Najpiękniejsze dęby do ogrodu - gatunki, charakterystyka, uprawa
Dęby kojarzą się z siłą, długowiecznością i witalnością, dlatego wiele osób chciałoby mieć je w swoich ogrodach. Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy dąb będzie pasował do przydomowego ogrodu ze względu na jego docelowe potężne rozmiary. Na szczęście obecnie mamy możliwość wyboru odmian dębów nie tylko słabiej rosnących, ale także o atrakcyjnych pokrojach koron oraz kolorach i kształtach liści.
Autor: GettyImages
Większość dębów osiąga znaczne rozmiary
Dęby do dużych ogrodów
Jeśli nasz ogród ma dużą powierzchnię, możemy sięgnąć po najczęściej rosnące w naszym kraju dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy. Gatunki te mogą mylić się ze sobą, jednak są między nimi znaczące różnice morfologiczne:
Dąb szypułkowy (Quercus robur) – ma liście w zarysie odwrotnie jajowate, u nasady sercowate, z wyraźnymi uszkami, z nerwami liściowymi dochodzącymi do końców klap i zatok między klapami; żołędzie osadzone są na długich szypułkach, a liście na krótkich ogonkach. Jest długowieczny (może żyć ponad 1000 lat), w starszym wieku może dorosnąć do 30 m wysokości, a rozłożysta korona może osiągać 15-20 m średnicy. Należy do gatunków światłolubnych, rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, tzw. grądach.
Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) - żołędzie osadzone na króciutkich, często niewidocznych szypułkach, a liście na dłuższych ogonkach. Rośnie wolniej niż dąb szypułkowy, lepiej znosi suszę i jego korona jest bardziej zwarta. Liście są wydłużone, nieco jajowato, na szczycie okrągławe, zwężone klinowato u nasady, a unerwienie dochodzi tylko do klap. Zwykle rośnie na przeciętnych lekkich glebach, czasem także na kamienistych lub gliniastych.
Do dużych ogrodów, parków, a także do zieleni miejskiej świetnie nadaje się pochodzący z Ameryki Północnej dąb czerwony (Quercus rubra), który zachwyca przede wszystkim jesienną, czerwoną barwą liści oraz dużymi żołędziami. Liście tego gatunku są nieco większe niż liście dębów szypułkowego i bezszypułkowego, mają ostro zakończone boczne klapy. Dąb czerwony świetnie sprawdza się w nasadzeniach miejskich, ponieważ jest odporny na zanieczyszczenia i choroby. Warto jednak wiedzieć, że jako gatunek sprowadzony do naszego kraju, zaliczany jest do roślin inwazyjnych - rozprzestrzenia się samorzutnie i może wypierać rodzime gatunki dębów i innych drzew. Ciekawą odmianą dębu czerwonego jest 'Aurea' o intensywnie żółtej barwie młodych liści.
Warto zwrócić uwagę na inne, mniej znane, ciekawe gatunki dębów, które także nadają się do większych ogrodów. Przykładem może być dąb błotny (Quercus palustris), który dorasta do ponad 20 m wysokości, a jego ozdobą są zielone błyszczące liście, z ostrymi klapami oraz wąska korona. Jest gatunkiem odpornym na mróz, niesprawiającym kłopotów w uprawie. Lubi żyzne gleby, rośnie nawet na terenach podmokłych i znosi krótkotrwałe zalewanie (stąd nazwa drzewa). Jesienną ozdobą dębu błotnego są czerwonobrązowe liście.
Wart polecenia jest także dąb burgundzki (Quercus cerris), nazywany też frędzelkowym, którego charakterystyczną cechą są długie frędzle otaczające pączki. Także żołędzie otoczone są charakterystycznymi frędzelkowatymi miseczkami. Liście są ząbkowane, skórzaste, lekko pofalowane, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące. Dorasta do około 20 m, jest odporny na suszę, upały i silne wiatry, nie ma specjalnych wymagań co do gleby.
Dęby do mniejszych ogrodów
Jeśli nie mamy wiele miejsca w ogrodzie, możemy wybierać spośród ciekawych odmian wspomnianych wyżej gatunków dębów. Dzięki wyselekcjonowanym w szkółkach cechom, uzyskano rośliny, które nie zajmują wiele miejsca, a dodatkowo mogą zdobić ogród ciekawym pokrojem korony lub kształtem i barwą liści. Jeśli na przykład potrzebujemy niewysokiego drzewa z kulistą koroną możemy wybrać dąb błotny 'Green Dwarf'. Najczęściej sprzedawany jest w formie szczepionej na pniu i osiąga 2-3 m wysokości, a gęsta, kulista korona osiąga średnicę do 1,5 m (po kilkunastu latach uprawy). Lubi słoneczne stanowiska, na których jesienią liście bardzo ładnie przebarwiają się na czerwono. Lubi wilgotne lub nawet mokre stanowiska, ale udaje się także na przeciętnych glebach. Bardzo dobrze znosi mrozy. Ciekawe odmiany do mniejszych ogrodów znajdziemy także u dębu szypułkowego, są to np.:
- 'Compacta' - odmiana karłowa, wolno rosnąca,
- 'Menhir' - odmiana o wąsko kolumnowym pokroju, dorastająca do 2-3 m wysokości,
- 'Pectinata' - odmiana, której ozdobą są zielone liście, bardzo głęboko powcinane, z wąskimi, ostrymi klapami.
Możemy sięgnąć także po atrakcyjne i niezajmujące wiele przestrzeni odmiany dębu bezszypułkowego, np. 'Westcolumn' o sztywnych, wzniesionych pod ostrym kątem pędach i powolnym wzroście oraz niewielkich wymaganiach uprawowych.
Autor: GettyImages
Większość gatunków dębów to drzewa bardzo tolerancyjne w stosunku do podłoża, są raczej odporne na susze, inne z kolei znoszą czasowe zalewanie (np. dąb błotny). Warto pamiętać, że to dąb to drzewo potrzebujące światła i stanowisk słonecznych. Nie można też zapomnieć, że dęby wykształcają z reguły głęboki, rozbudowany system korzeniowy, zapewniające stabilność i odporność na silne wiatry. Jednak z tego samego powodu, dąb nie lubi przesadzania i należy tego unikać, szczególnie w przypadku starszych drzew. Dęby to nie tylko atrakcja i ozdoba ogrodu, ale także cenne źródło pożywienia (żołędzie) dla wielu zwierząt, m.in. dla wiewiórek, jeleni, jeży, dzikich ptaków.
