Budowa domu energooszczędnego: najczęściej popełnianie błędy

Przy projektowaniu i budowie domu energooszczędnego często popełniane są błędy. Wyjaśnimy jakie są najczęstsze i jaki ich uniknąć.

Aby zbudować dom energooszczędny, trzeba mieć odpowiedni projekt, wybrać właściwe materiały, pilnować dokładności wykonania. Budownictwo energooszczędne zyskuje popularność, a w przyszłości zapewne stanie się standardem. Zapytaliśmy eksperta, jakie są najczęstsze błędy popełniane podczas budowy domu energooszczędnego.

Błędy w budowie domu energooszczędnego

• Błąd w wyborze miejsc na dom energooszczędny

Zła lokalizacja i orientacja domu uniemożliwia osiągnięcie zakładanego standardu energetycznego, np. zlokalizowanie budynku w miejscu zacienionym lub odwrócenie o 180° projektu gotowego o zwiększonej powierzchni przeszkleń na południowej elewacji.

• Zbyt skomplikowana bryła domu energooszczędnego

Istotną rolę w projekcie domu energooszczędnego odgrywa orientacja okien względem kierunków świata, podział na strefy temperaturowe, a w szczególności zwarta bryła budynku. Dom o zwartej bryle ma mniejszą powierzchnię przegród zewnętrznych niż budynek o rozczłonkowanej formie, dzięki czemu straty ciepła są w jego przypadku mniejsze, a więc mniejsze jest zapotrzebowanie na ciepło potrzebne do jego ogrzewania. Można też łatwiej i taniej wybudować go w przyzwoitym standardzie energetycznym.

Wysoka wartość współczynnika kształtu A/V – stosunku powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury ogrzewanej – wynikającą ze skomplikowanej bryły - spowoduje zwiększenie strat ciepła przez przenikanie (przez przegrody i mostki cieplne) oraz podniesie koszty i wydłuży czas realizacji inwestycji.

• Błędy w rozplanowaniu okien

Odpowiednie rozmieszczenie okien w stosunku do stron świata ma znaczący wpływ na bilans energetyczny. Okna zorientowane na południe poza stratami ciepła przez przenikanie przynoszą znaczne zyski cieplne z promieniowania słonecznego. Zyski te pozwalają zmniejszyć ilość energii niezbędnej do ogrzewania budynku. Dlatego zaleca się, aby w domach energooszczędnych 50-60% powierzchni okien przypadało na elewację południową.

Natomiast nadmierne zwiększenie powierzchni przeszklonych na południowej fasadzie w domu energooszczędnym, może prowadzić do przegrzewania pomieszczeń w lecie lub problemów z utrzymaniem komfortu cieplnego w zimie – duże powierzchnie okien będą miały niską temperaturę powierzchni, co wpłynie na uczucie komfortu.

Brak powierzchni przeszklonych na północnej fasadzie domu energooszczędnego, może zwiększyć zapotrzebowanie na energię elektryczną do celów oświetleniowych i pogorszyć architekturę budynku.

• Brak przesłon okiennych

Brak elementów zacieniających okna na południowej, zachodniej i wschodniej elewacji oraz okna dachowe – może to doprowadzić do przegrzewania domu energooszczędnego latem.

• Błąd w rozplanowaniu pomieszczeń w domu energooszczędnym

Nieodpowiednie rozmieszczenie pomieszczeń na kondygnacjach to częsty błąd w domu energooszczędnym. Te o najwyższych wymaganiach temperaturowych, np. łazienki, powinny znajdować się w środku budynku, pokoje dzienne, jadalnie, pokoje pracy powinny być zlokalizowane od strony południowej, sypialnie od strony wschodniej i zachodniej, natomiast pomieszczenia gospodarcze, przedpokoje, pomieszczenia gospodarcze – od strony północnej.

• Niewłaściwe zaprojektowanie ogrodów zimowych

Niewłaściwe zaprojektowanie ogrodów zimowych może prowadzić do zwiększenia strat ciepła (jeżeli są one ogrzewane lub termicznie połączone z budynkiem) albo przegrzewania budynku latem.

• Błędy w wentylacji w domu energooszczędnego

Błędy pojawiają się także już na etapie projektowania. Na przykład nieuwzględnienie na etapie projektu przebiegu poziomych i pionowych kanałów wentylacyjnych, zastosowania stropów podwieszanych lub ścianek kolankowych, za którymi będą prowadzone kanały.

Brak tłumików w systemie wentylacji mechanicznej, przewymiarowanie strumieni powietrza wentylacyjnego, brak kratek wyrównawczych, brak pomiarów powykonawczych.

