Babka lancetowata - popularny chwast, ale także roślina lecznicza
Babka lancetowata to roślina, która rośnie w całej Polsce, m.in. na łąkach, pastwiskach, polach i przydrożach. Z tego powodu wielu uważa ją zwykły chwast. Tymczasem babka lancetowata to także roślina lecznicza, od wieków wykorzystywana w ziołolecznictwie.
Autor: GettyImages
Babka lancetowata to chwast, ale także roślina lecznicza
Babka lancetowata (łac. Plantago lanceolata), rzadziej zwana języczkami polnymi lub psim języczkiem, to roślina powszechnie rosnąca w Polsce, traktowana jako uciążliwy chwast - występuje masowo na polach (często w uprawach koniczyny i lucerny), łąkach, w przydrożach, a także w przydomowych ogrodach. Jednocześnie jest to cenna roślina lecznicza, którą warto zbierać do domowej apteczki. Jak ją wykorzystywać? Czy warto prowadzić niewielką uprawę na własne potrzeby?
Babka lancetowata - opis rośliny
Babka lancetowata to bylina, która w czasie kwitnienia dorasta do 40 cm wysokości (gdy nie kwitnie, jest znacznie niższa). Częścią podziemną babki lancetowatej jest krótkie kłącze z licznymi korzeniami wiązkowymi.
Z kłącza wyrastają charakterystyczne podłużne, lancetowate liście, szersze na środku, z widocznym unerwieniem. Liście tworzą gęste rozety.
Babka lancetowata kwitnie od maja do września. Drobne, niepozorne kwiaty są zebrane w kłosowate kwiatostany osadzone na szczycie długich pędów. Kwiaty w kłosie rozwijają się stopniowo od dołu ku górze. Owocem jest torebka. Jedna roślina może wykształcić w sezonie nawet do 1000 nasion, nasiona zachowują siłę kiełkowania do 5 lat.
Polecany artykuł:
Babka lancetowata - zbiór surowca: z miejsc dzikich czy z własnej uprawy w ogrodzie?
Surowcem leczniczym są liście babki lancetowatej, zbierane w początkowym etapie kwitnienia. Zbiory powinno się wykonywać w bezdeszczowe, umiarkowanie ciepłe dni. Stanowiska dzikie powinny być oddalone od dróg natężonego ruchu, mocno chemizowanych upraw oraz terenów przemysłowych.
Babkę lancetowatą można także uprawiać we własnym ogródku ziołowym bądź warzywniku - najlepiej przesadzić okazy dziko rosnące na polu lub w ogrodzie. Roślina nie jest wymagająca i szybko przystosowuje się do nowych warunków. Radzi sobie na różnych typach gleb. Nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych.
Trzeba jednak pamiętać, że to roślina ekspansywna i płodna. Aby uprawa babki nie zaszkodziła ogrodowi, powinno się na bieżąco usuwać pędy kwiatostanowe. Nie można dopuszczać do zawiązywania nasion i tym samym masowej ekspansji. Należy także wyznaczać granice, gdyż babka rozrasta się przez kłącza.
Liście dla przemysłu farmaceutycznego i na suplementy diety pozyskuje się zarówno ze stanowisk naturalnych jak i plantacji. Nasiona wysiewa się do gruntu pod koniec marca lub na początku kwietnia. Norma wysiewu to 2-4 kg/ha, głębokość 0,5-1 cm. Optymalna rozstawa sadzonek wynosi 30x40 cm.
Suszenie i przechowywanie liści babki lancetowatej
Liście babki lancetowatej można zbierać na bieżąco – w razie potrzeby. Większe partie natomiast powinno się pozyskiwać późną wiosną i na początku lata. Liście łatwo się ścina sekatorem lub nożycami. Należy je suszyć w przewiewnym, ciepłym i ciemnym miejscu. Suszone grubszymi warstwami zaparzają się i czernieją. Liście są grube i schną wolno. Optymalna temperatura suszenia oscyluje w granicach 35-40 st. C.
Skład i zastosowanie liści babki lancetowatej
Liście babki lancetowatej to źródło flawonoidów, związków śluzowych, garbników, pektyn, kwasów organicznych, karotenu, witaminy C i K, soli mineralnych (w tym sodu, manganu, magnezu i cynku).
W poprzednich wiekach babka była jednym z najpopularniejszych naturalnych leków. Jeszcze przez większość XX wieku traktowano ją jako panaceum na wiele chorób. Roślina dawniej była znana nawet przez dzieci, które przykładały ją na zdarte kolana , łokcie i drobne rany, które w owych czasach...nie wymagały wizyty u specjalisty.
Liście mają działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, wykrztuśne, ściągające, bakteriostatyczne, oczyszczające, gojące, wzmacniające i moczopędne. Napary i odwary zaleca się pić na nieżyty przewodu pokarmowego, przy uszkodzeniu błon śluzowych jelit i żołądka, na kaszel i drobne zapalenie oskrzeli. Ponadto babka lancetowata zwiększa krzepliwość krwi, działa gojąco i uszczelniająco na naczynia krwionośne. Zewnętrznie (np. kompresy) można ją stosować na szybsze gojenie się ran, regenerację naskórka, świerzb, zapalenie spojówek oraz na ukąszenia owadów. Można także robić płukanki przy stanach zapalnych dziąseł. Liście babki w mieszance z korzeniem mydlnicy i zielem tymianku to dobry środek wykrztuśny.
Przeczytaj więcej o właściwościach zdrowotnych i zastosowaniu babki lancetowatej
