Jak działa wentylacja naturalna - z jakich elementów składa się system wentylacji naturalnej

2015-09-16 13:42
Wentylacja naturalna
Autor: Andrzej Szandomirski Wyloty przewodów wentylacyjnych powinny się znajdować nad dachem na wysokości zabezpieczającej przed zadmuchiwaniem wiatru, po bokach komina, z obu jego stron, co zapobiega powstawaniu wstecznego ciągu, gdy w kierunku otworu wieje wiatr.

Do działania wentylacji naturalnej nie są potrzebne żadne mechanizmy. W takim systemie wymiana powietrza odbywa się na skutek ruchu powierza wywołanego różnicą temperatury wewnątrz i na zewnątrz budynku. Najważniejsze, by przy tym sposobie wentylacji prawidłowo wykonać przewody wentylacyjne oraz zainstalować okna wyposażone w nawiewniki.

Niezależnie od rodzaju wentylacji, wynikiem jej działania ma być zawsze wymiana określonej ilości powietrza w budynku. W przypadku wentylacji naturalnej zależy to od warunków atmosferycznych, które wciąż się zmieniają, przez co nie zawsze jesteśmy z niej zadowoleni. Precyzyjne dozowanie strumienia powietrza wentylacyjnego zapewniają wentylatory. Jeśli już się je stosuje, warto skorzystać z innych dobrodziejstw wentylacji mechanicznej - możliwości odzyskiwania ciepła z wywiewanego powietrza czy oczyszczania i podgrzewania powietrza świeżego. Wymaga to jednak wykonania instalacji znacznie się różniącej i bardziej skomplikowanej od typowego systemu wentylacji grawitacyjnej.

Wentylacja naturalna - jak działa?

Do działania wentylacji naturalnej nie są potrzebne żadne mechanizmy. W takim systemie wymiana powietrza odbywa się na skutek ruchu powierza wywołanego różnicą temperatury wewnątrz i na zewnątrz budynku. Powietrze cieplejsze, a więc o mniejszej gęstości w stosunku do zimniejszego powietrza na zewnątrz, unosi się. Naturalna siła wyporu sprawia, że powietrze z pomieszczeń wypływa przez pionowe przewody wentylacyjne w kominach, które są niezbędne do działania wentylacji naturalnej. Powietrze musi być usuwane osobnymi przewodami bezpośrednio ze wszystkich pomieszczeń sanitarnych, z kuchni i pomieszczeń pomocniczych, więc mimo możliwości umieszczenia w jednym kominie kilku przewodów wentylacyjnych często konieczne okazuje się zastosowanie w domu więcej niż jednego komina.

Ciąg kominowy sprawia, że w pomieszczeniach panuje podciśnienie, zatem przez wszelkie otwory w ścianach czy oknach napływa świeże powietrze z zewnątrz. Wartość podciśnienia zależy od wysokości przewodu kominowego i różnicy temperatury powietrza w okolicy wlotu do i wylotu z komina – im są wyższe, tym większe jest podciśnienie, a tym samym intensywność wentylacji. Duży wpływ ma na nią wiatr, który w zależności od kierunku może wspomagać albo utrudniać działanie wentylacji naturalnej.

Wentylacja naturalna
Autor: Piotr Mastalerz Przepływ powietrza między pomieszczeniami, do których jest ono nawiewane i z których jest wywiewane, umożliwiają otwory w drzwiach

Wentylacja naturalna - otwory wentylacyjne w domu

We współczesnych domach, znacznie szczelniejszych niż budowane jeszcze kilkanaście lat temu, nie można już zakładać, że do skutecznego działania wentylacji naturalnej wystarczą szczeliny między skrzydłami a ramami drzwi i okien, bo w tych miejscach znajdują się gumowe uszczelki. Dlatego drogę dla świeżego powietrza stanowią specjalnie wykonywane otwory wentylacyjne w oknach, ewentualnie w ścianach zewnętrznych, wyposażone w nawiewniki skalibrowane tak, by w ustalonych warunkach przepływała przez nie określona ilość powietrza.

