Płyty termoizolacyjne z wełny drzewnej - wady i zalety

Rosnąca świadomość ekologiczna skłania do wybierania materiałów przyjaznych naturze. Jednym z nich są materiały termoizolacyjne z włókien drzewnych. Poznaj ich zalety, wady i ceny.

Drewno to surowiec pochodzący z upraw. Ile drzew pójdzie pod topór, tyle nowych leśnicy posadzą. Można je więc uznać za materiał odnawialny i ekologiczny, przynajmniej jeśli chodzi o wykorzystanie do budowy i wykańczania domów jednorodzinnych. Trudno wyobrazić sobie budynek bez drewnianej więźby, schodów lub podłóg. Nie każdy jednak wie, że z drewna powstają też materiały do izolacji termicznej i akustycznej. To płyty, maty oraz granulat wytwarzane z resztek niewykorzystanych przy produkcji desek, belek i listew.

Płyty z wełny drzewnej formowane na mokro

Aby powstała wełna drzewna, zwana wełną lignocelulozową, okorowane resztki przywiezione z tartaków trzeba przetworzyć w drobne włókna. Najpierw więc przerabia się je rębakiem na zrębki, a te defibratorem na włókna. Są dwie metody produkcji wyrobów z włókien drzewnych. W pierwszej są one formowane na mokro i tak powstają porowate płyty pilśniowe, w drugiej na sucho – i tą drogą otrzymywane są płyty LDF oraz ULDF, maty i granulat. Płyty formowane na mokro mogą mieć gęstość od 200 do 400 kg/m³. Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ mieści się w przedziale 0,038-0,048 W/(m^.K). Mają grubość od 0,4 do 20 cm. Stosowane są do ocieplania nakrokwiowego, izolacji fasad wentylowanych, podłóg, stropów, dachów płaskich, ścian zewnętrznych metodą ETICS.

Płyty z wełny drzewnej formowane na sucho

Płyty formowane na sucho mogą być hydrofobizowane lub bitumizowane. Substancja hydrofobizująca stanowi około 1% suchej masy gotowego produktu, a bitum – około 35%. Ich gęstość sięga 450 kg/m³, ale przeważnie wynosi 110-210 kg/m³. W tej grupie znajdziemy wyroby o najmniejszej gęstości – 50-60 kg/m³ – oraz granulat lignocelulozowy. Wyroby formowane na sucho mają lepsze parametry termoizolacyjne – λ = 0,036-0,045 W/(m^.K). Produkowane tą metodą maty mają współczynnik λ = 0,036-0,038. Ich grubość wynosi od 2 do 24 cm.

Są polecane do układania między drewnianymi elementami konstrukcji szkieletowych, bo dzięki dużej sprężystości potrafią dobrze wypełniać puste przestrzenie i klinować się między elementami. Do ich produkcji zamiast lepiszcza używa się włókien poliolefinowych mieszanych z drzewnymi (stanowią kilka procent suchej masy). Poliolefiny to związki polimerowe zawierające tylko węgiel i wodór. Nie są szkodliwe dla zdrowia i stanowią surowiec do produkcji opakowań spożywczych. Płyty i maty z wełny drzewnej mają też zdolności wyciszające. Ich wskaźnik izolacyjności akustycznej R_w może sięgać 43 dB, a im jest wyższy, tym lepszy. Są paroprzepuszczalne, ich współczynnik oporu dyfuzyjnego m wynosi dla mat 1-2, dla płyt formowanych na sucho 3, a dla płyt formowanych na mokro 5, przy czym powietrze ma współczynnik oporu 1 (podobny deklarowany jest dla wełny mineralnej). Maty grubości 4 cm kosztują około 13 zł/m², maty grubości 22 cm – 65 zł/m². Płyty grubości 4 cm kosztują 28-30 zł/m², a grubości 20 cm – 112 zł/m². Za 15-kilogramowy worek granulatu trzeba zapłacić 53 zł.

Zalety materiałów izolacyjnych z włókien drzewnych

Materiał termoizolacyjny z wełny drzewnej to produkt ekologicznym i zdrowy, gdyż nie zawiera żadnych chemicznych dodatków, jak również w pełni biodegradowalny. Cechuje go:

• bardzo wysoka paroprzepuszczalność, co pozwala na swobodne odprowadzanie wilgoci z przegród, jeśli ta w nich się pojawi.
• Ta wysoka dyfuzyjność sprawia również, że wełna drzewna we współpracy z innymi paroprzepuszczalnymi produktami pozwala utrzymywać w budynkach zdrowy i przyjemny mikroklimat.
• Producenci przekonują ponadto, że wełna drzewna potrafi akumulować ciepło i tak samo jak może zbilansować poziom wilgotności we wnętrzach, tak niweluje różnice temperatury. Jej zmiany w ogrzewanych pomieszczeniach nie są wtedy nagłe.
• Cennym parametrem jest też wysoki poziom izolacyjności akustycznej. Wełna drzewna świetnie tłumi przenikanie dźwięków oraz potrafi je pochłaniać oraz rozpraszać.

