Dach domu kostki. Kiedy dach wymaga naprawy, a kiedy wymiany? Czym zaizolować stary dach?
Domy kostki, popularne w polskiej architekturze lat 60. i 70., posiadają stropodachy, które najczęściej przybierają formę dachów płaskich lub kopertowych. Remonty tych konstrukcji wymagają precyzyjnego podejścia, zarówno w zakresie naprawy istniejącej powłoki, jak i modernizacji izolacji. Jak wygląda remont dachu tego typu? Kiedy dach wymaga naprawy, a kiedy wymiany? Jakie technologie i materiały stosuje się podczas ocieplania stropodachów, aby poprawić ich energooszczędność i wytrzymałość na długie lata?
Spis treści
- Kiedy dach wymaga naprawy, a kiedy wymiany?
- Rodzaje stropodachów: wentylowane i niewentylowane
- Przeciekanie dachu: naprawa blacharki
- Przeciekanie dachu: naprawa hydroizolacji
- Czym zaizolować stary dach?
- Osnowa w poliestru na dach: montaż
- Jak zrobić spadek na dachu?
- Ocieplenie stropodachu wentylowanego
- Jak ocieplić dach płaski?
- Czym najlepiej ocieplać stropodach wentylowany? Wełna czy styropian?
- Jak odprowadzić wodę z płaskiego dachu?
Kiedy dach wymaga naprawy, a kiedy wymiany?
Możliwości naprawy i remontu starego dachu zależą od stanu jego blacharki i hydroizolacji, a także konstrukcji, bo dachy płaskie w różnych latach budowane były odmiennie.
Najczęściej remontuje się dachy budowane w latach 60. i 70. na jednorodzinnych domach kostkach. W czasach, kiedy powstało ich najwięcej, nie znano skutecznych materiałów termoizolacyjnych.
Uważano, że pustka powietrzna skutecznie izoluje. Większość takich dachów nie ma w ogóle ocieplenia lub tylko warstwę żużlu, supremy albo gliny z trocinami. Przy obecnych technologiach remont starego dachu płaskiego daje możliwości stworzenia mocnej zapory dla ucieczki ciepła z wnętrza domu.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Kiedy remont dachu wymaga zgłoszenia, a kiedy pozwolenia na budowę?
Rodzaje stropodachów: wentylowane i niewentylowane
Stropodach wentylowany
Dach płaski jest związany ze stropem nad ostatnią kondygnacją i nazywamy go stropodachem. Jeśli jest nad kondygnacją ogrzewaną, musi być ocieplony. Jeżeli nad ociepleniem znajduje się przestrzeń wentylowana umożliwiająca odprowadzenie z niej nadmiaru wilgoci, która może w nią wniknąć z pomieszczenia poniżej, to taki układ nazywamy stropodachem wentylowanym.
Warstwa powietrza może wypełniać bardzo małą, kilkucentymetrową szczelinę pozostawioną między ociepleniem a hydroizolacją lub zajmować powierzchnię ponadmetrowej wysokości nad ostatnią kondygnacją.
Stropodach wentylowany dwudzielny
Niewielką szczelinę wentylacyjną uzyskuje się zazwyczaj, jeśli konstrukcją dachu są belki lub dźwigary kratownicowe będące jednocześnie konstrukcją stropu. Wyższa powstaje wówczas, gdy sam dach jest odsunięty od stropu (jest to tak zwany stropodach wentylowany dwudzielny).
Stropodach niewentylowany
Konstrukcją tej części dachu, na której ułożona jest hydroizolacja, mogą być wówczas płyty dachowe oparte na ściankach ażurowych lub drewniane belki z deskowaniem wsparte na słupkach. Jeżeli nie ma przestrzeni wentylacyjnej i wszystkie warstwy (konstrukcja, ocieplenie, izolacja) ściśle do siebie przylegają, to taki dach płaski nazywamy stropodachem niewentylowanym.
W takim układzie pod ociepleniem koniecznie musi się znaleźć paroizolacja, która ochroni je przed parą wodną z wnętrza. Wilgoć dostająca się do ocieplenia w stropodachu niewentylowanym nie ma możliwości wyparowania i wykrapla się w izolacji (obniżając jej skuteczność oraz niszcząc od spodu hydroizolację) lub pod stropem najwyższej kondygnacji.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Stropodach: budowa, warstwy, ocieplenie, hydroizolacja
Przeciekanie dachu: naprawa blacharki
Gdy pojawia się przeciek, nie zawsze winna jest hydroizolacja. Zanim przystąpimy do jej naprawy lub wymiany, trzeba sprawdzić stan obróbek blacharskich. W dachu płaskim miejsce rozszczelnienia jest trudne do zdiagnozowania, a źródło przecieku nie musi się znajdować bezpośrednio nad zaciekiem.
