Stropy w domach jednorodzinnych - rodzaje, budowa, jaki wybrać
Stropy stanowią fundament konstrukcji każdego budynku, a ich wybór wpływa na trwałość oraz efektywność przestrzeni domu. Jakie są rodzaje stropów do domów jednorodzinnych? Jaki strop będzie najlepszy? Kiedy strop gęstożebrowy, kiedy Teriva, a kiedy strop Ackermana? A może lepszy będzie strop drewniany? Porównujemy stropy do domów jednorodzinnych.
Autor: WIENERBERGER
Do betonowania stropu trzeba zamówić odpowiednią ilość mieszanki, aby prace prowadzić w sposób ciągły. Najpierw wypełnia się nią wieńce i żebra, czyli wszystkie wzmocnienia żelbetowe, a następnie układa warstwę nadbetonu, aby utworzyć monolityczną konstrukcję
Spis treści
- Jaki strop wybrać?
- Jaki to jest strop monolityczny?
- Jak jest zbudowany strop gęstożebrowy?
- Stropy betonowy Teriva
- Ceramiczny strop gęstożebrowy - strop Ackermana
- Czym charakteryzują się stropy gęstożebrowe?
- Stropy prefabrykowane - rodzaje i charakterystyka
- Stropy o konstrukcji zespolonej
- Kiedy strop drewniany? Jak go zbudować?
Jaki strop wybrać?
Większość domów w Polsce wznosi się w technologii murowej, więc naturalnym rozwiązaniem są stropy budowane z wykorzystaniem betonu i stali.
Do wyboru są konstrukcje monolityczne w całości robione na budowie bądź powstające z prefabrykatów – zarówno tych, które wymagają układania na nich warstwy nadbetonu, jak i tych, które po ułożeniu stanowią gotową przegrodę.
Na murowanych ścianach można też oprzeć strop drewniany. Na przykład wtedy, gdy poddasze jest nieużytkowe, a dach ma konstrukcje z wiązarów kratowych. Ich dolny pas zastępuje wówczas masywny strop nad najwyższą kondygnacją użytkową.
Na drewniany strop można się też zdecydować, budując dom z murowanym parterem, na którym wznosi się drewniane poddasze lub piętro.
Każda z tych technologii ma różne warianty, pozwalające optymalnie dopasować rozwiązanie do konkretnego projektu. Projektant kieruje się zawsze technicznymi możliwościami konstrukcji, czyli nośnością, rozpiętością i wysokością stropu. W razie konieczności łączy technologie, na przykład strop gęstożebrowy z płytą monolityczną.
Jaki to jest strop monolityczny?
Powstają w całości na budowie według konkretnego projektu. Płyta żelbetowa to strop, który najlepiej usztywnia konstrukcję domu. Może mieć dowolny kształt i większą rozpiętość niż strop prefabrykowany, ale wymaga pełnego deskowania.
To technologia, która pozwala uzyskać jednolitą i płaską powierzchnię sufitu, bez widocznych podciągów, co jest zaletą w przestronnych, otwartych wnętrzach.
Mimo tych możliwości zdarza się, że ze względu na zbyt wysoki koszt wykonania płyty opartej jedynie na ścianach zewnętrznych podpiera się ją też w innych miejscach. Nie muszą to być jednak ściany nośne, czasem wystarczą pojedyncze filary. Prace przy tym stropie trzeba powierzyć wykwalifikowanym wykonawcom.
Aby płyta stropowa dobrze przenosiła zarówno siły ściskające, jak i rozciągające, czyli te powstające podczas jej zginania, musi być wykonana z żelbetu, który jest połączeniem betonu i stali. Zbrojenie przeciwdziała uszkodzeniu stropu i odpowiada za jego nośność.
Jest więc niezbędne w strefach rozciągania płyty, czyli na górze – nad podporami, oraz na dole – w przęsłach między nimi. W praktyce układa się je na całej dolnej i górnej powierzchni płyty. Im grubszy i mocniej zbrojony strop, tym większą może mieć rozpiętość. Najczęściej wynosi ona 6-8 m.
Ilość zbrojenia, jego średnice, długość prętów i ich rozstaw są określone w projekcie. Znajduje się tam również zestawienie stali, według którego zamawia się pręty. Na potrzebny wymiar docina się je bezpośrednio na budowie. Pręty mogą być układane w dwóch kierunkach lub w jednym (równolegle do krótszego boku płyty).
W zbrojeniu dwukierunkowym (krzyżowym) dopuszczalny rozstaw prętów w obu kierunkach wynosi 25 cm. W przypadku zbrojenia jednokierunkowego jest to nie więcej niż 25 cm i 1,2 grubości płyty.
Do betonowania płyty wykorzystuje się mieszankę klasy co najmniej C20/25. Przy jej układaniu ważne jest to, by strop miał odpowiednią grubość, ale też by zapewnić zaprojektowaną grubość otuliny – wokół dolnego zbrojenia między podporami i nad górnym, w strefach podporowych.
Jej zwiększenie wpłynie na zmniejszenie nośności stropu, natomiast zbyt cienka może grozić korozją zbrojenia. Dlatego zbrojenie układa się na odpowiednio dobranych podkładkach. Im większa jest ich liczba, tym sztywniej jest podparte zbrojenie i mniejsze ryzyko wgniecenia go podczas prowadzenia prac betoniarskich.
Jak jest zbudowany strop gęstożebrowy?
Powstaje z elementów prefabrykowanych – belek i pustaków – oraz układanej na nich mieszanki betonowej. Dzięki temu, że nie trzeba budować pełnego deskowania ani korzystać z ciężkiego sprzętu, a część prac można nawet wykonać samodzielnie, ta technologia pozwala obniżyć koszty inwestycji.
