Gąbczak walcowaty – jak uprawiać go na balkonie? Jak wykorzystywać?
Gąbczak walcowaty (Luffa cylindrica), nazywany także trukwą egipską, to egzotyczna, mało znana w Polsce roślina o osobliwym zastosowaniu. Tworzy owoce, które można wykorzystywać jako gąbki. Uzyskanie tak dojrzałego plonu w naszych warunkach klimatycznych jest trudne. Jednakże gąbczak można wykorzystać jako roślinę ozdobną i jadalną. Jak ją uprawiać?
Gąbczak walcowaty (Luffa cylindrica) warto potraktować na balkonie jako roślinny eksperyment i gatunek kolekcjonerski. To osobliwa roślina, która zwraca na siebie uwagę także wyglądem. W Chinach jest znana od VI w. n.e jako warzywo. Pochodzi z Dalekiego Wschodu. Jakie ma walory dekoracyjne?
Gąbczak walcowaty – charakterystyka
Gąbczak walcowaty osiąga do 2 m wysokości (prowadzony na podporach). Długie, cienkie, wijące się pędy pokryte są dużymi, klapowatymi liśćmi. Blaszki liściowe w dobrych warunkach mają do 20 cm średnicy (w uprawie balkonowej mniej). Kwiaty są duże, żółte, pomarszczone, pięciopłatkowe, lejkowate. Roślina najczęściej kwitnie od lipca do sierpnia. Jej największą ozdobą są owoce - kształtem przypominają cukinie, ogórki lub tykwy. Mają zieloną barwę (z nalotem) i chropowatą, żebrowaną powierzchnię. Osiągają do 60 cm długości (zwykle mniej). Są bardzo lekkie. Dojrzałe owoce wypełnione są włóknistym, żółtawym „szkieletem” o właściwościach gąbki. Zawierają także czarne nasiona.
Wymagania uprawowe gąbczaka walcowatego
Gąbczak ma duże wymagania świetlne i cieplne. Powinno się ją uprawiać na słonecznym balkonie. Optymalna jest uprawa pod osłonami, np. w miniszklarni zamontowanej do elementów elewacji - to zapewni odpowiednią temperaturę, wilgotność powietrza i jednocześnie ochroni gąbczaka przed chłodem oraz silnym wiatrem. Gatunek jest wrażliwy na niskie temperatury, szkodzą mu nawet spadki do 0 stopni Celsjusza. Preferuje żyzne, próchnicze podłoża. Ma duże potrzeby pokarmowe. Trudność uprawy wynika również z długiego okresu wegetacyjnego. Zbyt późno wykonany siew czy słabsze warunki mogą spowodować brak wytwarzania lub dojrzewania owoców.
Rośliny balkonowe. Najpopularniejsze kwiaty na słoneczny balkon >>
Autor: GettyImages
Gąbczak walcowaty zwłaszcza w okresie wykształcania owoców, wymaga obfitego podlewania. W uprawie balkonowej do podlewania powinno się używać odstanej, letniej wody. Zimna, bezpośrednio z kranu, powoduje stres fizjologiczny
Uprawa gąbczaka walcowatego – najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne
- Wysiew nasion gąbczaka
Nasiona powinno się wysiewać punktowo już w marcu. Na dobę przed siewem zaleca się je namoczyć w wodzie. Kiełkują po 2-3 tygodniach. Optymalna temperatura kiełkowania oscyluje w granicach 26 stopni Celsjusza. Roślina nie lubi przesadzania, dlatego nasiona najlepiej od razu umieścić we właściwym pojemniku (gęściej – później ewentualnie wykona się pikowanie). Minimalna głębokość pojemnika wynosi 30 cm. Dobrym sposobem jest także wysiew w donicach z torfu. Sadzonki wysadza się później wraz z nimi, gdyż stopniowo rozkładają się uwalniając składniki pokarmowe. W ten sposób nie uszkodzi się korzeni.
- Podłoże dla gąbczaka
Do sadzenia wykorzystuje się żyzne podłoże, np. ziemię do warzyw. Na spodzie warto zastosować podkład grzewczy, np. z obornika końskiego. Gąbczak potrzebuje dużo przestrzeni. Można uprawiać go w rzędzie co 50-60 cm. Wymaga podpór. Rośliny przenosi się na balkon dopiero od drugiej połowy maja.
- Podlewanie gąbczaka
Zwłaszcza w okresie wykształcania owoców, wymaga obfitego podlewania. Podłoże powinno przeschnąć przed kolejnym zabiegiem, nie może być mokre. Do podlewania powinno się używać odstanej, letniej wody. Zimna, bezpośrednio z kranu, powoduje stres fizjologiczny (podobna sytuacja jak u ogórka). Do dokarmiania (co 2-3 tygodnie) warto stosować nawozy organiczne. Dużą popularnością w uprawie balkonowej cieszą się nawozy humusowe.
Polecany artykuł:
Zastosowanie gąbczaka walcowatego na balkonie
Gąbczak walcowaty to oryginalna roślina, którą można użyć do osłonięcia balkonu i zapewnienia sobie większej prywatności. W przypadku uprawy dla „gąbek” lepiej zdecydować się na sadzenie w mini-szklarni. Takie konstrukcje coraz częściej instaluje się na balkonach. Dojrzałe owoce wysychają i brązowieją. Jednocześnie jest to dosyć smaczne warzywo przyrządzane podobnie jak cukinia. Można je piec, smażyć lub grillować. Do spożycia nadają się jedynie młode owoce, starsze są już włókniste.
Gąbczak walcowaty ze względu na trudność uprawy raczej nie zrobi „oszałamiającej” kariery na balkonach w Polsce. To propozycja dla miłośników egzotycznych roślin i osobliwości w świecie flory. Uprawę warto potraktować poniekąd jako wyzwanie. Przy odrobinie szczęścia popartej dobrą opieką można uzyskać wartościowe owoce.
Owoce egzotyczne z domowej uprawy w doniczce >>