Mimo tego przy niewielkiej różnicy temperatury powietrza wewnątrz i na zewnątrz domu oraz braku wiatru zdarza się, że wentylacja naturalna jest niewystarczająca. Ten problem pojawia się przede wszystkim latem. Za to zimą wentylacja naturalna bywa zbyt intensywna. Efektem jej działania jest wtedy napływ do pomieszczeń zbyt dużej ilości zimnego powietrza. Żeby zapewnić komfort cieplny w pomieszczeniach, grzejniki działają ze zwiększoną mocą, za co oczywiście musimy płacić. Odczuwany przez nas mimo wszystko zimny przeciąg prowokuje do ograniczania dopływu świeżego powietrza przez likwidowanie szczelin i zasłanianie otworów wentylacyjnych. Poprawa komfortu cieplnego jest natychmiastowa, niestety, nie od razu odczuwamy, że jednocześnie pogarsza się jakość powietrza w pomieszczeniach. Nie jest z nich usuwany nadmiar wilgoci, co zwykle prowadzi do zagrzybienia ścian. Długotrwała obecność w powietrzu innych zanieczyszczeń bywa przyczyną problemów ze zdrowiem mieszkańców, a niedobór tlenu potrzebnego do spalania gazu, węgla czy drewna zakłóca działanie urządzeń ogrzewczych, co w skrajnych przypadkach kończy się zaczadzeniem.

To wszystko nie oznacza jednak, że wentylacja grawitacyjna jest do niczego. Mamy ją w zdecydowanej większości dotychczas wybudowanych domów i wciąż jest powszechnie stosowana w projektach, a poważne problemy z nią są zawsze wynikiem jakiegoś błędu. Przewietrzanie pomieszczeń latem jest możliwe dzięki otwieraniu okien, a zimą z pomocą przychodzą nawiewniki i kratki wywiewne z regulowanym stopniem otwarcia. Umożliwiają one zmniejszenie natężenia przepływu powietrza przez przymknięcie specjalnej przysłony zapewniającej jednak jego minimalny wymagany przepływ. Ponieważ ręczne sterowanie nawiewnikami jest uciążliwe i zwykle nie daje dobrych efektów, powszechne stało się stosowanie sterowania automatycznego z wykorzystaniem elementów reagujących na zmiany wilgotności powietrza, jego temperatury bądź różnicy ciśnienia przed i za nawiewnikiem. Poprawnie zaprojektowany i eksploatowany system wyposażony w takie urządzenia na ogół zapewnia mieszkańcom komfort na przyzwoitym poziomie.

Warto wiedzieć

Czym grozi przebywanie w źle wentylowanych pomieszczeniach?

O tym, że pomieszczenia są źle wentylowane, może świadczyć złe samopoczucie przebywających w nich osób - zmęczenie, senność, ból lub zawroty głowy, drażliwość, obniżenie koncentracji, podrażnienie błon śluzowych, napady kaszlu. Zjawisko to zostało nazwane syndromem chorego budynku (SBS). Można je rozpoznać po tym, że po wyjściu z pomieszczeń objawy szybko ustępują. Długotrwałe przebywanie w niekorzystnym dla organizmu środowisku może doprowadzić do tak zwanej wieloczynnikowej nadwrażliwości chemicznej (MCS). W tym wypadku oprócz zmęczenia, zawrotów i bólu głowy obserwuje się dezorientację, zaburzenia emocjonalne, nadwrażliwość na zapachy, osłabienie mięśni i stawów, zaburzenia rytmu serca. Objawy te szybko nie mijają, a w testach laboratoryjnych organizmu (badaniu krwi i moczu) nie widać wyraźnych zmian. Ostre, przewlekłe zapalenia grypopodobne, suchy kaszel, nieżyt gardła, bóle stawów i mięśni, depresja, drażliwość, trudności z koncentracją są nazywane zespołem przewlekłego zmęczenia (CFS). Są spowodowane obniżeniem odporności pod wpływem nadmiernej wrażliwości na czynniki środowiskowe (między innymi obecne w powietrzu mikroorganizmy i substancje chemiczne).

Wentylacja naturalna
Autor: Małgorzata Góra Wywiew powietrza jest potrzebny w pomieszczeniach, w których powstaje najwięcej zanieczyszczeń, by nie przenikały do innych wnętrz. Dlatego kratki wywiewne instaluje się w pomieszczeniach sanitarnych, pomocniczych bez okien, w kuchni i w garażu.
Błędy w wentylacji kuchni i łazienek
Czy artykuł był przydatny?
Przykro nam, że artykuł nie spełnił twoich oczekiwań.
Nasi Partnerzy polecają