Układanie dachówki ceramicznej krok po kroku. Jak układać dachówkę bez błędów?

Dachówka ceramiczna to drogi materiał. Tym bardziej żal, gdy po pewnym czasie od krycia dachu dachówką ujawniają się usterki wymagające naprawy, a czasem nawet wymiany części pokrycia dachowego. Poznaj dziesięć złotych zasad, dzięki którym unikniemy błędów podczas układania dachówek ceramicznych.

Wybór rodzaju dachówek ceramicznych - krok 1

Rodzajów dachówek jest wiele i trzeba dobrać odpowiedni do naszego dachu. Ogólna zasada jest taka, że dachówkami ceramicznymi nie powinno się kryć połaci o nachylaniu mniejszym niż 10° i większym niż 90°.

Co więcej, układanie na dachach o nachyleniu połaci mniejszym niż 20° i większym niż 40° wymaga spełnienia dodatkowych warunków dotyczących mocowania. Przy mniejszym nachyleniu konieczna jest szczelna izolacja z papy na sztywnym poszyciu z desek, przy większym – mocowanie każdej dachówki klamrami, gwoździami lub wkrętami.

Zanim kupisz dachówki, upewnij się, że konstrukcja dachu przeniesie takie obciążenie. To ważne szczególnie w przypadku dachów zakwalifikowanych do remontu. Gdy więźba jest za słaba, może się okazać, że nie da się na niej ułożyć podwójnej warstwy dachówek typu karpiówka, dachówek mnich-miszka lub w ogóle należy się rozejrzeć za lżejszym materiałem pokryciowym.

Dachówki ceramiczne powinniśmy dobierać do kształtu dachu. Lepiej zrezygnować z wielkoformatowych dachówek zakładkowych lub dachówek mnich mniszka, gdy dach ma skomplikowany kształt. Łatwiej i taniej będzie wykończyć go dachówkami płaskimi, np. typu karpiówka.

Właściwa izolacja dachu - krok 2

Dekarz oprócz tego, że zajmuje się montażem pokrycia, powinien ułożyć najpierw folię wstępnego krycia albo zrobić sztywne poszycie z płyt lub desek, a na nim izolację z papy. Sztywne poszycie dachu czy łaty i kontrłaty zależy od rodzaju pokrycia dachowego.

Układanie folii - pasy folii wstępnego krycia układa się, rozpoczynając od dołu połaci. Rozwija się je wzdłuż okapu i przytwierdza do krokwi zszywkami. Pas górny musi zachodzić na dolny, tworząc zakład o szerokości około 15 cm. Do krokwi przybija się kontrłaty, które przymocują folię i wydzielą przestrzeń powietrzną potrzebną do sprawnego przewietrzania połaci dachu. Prostopadle do kontrłat dekarz powinien przybić łaty, na których będą oparte dachówki.

Montaż papy na sztywnym poszyciu – sztywne poszycie może być wykonane z płyt OSB, sklejki wodoodpornej lub desek. Elementy te przybija się do krokwi, a następnie układa na nich izolację z papy. Pasy papy rozmieszcza się na tej samej zasadzie co pasy folii. Uwaga! Jeśli dach jest izolowany folią wysokoparoprzepuszczalną, wystarczy pozostawić jedną szczelinę wentylacyjną – między kontrłatami a pokryciem. Gdy użyje się folii niskoparoprzepuszczalnej lub zrobi sztywne poszycie, przy ocieplaniu skosów poddasza trzeba pozostawić drugą szczelinę między wełną i folią lub poszyciem.

Krok 3 - łacenie

Wygląd połaci będzie zależał od tego, czy dekarz dobrze rozmierzy dach i właściwie ustali rozstaw między łatami, na których opierają się dachówki. Fachowiec, zanim rozpocznie montaż łat, wylicza ich liczbę i rozstaw, korzystając z wytycznych producenta dotyczących danego modelu dachówek. Jeżeli zrobi to dobrze, dachówki zmieszczą się na połaci bez potrzeby ich zwężania lub skracania.

Tylko dachówki układane w koszach i narożnikach dachowych trzeba przycinać, żeby dostosować je do kąta skosu połaci. Tzw. łacenie jest więc jedną z pierwszych i najważniejszych czynności, jakie dekarz będzie musiał wykonać.

24 dachówki układa się na ziemi w dwóch rzędach, grzbietem do dołu. Następnie mierzy się odległości między 10 dachówkami w każdym z rzędów (skrajne dachówki nie są uwzględniane przy pomiarach). W sumie w pomiarze bierze udział 20 dachówek. Mierzy się je raz po zsunięciu zamków (L1) i raz po ich rozsunięciu (L2). Wyniki podstawia się do wzoru, który umożliwi wyliczenie rozstawu łat:

L1 + L2 (cm)/20* = średnia długość krycia (cm)

* liczba dachówek biorących udział w pomiarze

Podobnie mierzy się średnią szerokość krycia (dachówki układa się wszerz), podstawiając do powyższego wzoru odległość między dachówkami po zsunięciu zamków bocznych (B1) i ich rozsunięciu (B2).

Łaty mocuje się do kontrłat. Kontrłaty powinny mieć wysokość nie mniejszą niż 24 mm, gdy połać ma do 12 m długości, i minimum 4 cm, jeśli długość połaci przekracza 12 m. Przekrój łat dobiera się natomiast do rozstawu krokwi: - do 70 cm – 24/48 mm; - do 80 cm – 30/50 mm; - do 100 cm – 40/60 mm.

Poprawne wykonanie okapu dachowego - krok 4

Zanim dachówki trafią na dach, trzeba w kilku miejscach ułożyć pasy wyprofilowanej blachy stanowiące tzw. obróbki. Tak robimy m.in. przy okapie. Obróbką blacharską zabezpiecza się krawędź okapu oraz boki połaci.