Wady materiałów izolacyjnych z włókien drzewnych

Niestety, jak większość produktów wytwarzanych z drewna jest materiałem, który w określonych warunkach może ulec nawet całkowitemu spaleniu. Z pewnością wełny drzewnej nie poleca się, inaczej niż wełny mineralnej, do wykonywania izolacji chroniących przed ogniem i jego rozprzestrzenianiem się. Trzeba jednak podkreślić, że jest produktem bezpiecznym, bo w fabryce poddaje się go impregnacji środkami solnymi obniżającymi podatność na ogień. Odpowiada klasie E, co oznacza, że jest produktem normalnie zapalnym, samogasnącym. Jak każdy materiał włóknisty może chłonąć wodę (przy długim z nią kontakcie), a po nasączeniu traci na izolacyjności cieplnej. Ponieważ płyty z wełny drzewnej są hydrofobizowane, krótki okres zamoczenia nie jest dla nich groźny, zwłaszcza że szybko wysychają. Niestety wełna drzewna nie jest wszechobecna w sklepach budowlanych, tak jak wełna mineralna lub styropian.

Maty z wełny drzewnej - izolacja między belkami drewnianymi

W dziedzinie izolacji termicznej i akustycznej wszelkie drewniane konstrukcje zdominowała wełna mineralna. Wśród wielu cech, którym to zawdzięcza, ogromne znaczenie ma zdolność klinowania się między belkami i szczelnego wypełniania przestrzeni między nimi. Wełna drzewna nie ustępuje jej pod tym względem.

Maty z wełny drzewnej mogą posłużyć do izolacji:

• dachów skośnych,
• stropów belkowych,
• zewnętrznych i wewnętrznych ścian szkieletowych,
• a nawet fasad w systemie suchej zabudowy.

Przeznaczone są do tego wyroby o gęstości 50-60 kg/m³. W przypadku skosów poddaszy, stropów i ścian zewnętrznych od strony poddasza izolacja taka musi być, podobnie jak ta z wełny mineralnej, osłonięta szczelnie folią paroizolacyjną. W przypadku elementów szkieletowych uzupełnienie stanowią płyty z wełny drzewnej o większej gęstości niż maty, przykręcane od spodu do krokwi, od góry do belek stropowych lub od wewnątrz i od zewnątrz do ścian szkieletowych. Poprawiają one izolacyjność akustyczną i jednocześnie usztywniają konstrukcję.

Przeczytaj też: Celuloza do ocieplenia dachu. Jak ocieplać celulozą poddasze >>>

Aby ściana szkieletowa zaizolowana włóknem drzewnym osiągnęła współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 0,23 W/(m^2.K), jaki obowiązuje do 2021 roku, trzeba zastosować kombinację z maty o λ = 0,036 W/(m^.K) oraz twardych płyt o λ = 0,048 W/(m^.K). Grubość maty powinna wtedy wynieść 16 cm, a płyty 2,2 cm Żeby osiągnąć U według wymogów obowiązujących od 2021 roku, czyli 0,20 W/(m^2.K), trzeba zastosować kombinację – 22 cm + 2,2 cm.

Płyty z wełny drzewnej - izolacja na krokwiach

Izolacja nakrokwiowa może być uzupełnieniem izolacji termicznej dachu, którą tradycyjnie umieszcza się między krokwiami. Gdy zaizolujesz dach od zewnątrz, krokwie zostaną osłonięte i nie będą mostkami termicznymi, a po drugie – nie będziesz musiał mocować płyt ociepleniowych od środka domu, pod krokwiami, i dzięki temu nie obniżysz wysokości poddasza. Wełna drzewna dobrze sprawdza się w tej metodzie izolacji. Oferowane są nawet całe systemy do nakrokwiowego ocieplania dachów wykonanymi z niej płytami. Na dachy przeznaczone są płyty z wełny drzewnej o gęstości 270 kg/m³ oraz dużej wytrzymałości na ściskanie, przystosowane do łączenia na pióro i wpust, dzięki czemu tworzą szczelną warstwę. Jak wszystkie płyty z włókien drzewnych, tak i te są paroprzepuszczalne. Ponieważ producenci uodporniają je na działanie wody, z powodzeniem zastępują też membranę dachową – odpada więc jeden zakup, a dekarze mają o jedną czynność mniej. Specjalne, twardsze płyty z włókien drzewnych mogą dodatkowo posłużyć do budowy sztywnego poszycia na krokwiach, które przeważnie zbijane jest z desek lub montowane z płyt drewnopochodnych, a potem izolowane papą. Aby dach skośny zaizolowany włóknem drzewnym osiągnął współczynnik przenikania ciepła U nie większy niż 0,18 W/(m^2.K), jaki obowiązuje do 2021 roku, trzeba zastosować kombinację z maty o λ = 0,036 W/(m^.K) układanej między krokwiami oraz twardych płyt o λ = 0,048 W/(m^.K) mocowanych na krokwiach (lub pod nimi). Grubość maty z włókien drzewnych powinna wtedy wynieść 16 cm, a płyt – 5,2 cm lub odpowiednio 18 i 2,2 cm. Żeby osiągnąć U według wymogów obowiązujących od 2021 roku, czyli 0,15 W/(m^2.K), trzeba zastosować kombinację – 20 cm + 5,2-6 cm.

