Patyczaki. Jak amatorsko hodować patyczaki rogate?

Patyczak to ciekawy, egzotyczny owad, który swoim wyglądem do złudzenia przypomina gałązkę lub łodyżkę rośliny. Nie jest wyjątkowo wymagający, można go więc amatorsko hodować w domu, w odpowiednio przygotowanym terrarium. Obecnie bardzo popularnym, niekłopotliwym gatunkiem hodowanym w Polsce w warunkach domowych jest patyczak rogaty.

Spis treści

1. Patyczak rogaty - charakterystyka i występowanie
2. Wymagania patyczaka rogatego
3. Terrarium dla patyczaków
4. Tryb życia i zachowanie patyczaków
5. Co jedzą patyczaki?
6. Rozmnażanie patyczaków

Patyczak rogaty - charakterystyka i występowanie

Patyczak rogaty (Medauroidea extradentata) to owad z rzędu straszyków, typ - stawonogi pochodzący z wilgotnych lasów równikowych południowo-wschodniej części Półwyspu Indochińskiego - regionu obejmującego tereny Wietnamu, Laosu i Kambodży. Jego różne odmiany można spotkać także w Indiach i Australii. W środowisku naturalnym owady te żyją m.in. wśród liści eukaliptusa, którymi się żywią. Posiadają aparat gębowy typu gryzącego służący wyłącznie do przyjmowania pokarmu.

 Wielkość owadów waha się od 5 do 35 cm długości ale w warunkach naturalnych potrafią dorastać nawet do 50 cm.

• Samice patyczaka rogatego: mają ok. 10 cm długości, są bezskrzydłe, ich patykowate ciało pokryte jest zielonymi plamkami i drobnymi wypustkami. Na przednich odnóżach widoczne są zrogowacenia w kształcie zębów piły, tylne odnóża są dłuższe od odwłoku. Na głowie samica ma czułki, rogi oraz wypukłe oczy. Dorosłą samicę odróżnimy od samca po mocno rozszerzonym odwłoku, wypełnionym jajami.

• Samce patyczaka rogatego: są mniejsze, osiągają maksymalnie 7 cm długości. Mają długie odnóża z białawymi stawami, dłuższe od samic czułki, nie mają natomiast rogów. Ich ciało jest gładkie, a odwłok zakończony jest narządem kopulacyjnym.

Inne nazwy Patyczaka rogatego to patyczak indochiński, patyczak annamski, igielnik.

Patyczaki do perfekcji opanowały sztukę kamuflażu. Przybierają kolor w zależności od otoczenia, w którym żyją – od zielonego do brązowego (zjawisko mimikry).

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: GettyImages

Patyczaki do perfekcji opanowały sztukę kamuflażu. Przybierają kolor w zależności od otoczenia, w którym żyją – od zielonego do brązowego

Wymagania patyczaka rogatego

Patyczaki rogate to bezkręgowce bardzo dobrze nadające się do hodowli w domowych warunkach. Wystarczy im prawidłowo przygotowane terrarium i właściwe pożywienie. Do prawidłowego rozwoju owad oprócz pokarmu musi mieć zapewnioną także odpowiednio wysoką temperaturę i wilgotność powietrza.

Owady są najaktywniejsze w nocy i o wczesnych godzinach porannych. W ciągu dnia nieruchomieją na wiele godzin. Ich aktywności sprzyja prawidłowe zacienienie oraz duża wilgotność. W warunkach naturalnych żyją i żerują pośród roślinności w lasach, na łąkach, polach i nieużytkach. Owady w niewoli żyją około roku. Długość życia owada zależy od warunków panujących w terrarium oraz od jakości pokarmu. Patyczaki rogate nie są w stanie zrobić człowiekowi krzywdy, dlatego bez obaw można je brać na ręce. 

• optymalna temperatura dla patyczaka

Optymalna dla nich temperatura do życia to około 21-23°C.

• optymalna wilgotność dla patyczaka

Wilgotność powinna utrzymywać się na poziomie od 70 do 80%. Aby zapewnić optymalną wilgotność, każdego dnia rozpylamy do wnętrza terrarium oraz na jego ścianki wodną mgłę o temperaturze pokojowej. Aby zapobiec powstawaniu kamienia na szybach, można do tego celu stosować wodę destylowaną. Ze względu na składane przez owady jajeczka, którym szkodzi bezpośrednie zalanie wodą, powinno się przede wszystkim spryskiwać ścianki terrarium, w mniejszym stopniu podłoże.

• odpowiednie oświetlenie dla patyczaka

Oświetlenie nie ma większego wpływu na rozwój owadów, wystarczające jest światło dzienne.

• zapewnienie patyczakowi odpowiednich warunków zimą

Zimą owady można dogrzewać np. żarówką zamontowaną w pokrywie terrarium, a właściwą wilgotność zapewni obficie zraszane podłoże.

Terrarium dla patyczaków

Decydując się na hodowlę patyczaków, w pierwszej kolejności należy zastanowić się nad liczbą owadów, które chcemy kupić, gdyż od niej zależy wielkość terrarium. Więcej owadów wygląda ciekawiej, ale zbyt małe terrarium może spowodować, że owady staną się agresywne względem siebie.