Często dochodzi do przecieków na styku obróbek blacharskich z attykami, ścianami kominowymi oraz kominkami wentylacyjnymi. Zdarza się, że przeciek pochodzi od blacharki zniszczonej przez zator lodowy lub odspojonej od hydroizolacji na skutek ruchów spowodowanych rozszerzalnością termiczną podłoża.
Można próbować lokalizować nieszczelność, polewając podejrzane miejsca wodą z węża gumowego. Należy również regularnie oczyszczać rynny i rury spustowe z liści i innych zanieczyszczeń, woda, szukając sobie ujścia, nie atakowała innych słabych miejsc.
Przeciekanie dachu: naprawa hydroizolacji
O rozpoznanie starej papy na dachu najlepiej poprosić dekarza. Ważne, aby określił je przed wyborem nowego materiału hydroizolacyjnego, ponieważ rodzaj papy naprawczej trzeba dobrać do tego, co już jest na dachu. Jeśli papa się miejscowo rozszczelniła, czasem wystarczy pokrycie jej płynną warstwą naprawczą.
Zazwyczaj jednak do remontu się zabieramy, gdy degradacja powoduje już widoczne przecieki. Wówczas najczęściej układa się na dachu kolejną warstwę papy, gdyż samo lepikowanie nie wystarcza. Dlatego zdarza się, że na starym dachu leży kilka warstw nierównej papy.
Zrywając je, trzeba się liczyć z koniecznością utylizacji, dlatego częściej remontujący decydują się na pozostawienie ich i przykrycie kolejną warstwą. Nowoczesne materiały do hydroizolacji, modyfikowane papy, membrany i powłoki bezszwowe sprawiają, że jeśli dach płaski się dobrze wyremontuje, można o nim zapomnieć na długie lata.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak naprawić przeciekający dach z papy – środki i sposoby podpowiada ekspert
Czym zaizolować stary dach?
Najpopularniejszym pokryciem dachów płaskich od lat są papy. Do zaizolowania starego dachu najlepiej wybrać papę termozgrzewalną modyfikowaną SBS na osnowie z włókniny poliestrowej. Można ją położyć na starej papie, pod warunkiem że była konserwowana lepikiem asfaltowym, a nie smołowana.
Osnowa z poliestru sprawia, że papa jest wytrzymała na rozciąganie i ruchy termiczne na nagrzewającym się dachu. Na stabilnym podłożu (zdylatowanym podkładzie betonowym) sprawdzi się też nieco mniej elastyczna papa na osnowie z tkaniny szklanej. Papy modyfikowane wolniej się starzeją niż papy tradycyjne i nie trzeba ich konserwować.
Osnowa w poliestru na dach: montaż
Najczęściej układa się je w dwóch warstwach. Pierwszą – papę podkładową – mocuje się mechanicznie do podłoża, zgrzewa lub klei, drugą – termozgrzewalną – zgrzewa się. Mechanicznie najczęściej mocuje się papę podkładową do podłoża drewnianego lub izolacji. Do styropianu oraz wełny pokrytej bitumem można też papę podkładową kleić.
W przypadku podłoża betonowego papę podkładową zgrzewa się lub klei. Beton powinien być wcześniej odpowiednio przygotowany – odpylony i zagruntowany. Jeżeli podkładem jest stara papa, najpierw należy zlikwidować na niej wszystkie nierówności i purchle – osuszyć je i uzupełnić lepikiem asfaltowym.
Fałdy lub zgrubienia na starej papie, które mogą zaburzać kierunek spadku, należy wyciąć i uzupełnić łatami. Nową hydroizolację trzeba wywinąć kilkanaście centymetrów na wszystkie pionowe powierzchnie, z którymi styka się dach.
Remontując stropodach niewentylowany, który był narażony na zawilgocenie, warto też rozważyć zastosowanie papy z wbudowanym systemem wentylacji podłoża lub papy perforowanej uzupełnionej kominkami wentylacyjnymi. Przez odpowiednio ukształtowane kanaliki może się wydostać para wodna uwięziona w izolacji termicznej.
Jak zrobić spadek na dachu?
Jeżeli na dachu są zastoiska wody, oznacza to, że nie ma na nim spadków lub ich kierunek zmienił się w wyniku zapadnięcia się warstw, zgrubień papy lub ugięcia konstrukcji. Naprawę hydroizolacji trzeba wówczas połączyć z kształtowaniem nowej warstwy spadkowej.
Można to zrobić, wykonując na warstwie starej papy zbrojoną wylewkę betonową, która jest ciężka i można ją ułożyć na stropie o mocnej konstrukcji. Jeśli na dachu leży już kilka warstw smołowanej papy, to aby odciążyć strop, warto je zerwać i dopiero wtedy wybetonować spadek. W taki sposób najczęściej kształtujemy spadek w stropodachach wentylowanych.