Włókna drzewne do wdmuchiwania

Są takie miejsca, które najłatwiej zaizolować, wdmuchując materiał pod ciśnieniem. Za przykład niech posłuży nieużytkowe poddasze o zbyt małej wysokości, aby można tam było wygodnie się poruszać i pracować. Podobnie nieprzyjazne są stropodachy wentylowane, gdzie między zasadniczym zadaszeniem a stropem jest czasem tyle miejsca, że i na leżąco trudno by było się tam zmieścić. Gdzie człowiek nie może, tam dostanie się rura, a poprzez nią ociepleniowy materiał w postaci tak zwanego granulatu czy też strzępków. Powstają one z celulozy lub wełny mineralnej, ale również z włókien drzewnych. Włókna drzewne dobrze i szczelnie wypełniają puste przestrzenie, tworząc tym samym bezspoinową warstwę termoizolacyjną. Przestrzenie muszą być jednak poziome lub zamknięte, gdyż włókno drzewne w odróżnieniu od zwilżonej celulozy lub piany poliuretanowej nie przykleja się do podłoża. Współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi dla lignocelulozowego granulatu 0,038 W/(m^.K).

Płyty z włókien drzewnych pod panele i wykładzinę

Zdolność tłumienia dźwięków uderzeniowych sprawia, że płyty z włókien drzewnych używane są jako wyciszający podkład pod posadzki z paneli łączonych na klik lub nawet pod wykładziny dywanowe. Mają one grubość 0,4-0,7 cm i wskaźnik izolacyjności akustycznej R_w – 15-20 dB. Są układane swobodnie na podłożu i mogą wyrównywać jego nieznaczne krzywizny. Muszą być oddylatowane na szerokość 1 cm od ścian. W przypadku paneli podłogowych eliminują efekt stukania, pojawiający się w trakcie chodzenia po nich.

Płyty z włókien drzewnych do ścian murowanych

Oferta materiałów izolacyjnych byłaby niepełna, gdyby pomijała tak ważny element domu, jakim są murowane ściany zewnętrzne. Producenci włókien drzewnych opracowali zatem płyty, które da się przyklejać do ścian tak samo jak wełnę bądź styropian, a następnie wykańczać tynkiem cienkowarstwowym na warstwie zbrojonej wzmocnionej siatką. Ponieważ płyty mają wysoką paroprzepuszczalność, zaleca się wykańczać je tynkami o podobnych właściwościach, a mianowicie silikonowymi, silikatowymi lub mineralnymi.

Wełna zbożowa

Pisząc o wyrobach z włókien drzewnych, nie wolno pominąć produktu bliźniaczego. To materiały termoizolacyjne wytwarzane także z włókien lignocelulozowych, ale pozyskiwanych ze zbóż – pszenicy i żyta. Mają bardzo podobne cechy i parametry co ich odpowiedniki z leśnych plantacji. Nic więc dziwnego, że i zastosowania mają bardzo podobne. Używa się ich zatem do izolacji między belkami drewnianymi, do izolacji nakrokwiowych, a ponieważ w ofercie są też luźne włókna zbożowe – także do izolacji nadmuchowych. Ponadto oferowane są też płyty z wełny zbożowej do izolacji stropów i podłóg na gruncie, na których można robić jastrychy cementowe lub wylewki anhydrytowe. W budownictwie szkieletowym sprawdzą się twarde płyty docieplające, które zastępują poszycie z płyt OSB i można na nich układać tynki cienkowarstwowe, tak jak w systemach dociepleń ETICS. Niestety w porównaniu z płytami drzewnymi mają trochę gorszą izolacyjność termiczną – λ od 0,043 do 0,050 W/(m^.K).

Radosław Murat