Krok 5 - mocowanie dachówek ceramicznych

Układanie dachówek ceramicznych zaczyna się od prawego dolnego narożnika połaci. Najpierw przytwierdza się dachówki skrajne, które trzeba przykręcać do łat. Pozostałe są przeważnie opierane na łatach, ale nie zawsze i nie wszystkie.

Każdą dachówkę zakładkową trzeba mocować, jeśli nachylenie połaci przekracza 60°. Gdy nachylenie mieści się w przedziale 40-60°, wówczas tylko co trzecią lub co piątą. Klamrami lub wkrętami mocuje się także zakładkowe­ dachówki wzdłuż kalenic, wzdłuż koszy lub wokół okien dachowych bądź kominów. Również każda z dachówek typu karpiówka musi być przykręcana, a dachówki typu mnich-mniszka przytwierdza się gwoździami i drutem lub drucianymi klamrami.

Krok 6 - układanie dachówki w koszu

Kosze to wewnętrzne narożniki u zbiegu połaci. Ich dno musi być zabezpieczone odpowiednio wyprofilowaną obróbką blacharską, która sprawnie odprowadzi wodę deszczową do rynien. Obróbkę blacharską kosza przykręca się do łat. Zamiast blachy można też ułożyć tu specjalną elastyczną taśmę koszową lub dachówki koszowe.

Przy kryciu karpiówką można zrobić tak zwane kosze pełne, czyli całkowicie zabudowane dachówkami, wówczas nie trzeba w tych miejscach instalować obróbek blacharskich. Jednak jeżeli izolację stanowi folia, należy zbudować w koszu fragment sztywnego poszycia z desek.

Ochrona dachu przed zniszczeniem - krok 7

Dachówki trzeba przycinać na dole, a nie na dachu. Czym grozi posługiwanie się szlifierką kątową na połaci, oczywiście poza wypadkiem? Można w ten sposób zabrudzić dach. Można go też przy okazji zniszczyć, na przykład przeciąć przypadkowo folię wstępnego krycia.

Krok 8 - montaż gąsiorów

Kalenice i naroża dachu wykańcza się specjalnie przeznaczonymi do tego dachówkami zwanymi gąsiorami. Przytwierdza się je klamrami do drewnianej łaty kalenicowej. Łatę przykręca się zaś do specjalnych metalowych uchwytów mocowanych wcześniej do krokwi. Uchwyty te trzeba starannie wypoziomować.

Gąsiory w narożach układa się tak samo jak na kalenicy. Najpierw więc mocuje się łatę kalenicową i układa taśmę wentylacyjną. Dachówki w narożach wymagają docięcia. Przeciętych krawędzi nie musimy tu malować zimną angobą, gdyż będą one schowane pod gąsiorami. Układanie gąsiorów zaczyna się od dołu, mocując najpierw albo gąsior skrajny, albo denko zaślepiające. Pamiętajmy, że w sąsiedztwie naroży dachowych trzeba ulokować kilka dachówek wentylacyjnych. Usprawnią one cyrkulację powietrza pod pokryciem, bez nich nie byłaby ona w tym miejscu skuteczna.

Wentylacja dachu - krok 9

Pokrycie dachu powinno być od spodu przewietrzane. Dzięki wentylacji usunięta będzie para wodna lub wilgoć, która może się tam pojawiać. Ponadto pokrycie będzie ochładzane przez powietrze, co jest ważne zwłaszcza latem. Wentylację dachu zapewnia pusta przestrzeń pod pokryciem, a często też dodatkowa 4-5-centymetrowa przestrzeń między wełną a sztywnym poszyciem bądź folią niskoparoprzepuszczalną.

Powietrze dostaje się do tych przestrzeni od strony okapu, przewietrza połać i wydostaje przez kalenicę. Dlatego w okapie dekarze robią wloty powietrza zabezpieczone wróblówką lub specjalną kratką, a w kalenicy, pod gąsiorami, układają taśmę wentylacyjną, która umożliwia wydostawanie się powietrza z połaci.

Czasem jednak trzeba wspomóc taki system wentylacyjny, dodając tu i ówdzie specjalne dachówki wentylacyjne. Przewiduje się je wtedy, gdy połacie są dłuższe niż 4,5 m. Trzeba też usprawniać wentylację, mocując­ dachówki wentylacyjne pod i nad takimi przeszkodami jak lukarny, okna dachowe, kominy. Gdy połać jest dłuższa niż 4,5 m, dachówki wentylacyjne układa się wzdłuż kalenicy, w trzecim rzędzie od góry. Rozmieszcza się je co około 1,5 m. Jeżeli połać jest dłuższa niż 7 m, dachówki wentylacyjne układa się w dwóch rzędach.

Akcesoria dachowe - krok 10

Zwykłe dachówki to nie wszystko. Aby dach nie przysparzał problemów, powinno się na nim znaleźć wiele dodatkowych akcesoriów. Należą do nich m.in. płotki i stopery przeciwśnieżne. Ich rola polega na tym, że zatrzymują lub rozbijają czapę śnieżną, która zsuwając się z dachu, może poobrywać rynny, a także zniszczyć przedmioty stojące wokół domu.

Ważnym elementem dodatkowym są stopnie i ławy kominiarskie. Montuje się je na trasie od wyłazu dachowego do komina (lub kilku kominów). Umożliwiają wygodne i bezpieczne poruszanie się po dachu nie tylko kominiarzowi, ale i nam, gdy zechcemy odnowić komin lub dokonać przy nim napraw. Zarówno ławy, stopnie, drabinki, jak i stopery przeciwśnieżne mocuje się do specjalnych dachówek z odpowiednimi uchwytami.

Radosław Murat