W stropodachach niewentylowanych, gdy jednocześnie docieplamy dach, warstwę spadkową można również ukształtować z betonu albo z odpowiednio dociętego materiału izolacyjnego (styropianu lub z twardej wełny mineralnej kamiennej). Tę dodatkową izolację można także ułożyć na starym wyrównanym pokryciu.
Izolacji z ukształtowanym spadkiem nie docina się samodzielnie. Firmy produkujące ocieplenie przygotują na zamówienie zestaw płyt izolacyjnych ze spadkiem dostosowanych do wymiaru dachu i grubości izolacji. Płyty są ponumerowane i umieszcza się je w określonej kolejności. Na takiej warstwie spadkowej z izolacji układa się pokrycie dachowe.
ZOBACZ TEŻ: Jak zbudować stropodach? Zobacz na przykładzie domu naszego eksperta
Ocieplenie stropodachu wentylowanego
Stare domy kostki z płaskimi dachami miały stropodachy wentylowane z niskim nieużytkowym poddaszem lub niewentylowane pełne, najczęściej z warstwą spadkową z żużlobetonu, który teoretycznie pełnił funkcję ocieplenia.
Takie dachy trzeba przy okazji modernizacji ocieplić. Aby dach spełniał wymagania energooszczędności, jego współczynnik przenikania ciepła nie powinien przekraczać 0,15 W/(m2.K). Oznacza to konieczność ocieplenia go warstwą 25-30 cm izolacji.
Jak ocieplić dach płaski?
Jeśli jest dostęp do wentylowanego poddasza, to najłatwiej ułożyć na stropie ostatniej kondygnacji izolację z wełny mineralnej. Aby ciepło nie uciekało przez mur ścianki attykowej, należy również zamontować izolację termiczną po jej wewnętrznej stronie.
Jeżeli na stryszku zlikwidujesz okna, musisz zapewnić tam inną wentylację. Stropodachy o bardzo niskiej przestrzeni wentylacyjnej możesz ocieplić wdmuchiwaną izolacją granulowaną.
Remontując dach niewentylowany, przed ułożeniem ocieplenia trzeba zerwać wszystkie warstwy aż do betonowej wylewki na stropie. Na tym podłożu układa się paroizolację i twardy materiał ociepleniowy, w którym formujemy spadek (chyba że wylewka ma już odpowiedni spadek albo zdecydowaliśmy się na zrobienie nowej kilkucentymetrowej warstwy betonowej ze spadkiem).
Czym najlepiej ocieplać stropodach wentylowany? Wełna czy styropian?
Dach niewentylowany można izolować zarówno wełną mineralną, jak i twardym styropianem.
Wełna jest jednak wybierana chętniej. W przeciwieństwie do polistyrenu (styropianu lub XPS-u) wytrzymuje wysoką temperaturę, jaka powstaje na dachu podczas zgrzewania papy termozgrzewalnej, bo właśnie ona jest najczęściej stosowana do hydroizolacji dachów płaskich.
Jeśli wolisz mieć na dachu styropian, to przed zgrzewaniem papy trzeba na nim ułożyć zabezpieczającą go warstwę betonu. Ochroni ona styropian przed wysoką temperaturą, będzie jednak stanowiła dodatkowe obciążenie konstrukcji.
Jak odprowadzić wodę z płaskiego dachu?
Przebudowa kostki wiąże się często ze zmianą sposobu odwodnienia dachu. W obecnie budowanych domach często ukrywa się płaskie dachy za wysokimi attykami. Z dachu wodę odprowadza się jednym lub dwoma wypustami bocznymi, które przeprowadza się przez ścianę attykową.
Minimalizuje się w ten sposób liczbę widocznych rynien i rur spustowych. Aby nadać starej kostce z dachem kopertowym taki nowoczesny wygląd i uzyskać gładkie, wysokie ściany attyki, trzeba utworzyć na dachu inny system spadków, niż był do tej pory.
W domu z dachem kopertowym uzyskanie pożądanego nachylenia połaci za pomocą dołożenia odpowiednio ukształtowanej warstwy izolacji nie wystarczy. Należy przebudować cały dach.
Dodanie ocieplenia oraz warstwy spadkowej powoduje konieczność wyciągnięcia do góry ściany attykowej. Do nowych spadków trzeba też dostosować wysokość kominów spalinowych oraz wyloty kominów wentylacyjnych.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak ocieplić cienki strop w starym domu? Od czego zacząć i na co zwrócić uwagę
Autor: Piotr Mastalerz
Poddasze po adaptacji prezentuje się niesamowicie. Stare belki nadają strychowi wyjątkowy klimat. Montaż kozy na poddaszu spowodował, że aranżacja jest bardziej przytulna