• Błędy w instalacjach grzewczych w domu energooszczędnym

Błędem przy budowie domu energooszczędnego jest niewłaściwe projektowanie przebiegu instalacji grzewczych, do przygotowywania c.w.u. i wentylacyjnych. Długości przewodów, kanałów powinny być możliwie jak najmniejsze w celu ograniczenia strat ciepła i ciśnienia. Błędem jest rozmieszczenie w dużej odległości od siebie pomieszczeń, w których znajdują się punkty poboru c.w.u. i kratki wywiewne, na przykład łazienki, WC, kuchnie oraz nadmierna liczba pionów.

• Błędy w charakterystyce energetycznej budynku

Błędne wykonanie charakterystyki energetycznej budynku, przyjęcie zbyt optymistycznych współczynników przewodzenia ciepła, wielkości wewnętrznych zysków ciepła, zawyżenie udziału szyby w całkowitej powierzchni okna.

• Mostki cieplne

Nieuwzględnienie na etapie projektowania domu energooszczędnego rozwiązania detali konstrukcyjnych w sposób wolny do mostków cieplnych i szczelny powietrznie to częsty błąd.

• Szczelność powietrzna budynku

Problemy z osiągnięciem zakładanej szczelności powietrznej budynku wynikające z wadliwie wykonanych powłok szczelnych, na przykład w dachu, oraz ich połączeń.

• Błędy w doborze mocy urządzeń grzewczych

Niewłaściwy dobór mocy źródła ciepła, wielkości grzejników, brak izolacji na instalacjach rozprowadzających i cyrkulacyjnych.

• Błędy w izolacji

Zastosowanie innych niż projektowane materiałów termoizolacyjnych o wyższych współczynnikach przewodzenia ciepła, co obniży izolacyjność cieplną przegród.

• Błędy w montażu stolarki

Wadliwy montaż stolarki okiennej lub drzwiowej, zastosowanie okien o parametrach innych niż projektowane.

Wszystkie wymienione błędy w budowie domu energooszczędnego mogą doprowadzić do znacznego pogorszenia charakterystyki energetycznej budynku i uniemożliwić osiągnięcie zakładanego standardu energetycznego. Niektóre z błędów, na przykład brak elementów zacieniających, mogą pogorszyć jakość środowiska we wnętrzu i sprawić, że mieszkanie w domu energooszczędnym nie będzie komfortowe.

Przegrzewanie domów energooszczędnych

Wadliwie zaprojektowane, wykonane i eksploatowane domy energooszczędne mogą latem ulegać przegrzewaniu dużo częściej niż budynki tradycyjne. Zyski ciepła od promieniowania słonecznego, pożądane w okresie zimy, mogą bardzo łatwo podnieść temperaturę wewnętrzną w lecie. Jednoczenie dobrze zaizolowane przegrody i system wentylacji z odzyskiem ciepła mogą nie pozwolić na ich odprowadzenie na zewnątrz. W skrajnych przypadkach temperatura powietrza wewnątrz domu może przekraczać 30ºC nawet przez miesiąc. Aby zagwarantować odpowiednią jakość środowiska w pomieszczeniach, należy stosować osłony przeciwsłoneczne. Nie mogą one jednak ograniczać dostępu energii promieniowania słonecznego zimą. Skuteczność osłon przeciwsłonecznych zależy od ich lokalizacji oraz typu. Osłony zamontowane od zewnątrz są dwa razy bardziej skuteczne niż te od wewnątrz. Na elewacji południowej sprawdzą się wysunięte okapy, tymczasem na zachodniej warto zamocować żaluzje fasadowe.

Zastosowanie osłon przeciwsłonecznych nie zapewni odpowiednich warunków, jeżeli mieszkańcy nie będą wiedzieli, jak regulować i użytkować system ogrzewania/wentylacji oraz jak wpływa on na temperaturę wewnątrz domu. Brak regulacji miejscowej w instalacji c.o. lub duża bezwładność cieplna mogą powodować przegrzewanie pomieszczeń w okresach przejściowych. Natomiast ciągła praca centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła również w okresie letnim spowoduje niepotrzebne podgrzewanie powietrza nawiewanego. W takiej sytuacji budynek nie będzie mógł się wychłodzić podczas nocy, gdy temperatura powietrza na zewnątrz jest zazwyczaj o kilka stopni niższa od tego wewnątrz domu. Najlepszym rozwiązaniem jest zrezygnowanie wtedy z odzysku ciepła z powietrza wywiewanego. Skuteczność wychładzania budynku można zwiększyć, stosując przewietrzanie nocne. W takiej sytuacji siłą napędową wentylacji jest wiatr lub różnica temperatury. Aby wentylacja była skuteczna, w domu energooszczędnym muszą być otwierane lub uchylane okna albo otwory wentylacyjne, które umożliwią przewietrzanie całego budynku. Powinno się je rozmieścić na przeciwległych ścianach lub na najwyższej i najniższej kondygnacji. Przewietrzania nocnego nie da się zastosować w sytuacji, gdy większość to okna nieotwieralne.