Jak poprawić wentylację w domu po termomodernizacji

Zadaniem systemu wentylacji jest skuteczna wymiana powietrza w domu – dostarczenie świeżego z zewnątrz, zapewnienie jego przepływu przez wszystkie pomieszczenia i usunięcie go poza budynek. W niedostatecznie wentylowanych pomieszczeniach obniża się zawartość tlenu (który zużywany jest do oddychania przez mieszkańców i do spalania przez urządzenia grzewcze), wzrasta zawartość dwutlenku węgla, a przede wszystkim pary wodnej (powstającej podczas gotowania, prania, kąpieli) oraz szkodliwych substancji chemicznych, które są emitowane przez materiały użyte do budowy i wykończenia domu.

Świeże powietrze niezbędne

System wentylacji naturalnej (a taki jest zwykle w domach poddawanych termomodernizacji) działa wyłącznie dzięki siłom grawitacji. Ruch powietrza wywołany jest różnicą temperatury (a w konsekwencji gęstości) zimnego powietrza zewnętrznego i ciepłego – znajdującego się w pomieszczeniach. Ciepłe powietrze jest lżejsze, więc się unosi. W pionowych kanałach wentylacyjnych powstaje ciąg kominowy – powoduje on wysysanie z pomieszczeń zanieczyszczonego powietrza, a w jego miejsce napływa świeże z zewnątrz. Jeśli go nie zapewnimy, wentylacja będzie działać bardzo słabo, a przepływ powietrza przez pomieszczenia nie będzie zgodny z założeniami.

Dlatego największym problemem po wymianie okien i uszczelnieniu budynku jest zapewnienie dopływu odpowiedniej ilości świeżego powietrza we właściwych miejscach. Przed termomodernizacją powietrze dostawało się do domu przez nieszczelności w oknach, teraz nie będzie miało takiej możliwości. Trzeba więc zastosować inne rozwiązania.

Nawiewniki - sposób na poprawę wentylacji

Skutecznym sposobem na dostarczenie powietrza do pomieszczeń jest montaż nawiewników. Można kupić nowe okna z fabrycznie zamontowanymi nawiewnikami albo wybrać nawiewniki ścienne. Są też firmy oferujące ich montaż we wstawionych już oknach, ale trzeba sprawdzić u producenta, czy takie rozwiązanie nie spowoduje na przykład utraty gwarancji na okno.

Zaletą nawiewników jest to, że dopływ powietrza jest kontrolowany. Ich liczbę i wydajność dobiera się do wielkości i funkcji pomieszczenia. Najlepiej, jeśli zrobi to fachowiec. Nawiewniki powinny się znaleźć we wszystkich pokojach i w kuchni z oknem (nie umieszcza się ich w łazienkach, bo nawiewają chłodne powietrze, co może być nieprzyjemne dla osób kąpiących się, a para wodna wykrapla się na ich powierzchni). Zwykle wystarczy jeden nawiewnik na każde pomieszczenie, chyba że ma ono powierzchnię powyżej 20 m² – wtedy mogą być potrzebne dwa. Intensywność przepływu powietrza można regulować ręcznie albo automatycznie – w zależności od rodzaju nawiewnika uwzględniane są różnice ciśnienia, temperatury, a najczęściej wilgotności powietrza (nawiewniki higrosterowane).

W ofercie producentów znajdziemy też nawiewniki antysmogowe – z wymiennymi filtrami zatrzymującymi pyły odpowiedzialne za smog. Wśród nawiewników są też takie, których konstrukcja pozwala odzyskiwać ciepło z powietrza wywiewanego i ogrzewanie nim chłodnego pobieranego z zewnątrz (przeznaczone do montażu w ścianie). Ciekawym rozwiązaniem są zamknięte w kasecie i zintegrowane z systemem okiennym systemy wentylacyjno-filtrujące. Wyposażone w wielostopniowe filtry i zawór samoczynnie regulują intensywność wymiany powietrza w zależności od jego jakości.

Inne sposoby na poprawę wentylacji

Samo zapewnienie dopływu świeżego powietrza do pomieszczeń może nie wystarczyć do zapewnienia skutecznego działania wentylacji grawitacyjnej, szczególnie wtedy, gdy już przed wymianą okien mieliśmy z nią problemy. Warto zrobić przegląd drożności kanałów wentylacyjnych, sprawdzić, czy w drzwiach znajdują się odpowiedniej wielkości otwory lub szczeliny umożliwiające swobodny przepływ powietrza od nawiewników w stronę kratek wywiewnych (w drzwiach między pokojami musi mieć ona powierzchnię 80 cm², a w drzwiach łazienki, WC, kuchni, garderoby – co najmniej 200 cm²).

