Cegły i płytki szamotowe. Materiał ogniotrwały stosowany w kominkach, kozach, piecach, grillach
Cegły i płytki szamotowe znajdziemy wewnątrz kominków, pieców wolnostojących, grilli. Dzięki nim procesy spalania odbywają się na wysokim poziomie sprawności, paleniska długo zachowują trwałość, a wygenerowane ciepło może też powoli wypromieniowywać dookoła.
Szamot to materiał ceramiczny powstający przez wypalenie gliny lub łupków ogniotrwałych i zmielenie otrzymanego produktu. Do produkcji szamotu wykorzystuje się surowce mineralne zawierające duże ilości związków chemicznych o wysokiej temperaturze topnienia, np. tlenku glinu, ditlenku krzemu itp. Cegły i płytki szamotowe produkuje się po wymieszaniu masy szamotowej z plastyczną gliną ogniotrwałą. Elementy potem formuje się, suszy się i spieka w wysokiej temperaturze.
Cegły i płytki szamotowe: właściwości
Cegły szamotowe jako materiał ogniotrwały mają za zadanie zachować trwałość w ekstremalnie wysokiej temperaturze. Materiały szamotowe wykazują ogniotrwałość na poziomie 1500-1750oC. Co ważne, szamot jest odporny na szybkie zmiany temperatury (szoki termiczne, które mogą występować wewnątrz komory spalania). Istotna jest także odporność na obciążenia mechaniczne, chemiczne i cierne występujące wewnątrz paleniska, np. uderzenia polan drewna w kominku lub piecu chlebowym.
Szamot wykazuje małe przewodnictwo cieplne. Jest dobrym izolatorem i akumulatorem ciepła. Powoli się nagrzewa, a potem powoli wypromieniowuje zgromadzone ciepło. Dzięki temu kominek lub piec z komorą wyłożoną szamotem po wygaśnięciu ognia jeszcze długo pozostaje ciepły. Cecha te jest ważna też w piecach chlebowych, które działają na zasadzie nagrzania, a potem bardzo wolnego promieniowania ciepłem.
Cegły i płytki szamotowe: asortyment
Wyroby szamotowe są produkowane w postaci cegieł, tak zwanych prostek, klinów oraz płytek. Zależnie od wielkości i kształtu maja one inne przeznaczenie. Cegły szamotowe mają wymiary najczęściej 23 x 11,4 x 6,4 cm. Płytki szamotowe są cieńsze, mają wymiary 23 x 11,4 x 3,2 cm. Stosuje się je do budowy palenisk kominków, pieców kuchennych, piekarniczych, zduńskich, grilli itp. Kliny szamotowe są przeznaczone do budowy owalnych sklepień, np. pieców chlebowych. Ich podstawowe wymiary są takie same jak cegieł, a grubość wynosi w najszerszym miejscu 7,2 cm, w najwęższym 5,6 cm.
Wyroby szamotowe mają zwykle naturalny kolor beżowy. Ze względów estetycznych produkuje się również cegły i płytki w innych kolorach, np. szarym, czerwonym, brązowym, czarnym. Ogień lepiej wygląda na tle paleniska w ciemniejszym kolorze. U wielu producentów można zamówić wkład kominkowy z paleniskiem w wybranym kolorze. Powodzeniem cieszą się zwłaszcza wkłady z czarną komorą spalania.
Przeczytaj także:
Cegły i płytki szamotowe jako wkład akumulacyjny w kominku
Żeby piec kominkowy osiągnął wysoką sprawność i ogrzał dużą powierzchnię, trzeba wyłożyć komorę paleniskową elementami z szamotu, który dobrze akumuluje ciepło, a następnie stopniowo je oddaje do pomieszczenia. Pełni on też funkcję izolatora, bo gdyby go nie było, korpus kominka, zwłaszcza stalowy, zbytnio nagrzany byłby niebezpieczny dla mieszkańców, ponadto szybko mógłby ulec zniszczeniu.
Przeczytaj także:
- Budowa kominka w salonie: palenisko otwarte czy zamknięte? >>>
- Kominek z cegły: mnóstwo pomysłów na ceglany kominek >>>
Autor: KFD
Płytka szamotowa w kolorze brązowym
Ogniotrwałość
Materiały ogniotrwałe bada się, w jakiej temperaturze ulegną mięknięciu/topnieniu. Wyróżnia się ogniotrwałość zwykłą i pod obciążeniem. Ta druga jest zawsze niższa od ogniotrwałości zwykłej. Ogniotrwałość zwykłą określa się, badając, w jakiej temperaturze ulegnie mięknięciu stożek z badanego materiału. Wskaźnikiem jest badany jednocześnie z nim wzorcowy stożek pirometryczny. Podczas badania ogniotrwałości pod obciążeniem stożki poddawane są nie tylko działaniu wysokiej temperatury, lecz także ciśnienia o wartości 0,2 MPa.
Cegły szamotowe jako budulec pieca chlebowego
Piec chlebowy działa na zasadzie akumulacji ciepła. Chleb wypieka się w tej samej komorze, w której wcześniej palił się ogień. Komora paleniska jest zbudowana z cegieł szamotowych. Zależnie od przeznaczenia jej ściany muszą mieć odpowiednią grubość. Potrzebna jest bowiem odpowiednia masa materiału, który będzie akumulował ciepło i potem powoli je oddawał. Masa akumulacyjna z szamotu musi wynosić nawet kilkaset kilogramów. W piecu najpierw rozpala się drewno, żeby nagrzać szamot. Gdy masa akumulacyjna osiągnie odpowiednią temperaturę, palenisko opróżnia się z żarzącego się drewna i popiołu, a na ich miejsce wkłada się bochenki chleba. Nagrzany szamot będzie powoli oddawał ciepło - tak długo, żeby chleb się dopiekł.
Cegły i płytki szamotowe: zaprawy montażowe
Do montażu elementów okładziny ogniotrwałej w kominku używa się zaprawy szamotowej, która jest mieszanką szamotu, gliny surowej, cementu i szkła wodnego. Dwa ostatnie składniki to elementy wiążące zaprawy. Takie zaprawy stosuje się tam, gdzie temperatura nie osiąga wysokości 1000oC. W piecach, paleniskach, w których temperatura będzie wynosić ponad 1000oC, można stosować zaprawy szamotowe bez cementu i szkła wodnego, ponieważ połączenie elementów nastąpi na skutek spieczenia zaprawy szamotowej w bardzo wysokiej temperaturze.
Polecany artykuł:
Polecany artykuł:
