Dom jednorodzinny musi mieć swoje zaplecze – miejsce na wszystko, co związane jest z obsługą budynku, podwórka i ogrodu. Kiedyś taką część gospodarczą starannie oddzielano od części mieszkalnej domu – skrywał ją strych, piwnica, garaż, czasem również osobny budynek gospodarczy. Dawniej do obsługi domu potrzebowano zresztą znacznie więcej miejsca: oprócz kotłowni niezbędne było pomieszczenie na węgiel, w obszernej piwnicy gromadzono zapasy, a rozległe strychy zamieniano w skarbnicę pamiątek z przeszłości.
Dzisiaj, wbrew pozorom takie zaplecze to nie przeżytek ani przejaw rozrzutności. Gdy kupujemy projekt domu, zwróćmy uwagę, czy projektant przewidział w nim miejsce na pomieszczenia gospodarcze i techniczne. Gdy dom nie ma piwnicy, poddasze w całości wykorzystuje się na cele mieszkalne, a miejsce garażu zajmuje wiata, warto zadać sobie pytanie: gdzie wygospodarujemy miejsce na pomieszczenie gospodarcze, gdzie będziemy trzymać wiele potrzebnych w domu sprzętów i urządzeń? Gdzie umieścimy pralkę i kocioł centralnego ogrzewania? Gdzie odkurzacz, szczotki, wiadra i mopy? Gdzie rower, kosiarkę, rolki, narty i tak wiele innych rzeczy, w które z pewnością „obrośniemy” przez lata? W projektach niewielkich domów zazwyczaj znajduje się program minimum – jedno pomieszczenie gospodarcze, na które przeznacza się kilka metrów kwadratowych powierzchni. Jak je zagospodarować, aby mogło znieść ciężar tylu odpowiedzialnych funkcji i jednocześnie nie przeobraziło się w zagracony, trudno dostępny kąt?
Pomieszczenie gospodarcze: jak je zaprojektować
Pomieszczenie gospodarcze najczęściej ma małą powierzchnię. Aby mogło pełnić kilka funkcji jednocześnie, warto dobrze zaplanować każdy jego centymetr:
- kocioł powinien stać jak najbliżej kanałów wentylacyjnego i spalinowego, a jednocześnie w miejscu łatwo dostępnym dla serwisanta. Trzeba przewidzieć miejsce na przewód spalinowy łączący kocioł z kominem;
- jeśli pomieszczenie gospodarcze jest również pralnią, przydatny będzie zlewozmywak. Najlepiej zamontować go pod oknem;
- ściany i podłogi w pomieszczeniu gospodarczym należy wykończyć materiałami niepalnymi, łatwymi do utrzymania w czystości. Należy je wykończyć przed zamontowaniem kotła i innych urządzeń;
- stojące szafki, pralkę i suszarkę najlepiej przykryć blatem roboczym – stanie się niezbędny, gdy będziemy chcieli posegregować rzeczy do prania albo odłożyć zdjęte z wyższych półek przedmioty;
- nad częścią blatu roboczego warto zostawić pustą przestrzeń – czasami przydaje się miejsce na blacie o pełnej szerokości. Pod blatem można umieścić kosze na brudną bieliznę;
- głębokie wnęki warto zabudować szafkami, płytkie – półkami na drobne przedmioty;
- na rzeczy, które chcemy ochronić przed kurzem, warto zrobić przynajmniej jedną zamykaną szafkę;
- najlepiej, jeśli rozstaw półek można regulować, dopasowując je do wysokości przechowywanych tam przedmiotów;
- półki służące do przechowywania cięższych sprzętów powinny mieć większą wytrzymałość;
- wszystkie puste miejsca na ścianie warto zagospodarować – można je przeznaczyć na wieszaki na drabinki, narzędzia, deskę do prasowania;
- odkurzacz, z którego zwykle często korzystamy, powinien być umieszczony w miejscu łatwo dostępnym - sprawdzają się wnęki i miejsca pod blatem roboczym, mniej wygodne są zamykane szafki.
i
Urządzamy pomieszczenie gospodarcze
Zapytaliśmy architekt Małgorzatę Wilczek-Wyszkowską jak dobrze urządzić pomieszczenie gospodarcze. Oto kilka dobrych rad.
Każde z pomieszczeń zaplecza gospodarczego ma swoje wymagania, o których nie można zapominać podczas szukania dla nich optymalnego miejsca w domu, projektowania ich i urządzania. W przypadku pomieszczeń gospodarczych, pralni, suszarni i spiżarni bardzo istotne są odpowiednia wentylacja i temperatura, więc planując takie pomieszczenia, powinniśmy dopilnować, by były zlokalizowane blisko kominów wentylacyjnych oraz odpowiednio ustawione względem stron świata. Aby zapewnić dobrą wymianę powietrza, w takim pomieszczeniu gospodrczym powinien znaleźć się wywiew. Może to być wentylacja grawitacyjna lub wspomagana mechanicznie. Dodatkowo drzwi wyposażamy w kratkę wentylacyjną, tuleje albo specjalne podcięcie. Warto wspomnieć, że nie są to pomieszczenia, którymi się chwalimy, w związku z czym drzwi do nich nie powinny się specjalnie rzucać w oczy, raczej nie wybieramy też tych z przeszkleniem. Jeżeli chodzi o drzwi do spiżarni, zazwyczaj komponują się one z zabudową kuchenną, a drzwi do schowków mogą wyglądać jak kolejne drzwi do szafy.
W pomieszczeniu gospodarczym pamiętajmy również o niskim zlewie i odpowiednim kranie. Pod tym względem mniej wymagające są schowki i spiżarnie. Natomiast do wszystkich pomieszczeń gospodarczych należy dobrać odpowiednie oświetlenie. Powinno być dostosowane do typu pomieszczenia i sposobu jego wykorzystywania (w pomieszczeniu gospodarczym odporne na wilgoć) i odpowiednio zlokalizowane (na przykład w pralni tak, aby ułatwić prasowanie).
W pomieszczeniach gospodarczych „mokrych” zastosujmy powierzchnie zmywalne takie jak płytki gresowe, posadzka betonowa i farby odporne na szorowanie. Regały i otwarte półki powinny być łatwe do utrzymania w czystości oraz mocowane trwale do ściany.