Jeśli problemem jest słaby ciąg kominowy, można go poprawić za pomocą wentylatora. Nie jest to jednak rozwiązanie idealne – gdy wentylator jest wyłączony, swobodny przepływ powietrza jest utrudniony przez umieszczony we wlocie do kanału wirnik. Działanie wentylacji grawitacyjnej może też poprawić nasada kominowa. Wykorzystuje ona wiatr i jego energię do wytworzenia albo ustabilizowania podciśnienia w kanale wentylacyjnym. Warto ją wybrać, gdy komin jest za krótki, o zbyt małym przekroju, usytuowany nisko na połaci dachowej albo sąsiaduje z wysokimi drzewami, ścianami lub budynkami, a także gdy problemem jest często występujący silny wiatr.

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła

Prace termomodernizacyjne są okazją do kompleksowej zmiany systemu wentylacji – grawitacyjną można zastąpić mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Składa się ona z dwóch niezależnych układów przewodów: nawiewnego i wywiewnego. Pierwszym świeże powietrze jest tłoczone do pomieszczeń takich jak salon, sypialnie, pokoje dzienne, gabinety, drugim – zużyte powietrze jest usuwane poza budynek (wyciągi stosuje się w łazienkach, kuchniach, toaletach, garderobach, spiżarniach, pomieszczeniach gospodarczych). Wymiana powietrza jest wymuszona przez wentylatory znajdujące się w będącej elementem systemu centrali wentylacyjnej (rekuperatorze).

Jakie korzyści daje taki system? Przede wszystkim można w pełni kontrolować wymianę powietrza w pomieszczeniach, nie jest ona uzależniona od warunków atmosferycznych, działa w sposób ciągły. Jej intensywność można dopasować do potrzeb – centrala ma zwykle kilka biegów pracy. Rekuperator umożliwia odzyskiwanie ciepła z powietrza usuwanego z budynku – przeciętnie 50-80%. Świeże powietrze z zewnątrz nie trafia bezpośrednio do pokoi, tylko najpierw do centrali wentylacyjnej. Ogrzewa się od ciepłego powietrza wywiewanego z pomieszczeń (oba strumienie powietrza nie mieszają się ze sobą) i dopiero wtedy kierowane jest do poszczególnych wnętrz. Potrzeba więc mniej energii na to, by ogrzać je do komfortowych 20^oC (w przypadku łazienek 24^oC), a dzięki temu wydatki ponoszone na ogrzewanie są mniejsze.

Dobrą jakość powietrza nawiewanego zapewniają filtry. Standardowo każda centrala wentylacyjna jest w nie wyposażona – najczęściej są to filtry wstępne, ale można je zastąpić tak zwanymi dokładnymi, mającymi większą skuteczność oczyszczania.

Wykonanie kanałowej wentylacji nawiewno-wywiewnej w modernizowanym domu nie jest łatwym przedsięwzięciem, gdyż oprócz tego, że trzeba przewidzieć miejsce na samą centralę wentylacyjną, to jeszcze konieczne jest wygospodarowanie miejsca na przewody – nawiewne, wywiewne, a także łączące rekuperator z czerpnią powietrza (znajdującą się na zewnątrz) i wyrzutnią (umieszczoną w ścianie zewnętrznej). Rzadko udaje się to zrobić bez generalnego remontu pomieszczeń.

Poprawa wentylacji - rekuperacja rozproszona

Ciekawą propozycją, mającą zalety wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, a jednocześnie łatwiejszą do wykonania w już użytkowanym budynku, jest rekuperacja rozproszona. Zamiast centralnego, jednego dla całego budynku rekuperatora w każdym pomieszczeniu montuje się indywidualne rekuperatory ścienne. Składają się one z przewodu o średnicy około 20 cm, w którym umieszczony jest miedziany wymiennik ciepła oraz wymuszający przepływ powietrza wentylator lub wentylatory. Od strony pomieszczenia zakończony jest dyszą nawiewno-wywiewną z wyświetlaczem, na elewacji – estetyczną kratką, której wloty zabezpieczone są przed wnikaniem zanieczyszczeń, pyłów, owadów. Zimne powietrze z zewnątrz przepływając przez wymiennik, ogrzewa się ciepłem oddawanym przez przepływające w przeciwnym kierunku powietrze wywiewane z pomieszczeń. Specjalna konstrukcja uniemożliwia mieszanie się obu strumieni powietrza zarówno w rekuperatorze, jak i na wlocie i wylocie z budynku, a także nie wymaga stosowania filtrów. Pracą urządzenia można sterować pilotem – dostosowując intensywność wymiany powietrza do potrzeb, indywidualnie w każdym pomieszczeniu.

Sprawdź, co wiesz na temat wentylacji i rozwiąż QUIZ