Ketmia jadalna (piżmian jadalny, okra, Abelmoschus esculentus) - wymagania, uprawa, zastosowanie
Ketmia jadalna (Abelmoschus esculentus) to jedno z tych egzotycznych, nowych, coraz szerzej dostępnych w sklepach warzyw, które systematycznie zyskują nowych zwolenników. Wciąż jest traktowany w naszym kraju jako osobliwość, ale coraz częściej gości na stołach. Jak uprawiać ketmię jadalną? Jakie ma wymagania?
Ketmia jadalna (Abelmoschus esculentus), nazywana piżmianem jadalnym lub okrą, tworzy jadalne owoce. To zielone lub czerwone, karbowane torebki, kształtem zbliżone do papryczek chili (tylko dużo większe). Zazwyczaj osiągają 10-20 cm długości (maksymalnie do 30 cm). W przekroju poprzecznym mają kształt gwiazdy. Zawierają liczne brązowawe lub żółtawe nasiona. Roślina jest wysoka jak na warzywo - dorasta do 1-2 m wysokości (w krajach pochodzenia). W polskim klimacie jest zwykle niższa.
Ketmia jadalna - wymagania cieplne, świetlne i glebowe
Okra pochodzi z Afryki, dlatego ma duże wymagania cieplne. Optymalna temperatura wzrostu oscyluje w granicach 21-29 stopni Celsjusza. Do uprawy tej rośliny należy wybierać stanowisko słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatru. Najlepiej udaje się uprawa pod osłonami – w wysokim tunelu, szklarni lub mini-szklarni (na balkonie).
Ketmia jadalna preferuje gleby żyzne, próchnicze, szybko nagrzewające się, umiarkowanie wilgotne, o pH= 6,0-7,5. Do podłoża (np. ziemi do warzyw) można dodać włókno kokosowe. Warto stosować podkład grzewczy, np. obornik koński. Ketmię można uprawiać na balkonach bądź tarasach, w pojemnikach o minimalnej głębokości 25 cm. Skuteczniejsza jest jednak uprawa w gruncie. Roślina jest wrażliwa na chłody, a także na zasolenie podłoża. Ginie już przy pierwszych przymrozkach. Nie toleruje nicieni w glebie.
Autor: GettyImages
Owoce ketmii jadalnej w przekroju poprzecznym mają kształt gwiazdy. Zawierają liczne brązowawe lub żółtawe nasiona
Siew ketmii – produkcja rozsady lub wprost do gruntu
Nasiona ketmii wysiewa się w pomieszczeniu (dom, szklarnia) od kwietnia do połowy maja (im wcześniej, tym lepiej). Wymagają dużo ciepła i światła. Rozsadę można doświetlać sztucznym światłem - wtedy sadzonki są silniejsze. W pierwszych tygodniach uprawy podłoże powinno być umiarkowanie suche (ale nie suche). Sadzonki wystawia się na balkon w drugiej dekadzie maja.
Siew bezpośrednio do gruntu również jest możliwy, ale trudniejszy. Istnieje ryzyko, w chłodne wiosny siewki zostaną porażone przez choroby grzybowe i szybko giną. W tym wypadku optymalny termin siewu to koniec maja. Wcześniejszy siew jest niewskazany.
Przeczytaj też: Wiosenny kalendarz wysiewu nasion warzyw i kwiatów do gruntu >>>
Jak uprawiać ketmię?
Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny w uprawie ketmii jadalnej to podlewanie. Ketmia ma duże wymagania wodne. Nie można jednak doprowadzić do zalewania bryły korzeniowej, gdyż szybko dochodzi do porażenia przez choroby grzybowe. Podłoże warto ściółkować, aby ograniczyć wyparowywanie wody z gleby (a po części także rozwój chwastów). Co 3-4 tygodnie można zastosować nawozy humusowe w płynie. Z nawozów mineralnych warto wybierać te, które zawierają dużo wapnia i mikroelementów. Należy unikać stosowania dużych dawek nawozów azotowych.
Ketmia potrzebuje dużo przestrzeni, rośliny uprawia się co 90-100 cm. Dobrym sąsiadem jest dla niej koper oraz fenkuł.
Ketmia to egzotyczne, dość wymagające, ale jednocześnie wartościowe warzywo. Warto pokusić się o uprawę, nawet w ramach eksperymentu i dla poszerzenia możliwości kulinarnych. Jest nie tylko smaczna, ale i piękna (to przedstawiciel rodziny malwowatych). W dobrych warunkach wykształci smaczne owoce.
Przeczytaj też o innych mniej znanych warzywach:
Mizuna - uprawa w ogrodzie i na balkonie >>>
Klajtonia przeszyta (Claytonia perfoliata) - uprawa w ogrodzie i na balkonie >>>
Gąbczak walcowaty – jak uprawiać go na balkonie? Jak wykorzystywać? >>>
Autor: GettyImages
Owoce ketmii jadalnej można marynować
Młode ketmie można spożywać na surowo. Mają charakterystyczny, gorzki smak. Zazwyczaj korzysta się jednak z dojrzałych owoców, które w smaku można określić jako połączenie cukinii, bakłażanu oraz fasolki szparagowej (oczywiście każdy może mieć własne skojarzenia). Owoce suszy się, gotuje lub marynuje. Po ugotowaniu staje się kleista. Taką właściwość można wykorzystać przy zagęszczeniu zup i sosów. Ponadto ketmia nadaje się jako dodatek do mieszanek warzyw duszonych, dań z ryb i koktajli.
Ketmia jadalna jest warzywem niskokalorycznym, w 90% składa się z wody. Dojrzałe owoce łatwo odchodzą od szypułek. Zbiera się je stopniowo, w miarę dojrzewania. Ketmia ma specyficzny cykl, gdyż w jednym czasie kwitnie i zarazem owocuje. Owoce zawierają błonnik, białka, węglowodany, związki fenolowe, kwas foliowy, witaminy (m.in. C i B1) i sole mineralne (najwięcej wapnia oraz potasu). Jadalne są także młode liście, które można przyrządzać jak szpinak. Ketmia pozytywnie wpływa na układ pokarmowy, m.in. przyśpieszając przemianę materii. Przeciwdziałają występowaniu chorób układu krążenia.
