Klajtonia przeszyta (Claytonia perfoliata) - uprawa w ogrodzie i na balkonie
Klajtonia przeszyta (Claytonia perfoliata) jest wartościowym egzotycznym warzywem, które powinno się w uprawiać w miejscu zacienionym i wilgotnym. Jest smaczne i ma cenne właściwości lecznicze. W Polsce klajtonia jest mało znana, a zasługuje na szersze rozpropagowanie.
Klajtonia przeszyta (Claytonia perfoliata) jest potocznie nazywana „sałatą górników” (chroniła amerykańskich górników przed szkorbutem w czasach „gorączki złota”), a także „szpinakiem kubańskim” (pochodzi z Ameryki Południowej, ale na Kubie jest powszechnie uprawiana). To niska roślina osiągająca do 15 cm wysokości. Nie zajmuje dużo miejsca. Nadaje się do uprawy gruntowej i pojemnikowej. Ma specyficzne wymagania, ale uprawa jest łatwa.
Klajtonia to mało znane warzywo w Polsce o wielu walorach. Jest smaczne, uniwersalne, wartościowe dla organizmu, łatwe w uprawie i daje szybko plon. Dlatego warto zainteresować się tym gatunkiem. Jest świetnym gatunkiem do miejsc mniej słonecznych, gdzie inne warzywa (czy inne grupy roślin) nie chcą rosnąć.
Ciekawe, a mało znane gatunki i odmiany warzyw >>>
Klajtonia przeszyta - podstawowe wymagania uprawowe
Klajtonia lubi miejsca zacienione, np. balkony o wystawie północnej. Na bardziej widnym stanowisku powinno się ją osłaniać. Preferuje podłoża żyzne, próchnicze i umiarkowanie wilgotne. Poradzi sobie na słabszych typach gleb. Nie znosi suszy - w takich warunkach zamiera lub dochodzi do pogorszenia smaku części jadalnej – liści. Ma duże wymagania cieplne, trzeba ją chronić przed przymrozkami.
Klajtonia - siew nasion i pierwsze tygodnie uprawy
Klajtonia jest mało popularna w Polsce, dlatego nasiona można zazwyczaj dostać jedynie w większych sklepach ogrodniczych lub internetowych. Zaleca się je wysiewać w kwietniu w pomieszczeniu lub w inspekcie. W gruncie można siać dopiero od maja. Siew jest bardzo płytki, drobne nasiona wciska się lekko w ziemię i przykrywa cienką, milimetrową warstwą podłoża. Najlepiej siać od razu do docelowych pojemników lub gruntu, pomijając produkcję rozsady.
Do siewu warto użyć specjalistyczne podłoże lub żyzny torf. Pojemniki ustawia się w ciepłym, widnym miejscu. Zwykle „sałata górników” wschodzi w ciągu siedmiu do dziesięciu dni. Dobrze kiełkuje w temperaturze 10-12 stopni Celsjusza. Należy dbać, aby podłoże było stale lekko wilgotne, ale nie mokre. Gatunek ma krótki okres wegetacyjny – daje dobry plon po 5-6 tygodniach od siewu.
Najpopularniejsze warzywa liściowe: gatunki, uprawa, zastosowanie >>>
Autor: GettyImages
Klajtonia ma duże wymagania cieplne, trzeba ją chronić przed przymrozkami
Jak pielęgnować klajtonię przeszytą?
- Podlewanie klajtonii. Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym jest podlewanie. Zwykle wykonuje się je 1-2 razy w tygodniu, latem częściej, nawet codziennie. Trzeba utrzymywać stałą, umiarkowaną wilgotność podłoża. Roślina lepiej toleruje krótkotrwały nadmiar wody niż niedobór (to odróżnia ją od większości gatunków). Pod tym względem uprawa w ogrodzie jest łatwiejsza, gdyż nie wymaga tak częstych zabiegów.
- Nawożenie klajtonii. Do nawożenia zaleca się używać nawozów organicznych. W uprawie ogrodowej jesienią warto zastosować obornik. Na balkonie często stosuje się nawozy humusowe aplikowane wraz z podlewaniem. Wystarczy stosować je co 2-3 tygodnie. Nie powinno się podawać dużych dawek nawozów azotowych.
W uprawie w ogrodzie trzeba regularnie zwalczać chwasty. Klajtonia krzewi się, ale jest drobna i szybko może być zagłuszona przez silniejsze gatunki. Dobrze reaguje na ściółkowanie gleby.
Klajtonia może być problematyczna w czasie urlopu (nawet kilkudniowego). Trzeba poprosić kogoś o podlewanie lub zastosować technologię typu automatyczna konewka. Dobrym rozwiązaniem jest również użycie hydrożelu przed siewem, który działa jak magazyn wody. Należy wymieszać go z podłożem.
Właściwości i zastosowanie klajtonii
Klajtonia to dobre źródło witamin (A i C), kwasu foliowego oraz soli mineralnych (m.in. potasu, wapnia i żelaza). Warto ją spożywać dla ogólnego wzmocnienia organizmu, dla poprawy pracy serca i obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Ponadto warzywo ma właściwości oczyszczające i lekko moczopędne. Stosowany zewnętrznie w postaci okładu ze zmiażdżonych liści pomoże przy bólach reumatycznych. Liście mają łagodny, lekko kwaskowaty smak. Można spożywać je na surowo, dusić (jak szpinak) lub gotować. Jest dobrym dodatkiem do sałatek, surówek, kanapek, zup i dań z jaj. Liście można przechowywać w lodówce do siedmiu dni.