Dno terrarium najlepiej wyłożyć ligniną, cienką warstwą wyprażonego torfu lub włókniną kokosową. Wszystkie te materiały po namoczeniu w wodzie pozwolą utrzymać odpowiednią wilgotność podłoża. Do środka terrarium wkładamy i instalujemy gałązki, rozmieszczając je stabilnie i w miarę możliwości naturalnie, tak aby owady mogły się po nich wspinać. Gałązki powinny sięgać do górnej części terrarium, umożliwiając patyczakom prawidłową wylinkę. Terrarium można też wypełnić żywymi roślinami.

Do terrarium wstawiamy naczynie z nasączoną watą lub niewielką ilością wody, w którym umieszczać będziemy codziennie świeże pożywienie.

Tylną i boczne szyby można wykleić korkiem lub specjalnym, naturalnie wyglądającym tłem. Ważny jest również swobodny przepływ powietrza, które uchroni przed powstawaniem pleśni. Nie zapomnijmy zabezpieczyć górnej części terrarium gęstą siateczką, firanką, gazą lub moskitierą, która uniemożliwi owadom ucieczkę.

Tryb życia i zachowanie patyczaków

Owady podczas wzrostu linieją, gdyż muszą co jakiś czas zrzucać chitynowy pancerz, który nie rośnie razem z nimi. Zanim patyczak osiągnie dojrzałość płciową, przechodzi kilka wylinek: samica sześć a samiec pięć. Na kilka dni przed linieniem patyczak przestaje jeść, wchodzi na czubek gałązki i przestaje się poruszać. Podczas wylinki najlepiej nie niepokoić owada, nie próbować wyjmować go z terrarium.

Widocznym znakiem przejścia wylinki jest powiększenie się rozmiarów owada. Po kilkunastu godzinach od wylinki owad zaczyna z powrotem intensywnie żerować. Odstępy między kolejnymi wylinkami są uzależnione od ilości i jakości pokarmu. Po zakończeniu wylinki patyczak najczęściej zjada swój stary pancerzyk, gdyż zawiera on wiele potrzebnych mu składników odżywczych.

Prawidłową wylinkę ułatwia wysoka wilgotność powietrza. Zbyt mała wilgotność może uniemożliwić owadowi prawidłowe opuszczenie wylinki. Aby zapewnić owadom odpowiednie warunki wylinki, należy obficie spryskać terrarium dużą ilością wody. Zmiana barwy owada nie jest natychmiastowa. Niewskazane jest częste przenoszenie patyczaków na podłoża różniące się kolorem, gdyż częsty wysiłek, który muszą włożyć w zmianę wyglądu, niekorzystnie odbija się na ich kondycji.

Patyczaki rogate starają się jak najlepiej zamaskować. Zamierają w bezruchu lub poruszają się jednostajnie, udając gałązkę na wietrze. Reagują też na drgania podłoża.

Co jedzą patyczaki?

Patyczak rogaty to owad roślinożerny o małych wymaganiach, nie lubiący różnorodności w pożywieniu. Gustuje w liściach i łodygach drzew oraz krzewów m.in. leszczyny, dębu, morwy, jeżyny, maliny, poziomki, truskawki, bluszczu pospolitego, dzikiej róży, a także liściach melisy, bzu, bazylii, babki czy sałaty masłowej. Najlepiej jest gdy owady przez całe swoje życie dostają do jedzenia jeden, dwa gatunki roślin. Pokarm wstawiamy do terrarium w pojemniku z odrobiną wody.

Patyczaki powinno się przyzwyczaić do jednego lub dwóch rodzajów pokarmu. Wszelkie zmiany w menu są niekorzystne dla zdrowia owadów. Jeżeli już musimy zmienić pokarm, to przez pewien czas przyzwyczajajmy patyczaki, podając im oba rodzaje jedzenia – stare i nowe.

Zimą możemy karmić owady roślinami uprawianymi w doniczkach lub stosować pokarm mrożony. Przed zamrożeniem rośliny dzielimy na małe porcje, które będzie można sprawnie podać do zjedzenia. Przed umieszczeniem w terrarium pokarm rozmrażamy, opłukując bieżącą, zimną wodą. Każda roślina, bez względu na to, czy jest świeża czy mrożona, przed podaniem musi być dokładnie umyta.

Rozmnażanie patyczaków

Patyczaki mogą się rozmnażać na dwa sposoby: płciowo i partenogenetycznie. W drugim przypadku, który jest powszechny w hodowlach, potomstwo wykluwa się z niezapłodnionych jaj. Dzieje się tak dlatego, gdyż samce w niewoli występują bardzo rzadko.

Samica składa dziennie od 4 do 8 jaj, które zakopuje w podłożu, pozostawia na powierzchni lub przykleja do liści. Jaja są niewielkie (1,5 mm szerokości i 2,5 mm długości), mają owalny kształt, są gładkie, koloru brązowego z czarną pokrywką i szarożółtymi plamkami. Jajeczka najlepiej przenieść do osobnego pojemnika - inkubatora, w którym utrzymujemy stałą wilgotność i temperaturę. Młode owady wykluwają się po około 2-3 miesiącach inkubacji. Samica patyczaka w ciągu swojego życia składa około 300 jaj. Optymalna temperatura do rozrodu to ok. 28°C.

Po wykluciu patyczaki mają ok 10 mm długości, są koloru szarego. Młode osobniki zaczynają szybko wędrować w poszukiwaniu schronienia. Przez pierwsze dni nie przyjmują pokarmu, rozprostowują się i pompują ciało powietrzem. Wraz z kolejnymi wylinkami przybierają barwę otoczenia: od brązowej do zielonej. Trzeba bardzo uważać podczas przenoszenia młodych owadów, gdyż są one bardzo delikatne.