonacji z elewacją z klinkieru. Wspanialy - wariant I - Murator M04A. Autor projektu: Malgorzata Cybulska-Marks
Autor: Mariusz Bykowski
Szare płytki włóknocementowe są znacznie tańszą alternatywą dla pokrycia z naturalnego łupka
