Najpopularniejsze warzywa liściowe - gatunki, uprawa, zastosowanie
Warzywa liściowe są chętnie uprawiane w przydomowych ogródkach warzywnych. Mają wszechstronne zastosowanie kulinarne: dodaje się je m.in. do sałatek, surówek, sosów, zup, dań z jaj i wielu potraw. Poznaj najpopularniejsze warzywa liściowe, które można uprawiać w warzywniku.
Autor: GettyImages
Sałata jest rośliną łatwą do uprawy
Warzywa liściowe to grupa stosunkowo łatwa w uprawie, charakteryzująca się małymi wymaganiami cieplnymi. Dlatego często uprawia się je jako przedplon oraz poplon. Niektóre gatunki z powodzeniem można uprawiać nawet na okiennym parapecie (rzeżucha, pietruszka naciowa, rukola). Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne w uprawie warzyw liściowych to odchwaszczanie i nawadnianie. Optymalne do nawożenia są nawozy organiczne lub nawozy mineralne z dużą ilością makro- i mikroelementów. Należy unikać przy tym intensywnego nawożenia azotem. Ze względu na ryzyko „zmęczenia gleby”, występowania podobnych chorób i szkodników, poszczególnych warzyw liściowych nie powinno się uprawiać po sobie.
Warzywa liściowe - sałata siewna
Sałata siewna (łac. Lactuca sativa) – warzywo liściowe o krótkim okresie wegetacji i niewielkich wymaganiach cieplnych, dlatego często uprawia się je jako poplon i przedplon. Wymaga stanowiska słonecznego i żyznej, próchniczej gleby. Podłoże najlepiej wymieszać z przefermentowanym obornikiem. Należy unikać gleb lekkich, piaszczystych (w takich warunkach liście są mniej delikatne, mają gorszy smak).
Sałatę można uprawiać z rozsady (często praktykowane) lub z siewu bezpośredniego. Najczęściej wysiewa się ją w skrzyniach w marcu, a do gruntu wysadza w kwietniu. Głębokość siewu wynosi 0,5-1 cm. Gdy rośliny wytworzą 3-4 liście, należy wykonać przerywkę. Prawidłowa odległość między sałatami wynosi średnio 30 cm (zależy od odmiany). Najważniejszy zabieg to podlewanie. Niedobór wody powoduje gorszy plon, szybsze wybijanie w pędy kwiatostanowe i gorzknienie liści.
Warzywa liściowe - pietruszka naciowa
Pietruszka naciowa (Petroselinum crispum subsp. crispum) – warzywo liściowe znoszące chłody, nawet niewielkie mrozy. Można je uprawiać przez cały rok. Dobrze radzi sobie w uprawie pojemnikowej. Optymalne jest stanowisko słoneczne i piaszczysto-gliniaste, żyzne, umiarkowanie wilgotne podłoże.
Pietruszkę naciową można siać niemal przez cały rok, najczęściej praktykuje się jednak siew wczesną wiosną (przy dobrej pogodzie nawet wcześniej, np. pod koniec lutego) oraz jesienią (listopad). Ważne jest systematyczne odchwaszczanie. Nawadnianie wykonuje się w miarę potrzeby – nie powinno się dopuszczać do przesuszenia podłoża. Pietruszkę naciową zimą zaleca się na wszelki wypadek okryć (np. włókniną). Optymalne są nawozy organiczne, w przypadku uprawy pojemnikowej wartościowy jest nawóz humusowy.
Warzywa liściowe - rukola
Rukola (rokietta siewna, Eruca vesicaria) – do niedawna warzywo liściowe mało popularne w Polsce, obecnie zalicza się do czołówki roślin jadalnych. Rukolę warto uprawiać w miejscach lekko zacienionych. Lubi żyzne, próchnicze gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jest odporna na niskie temperatury. Nie powinno się jej uprawiać nie tylko po szerokiej grupie warzyw liściowych, ale także po warzywach kapustnych (należy do tej samej rodziny).
Nasiona rukoli wysiewa się od połowy marca (pod osłonami) lub od końca marca (w polu). Ostatni siew powinno się wykonać do końca września. Gdy rośliny wytworzą 3-4 liście, zaleca się wykonać przerywkę (nawet te odrzucone nadają się do zastosowania w kuchni). Odległość między rzędami powinna wynosić 20-25 cm, pomiędzy warzywami 5 cm. Uprawa jest mało kłopotliwa i przypomina uprawę rzodkiewki. Bardzo ważne jest podlewanie.
Polecany artykuł:
Warzywa liściowe - szpinak
Szpinak warzywny (Spinacia oleracea) - to skarbnica witamin (A, B1, B2, E) i soli mineralnych, w dodatku jest dość łatwy w uprawie. Optymalne warunki to słoneczne stanowisko i żyzne podłoże zasobne w próchnicę o odczynie zbliżonym do obojętnego. Pielęgnacja: Szpinak wysiewa się wiosną (od końca marca do połowy kwietnia), latem (od końca lipca do połowy sierpnia) na zbiór jesienny lub pod koniec lata (od końca sierpnia do połowy września) na przezimowanie. Odległość między rzędami powinna wynosić 20 cm, pomiędzy warzywami 5-10 cm. Głębokość siewu wynosi 1-2 cm. Główne zabiegi to nawadnianie i odchwaszczanie. Zbiór wykonuje się po 6-8 tygodniach od siewu. Dłuższy sezon wegetacyjny charakteryzuje szpinak zimujący w gruncie.
Warzywa liściowe - roszponka
Roszponka warzywna (Valerianella locusta) – to warzywo liściowe łatwe w uprawie, z każdym rokiem zyskujące na popularności. Preferuje stanowiska słoneczne. Podłoże powinno być, żyzne, próchnicze i przede wszystkim umiarkowanie wilgotne (to gatunek o płytkim systemie korzeniowym). Znosi niskie temperatury.Pielęgnacja: Zwykle roszponka uprawiana jest jako poplon (z siewu w sierpniu lub na początku września). Można ją także uprawiać z rozsady. Odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić 20 cm, pomiędzy warzywa 12-15 cm. Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny to podlewanie. Na kilka dni przed zbiorem warzywa można bielić, przykrywając naczyniami nieprzepuszczającymi światła.
Poza warzywami liściowymi powszechnymi w ogrodzie warto uprawiać także inne gatunki, takie jak:
- endywia(Cichorium endivia),
- seler naciowy (Apium graveolens var. dulce),
- szpinak nowozelandzki (Tetragonia expansa),
- rzeżucha ogrodowa (Lepidium sativum),
- portulaka warzywna (Portulaca oleracea),
- rukiew wodna (Nasturcium officinale),
- cykoria sałatowa (Cichorium intybus var. foliosum).
