Łoboda ogrodowa – zapomniane warzywo wraca na polskie talerze
Łoboda ogrodowa to warzywo, z którego zalet korzystano już w czasach starożytnych. Dawniej łoboda wchodziła w skład codziennej diety i stosowano ją jako naturalny lek. Później trafiła w poczet gatunków „zapomnianych”. Obecnie nadal traktuje się łobodę jako kulinarną awangardę, częściej stosowaną w kuchni wegetariańskiej niż tradycyjnej, ale moda na nią małymi krokami powraca.
Łoboda ogrodowa (Atriplex hortensis) to roślina jednoroczna spokrewniona z komosą. Naturalnie występuje w Azji i Europie Południowej. W Polsce jest uprawiana lub spotykana w formie zdziczałej. Jest także traktowana jako chwast. Do naszego kraju prawdopodobnie sprowadzono ją w XVIII wieku. Stanowiła podstawową żywność, powoli została wyparta przez szpinak.
Gatunek dorasta zwykle do 1,5 m wysokości, tworzy proste łodygi pokryte trójkątnymi bądź jajowato wydłużonymi liśćmi. Dostępna jest forma tradycyjna (zielona, złocista) oraz purpurowa. Pojedyncze kwiaty łobody są niepozorne, tworzą natomiast bardziej okazałe kłosy. Łoboda kwitnie od lipca do września. Owoce są jednonasienne, ukryte w podsadkach.
Spis treści
- Uprawa łobody ogrodowej na działce
- Zbiory łobody
- Łoboda w kuchni – jak ją wykorzystywać?
- Właściwości łobody ogrodowej
- Poznaj też zasady uprawy na balkonie miechunki peruwiańskiej - zobacz wideo
Uprawa łobody ogrodowej na działce
Łobodę ogrodową powinno się siać w miejscach słonecznych w żyznej, próchnicznej, umiarkowanie wilgotnej glebie. Lubi ciepło i wilgoć (w rzeczywistości wytrzymuje nawet silne mrozy). Na mniej zasobnych podłożach lepiej sprawdza się forma purpurowa, która źle rośnie na glebach bogatych w azot (wtedy liście są twardsze, bardziej skórzaste i przez to mniej smaczne). W praktyce łoboda dobrze rośnie także w przeciętnych ziemiach.
Nasiona łobody wsiewa się rzędowo, późną wiosną lub na początku lata. Odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić około 60 cm. Nasiona sieje się gęsto, gdyż szybko tracą zdolność kiełkowania (zwykle po 2-3 latach od zbioru) i nie wszystkie mogą wzejść. Siew powinien być płytki (na głębokość 5-12 mm). Łoboda kiełkuje szybko, ma duże tempo wzrostu w początkowym okresie (i nie tylko).
Roślina wymaga regularnego nawadniania. W pierwszych tygodniach uprawy należy regularnie usuwać chwasty, później po zagęszczeniu roślina dobrze radzi sobie z niechcianą konkurencją.
>> Przeczytaj też: Ogród warzywny. Zasady dobrego zaplanowania warzywnika
Zbiory łobody
Częścią jadalną łobody są liście. Powinno się je zbierać, gdy rośliny osiągną około 30 cm wysokości. Zbiorów dokonuje się na raty, w miarę potrzeb, jednocześnie starając się, aby nie doprowadzić do ogołocenia roślin. Najbardziej wartościowe są młode liście, które można nawet spożywać na surowo. Plony u kwitnących egzemplarzy są znacznie mniej wartościowe. Starsze łodygi i nasiona nie nadają się do spożywania, zawierają trujące związki. Młode pędy są czasem wykorzystywane jako żywność po odpowiedniej obróbce termicznej.
Warzywa na letnie poplony. Jakie warzywa uprawiać jako poplon >>>
Łoboda w kuchni – jak ją wykorzystywać?
Łobodę często traktuje się jako tani zamiennik szpinaku czy sałaty. Starsze liście i pędy można dusić (podobnie jak szpinak), młode dodaje się do sałatek, surówek, chłodników, sosów, jajecznicy, makaronów, ryb, zup i innych dań. Warto ją łączyć z przyprawami, np. ziołami prowansalskimi, miętą, tymiankiem czy bazylią. W Rumunii dużą popularnością cieszy się zupa z łobody. Ze względu na różnorodność barw łoboda bywa traktowana jako jadalna dekoracja potraw. Sałatka z zielonymi, złocistymi i purpurowymi liśćmi wyróżnia się i zachęca do spróbowania.
Liście łobody ogrodowej są kruche i soczyste, mocniejsze w smaku od szpinaku, mają lekko buraczany posmak. Młode łodygi nie mają wyrazistego smaku i aromatu. Łobodę można także uprawiać na kiełki. Jednocześnie nie wolno przesadzać z ilością spożywanej łobody, gdyż zawiera szczawiany wapnia. Chodzi o skrajności. Sytuacje, w których nagromadzenie kwasu szczawiowego z łobody zakłóciłoby prawidłowe funkcjonowanie organizmu to oczywiście marginalna sprawa. Trzeba by spożywać łobodę w dużych ilościach, codziennie.
Właściwości łobody ogrodowej
Łoboda ogrodowa wykazuje właściwości lekko przeczyszczające. Pomaga wywołać wymioty (można wykorzystać to przy zatruciu pokarmowym). Ogólnie ma korzystny wpływ na układ pokarmowy. Dawniej medycyna naturalna zalecała ją jako środek nasenny. Stosowano ją również zewnętrznie na problemy skórne, odpryski i grzybice.
Liście łobody zawierają znaczną zawartość witaminy C (więcej niż w cytrynie), dlatego wspomagają wiele procesów zachodzących w organizmie. Ponadto zawierają makro- i mikroelementy (m.in. magnez i żelazo).
Raczej wątpliwe, aby w dobie różnorodnych powszechnie dostępnych warzyw – krajowych i importowanych – łoboda ogrodowa odzyskała swoje historyczne miejsce. Można ją jednak traktować jako ciekawy dodatek w kuchni i pokusić się o kulinarne eksperymenty. Tym bardziej jest to uzasadnione, że gatunek nie tylko wyróżnia się oryginalnym smakiem, ale jest też łatwy do uzyskania. Jego uprawa nie sprawi problemu nikomu.
Poznaj też zasady uprawy na balkonie miechunki peruwiańskiej - zobacz wideo