Jest kilka typów stropów gęstożebrowych, ale wszystkie pracują w podobny sposób. Obciążenia przenosi monolityczna konstrukcja, którą tworzy nadbeton ułożony na pustakach oraz żebra stropowe utworzone z połączenia betonu ze zbrojeniem belek. Pustaki, które opiera się na belkach, stanowią jedynie wypełnienie stropu.
Aby strop gęstożebrowy osiągnął projektowana nośność, płyta betonowa na pustakach musi mieć przynajmniej 3-4 cm grubości i być wykonana z mieszanki klasy nie niższej niż C20/25. Belki tworzące żebra rozstawia się co 45-62,5 cm, odległość ta zależy od typu stropu (szerokości pustaków). Mają one najczęściej betonową stopkę, z której jest wypuszczona stalowa kratownica.
Końce belek trzeba zabetonować w wieńcu stropowym spinającym wszystkie ściany nośne danej kondygnacji (zewnętrzne i wewnętrzne). Długość odcinka, który musi być wpuszczony w wieniec, czyli głębokość oparcia belki, także jest uzależniona od modelu stropu i wynosi 8-12,5 cm.
Rozpiętość stropu gęstożebrowego zależy od długości belek stropowych. Jest ona ustandaryzowana i zwiększa się co 25 lub 30 cm, dochodząc u większości producentów do 7,2 m (czasem do 8, 8,6, a nawet 11 m).
Żeby strop miał odpowiednią sztywność (nie uginał się pod ciężarem własnym i użytkowym), konstrukcję wzmacnia się żebrami rozdzielczymi umieszczonymi prostopadle do żeber głównych. Jeśli rozpiętość stropu nie przekracza 4,5 m, najczęściej wystarcza jedno żebro rozdzielcze, gdy dochodzi do 6 m – dwa w równym rozstawie, trzy do 8 m i cztery powyżej 8 m.
Tworzy się je, rozsuwając pustaki na odległość 7-14 cm (szerokość żebra), na deskowaniu układa zbrojenie i betonuje razem ze stropem.
Wzmocnienia trzeba też zrobić w stropie gęstożebrowym, który będzie obciążony murowanymi ścianami działowymi wyższej kondygnacji, usytuowanymi równolegle do belek stropowych. Pod każdą z takich ścian musi się znaleźć żebro wzmocnione. Można je zrobić z dwóch prefabrykowanych belek ustawionych obok siebie.
W przypadku ciężkich przegród belki się rozsuwa i układa między nimi dodatkowe zbrojenie, by po zabetonowaniu stropu powstała w tym miejscu dodatkowa belka żelbetowa.
Stropy betonowy Teriva
W domach jednorodzinnych najpopularniejsze są stropy typu Teriva, z belkami w rozstawie 60 cm (choć są też takie z żebrami co 45 cm).
Pustaki w różnych wariantach tego stropu różnią się wymiarami, układem i liczbą komór. Te z keramzytobetonu mają zwykle trzy lub cztery komory i ważą nie więcej niż 16 kg. Rozmiar pustaków ma wpływ zarówno na grubość stropu, jak i na jego ciężar.
Dla tych najniższych (21 cm) z 3-centymetrową warstwą nadbetonu strop będzie miał grubość 24 cm i ciężar 268 kg/m2. W przypadku wyższych pustaków (26 lub 30 cm) i grubszym nadbetonie (4 cm) strop będzie grubszy (30 i 34 cm) i znacznie cięższy (315 i 340 kg/m2).
Aby dostosować te najpopularniejsze konstrukcje do standardu współczesnego domu, w którym otwiera się przestrzeń, ograniczając liczbę ścian wewnętrznych do niezbędnego minimum, powstały nowe rozwiązania. Zamiast tradycyjnych belek z betonu klasy nie niższej niż C16/20 są w nich belki strunobetonowe produkowane z betonu klasy C50/60 oraz wibroprasowane pustaki.
Ceramiczny strop gęstożebrowy - strop Ackermana
Są dwa rodzaje ceramicznych stropów gęstożebrowych: tradycyjne, wymagające pełnego deskowania, i nowoczesne, które buduje się podobnie jak te z elementów betonowych.
Te pierwsze to stropy Ackermana, wciąż chętnie stosowane ze względu na ich wysoką sztywność. Nie ma w nich prefabrykowanych belek, na których mogłyby się oprzeć pustaki. Trzeba więc przygotować pełne deskowanie podparte gęsto rozmieszczonymi stemplami i na nim rozłożyć rzędy pustaków.
Mają one szerokość 30 cm i są dostępne w kilku wysokościach (od 15 do 22 cm). Między rzędami pustaków umieszcza się zbrojenie – pręty podłużne, które opiera się na strzemionach zawieszonych na pustakach. Po zabetonowaniu stropu powstają w tych miejscach betonowe belki – żebra stropowe – rozstawione co 31 cm.
W nowoczesnych rozwiązaniach ceramiczne pustaki stropowe opiera się na prefabrykowanych belkach stropowych z żelbetową lub żelbetowo-ceramiczną stopką. Zależnie od typu stropu (producenta) główne żebra są rozmieszczone co 47, 50, 60 albo 62,5 cm.
Strop ceramiczny jest cięższy niż ten z pustakami keramzytowymi. Na przykład ten z pustakami wysokości 23 i belkami rozstawionymi co 50 cm z nadbetonem grubości 4 cm waży 360 kg/m².
Czym charakteryzują się stropy gęstożebrowe?
Zamiast stropu z tradycyjnym wypełnieniem z pustaków z betonu lekkiego (keramzytobetonu, żużlobetonu, trocinobetonu, betonu komórkowego) czy ceramiki można wybrać strop gęstożebrowy z lekkim wypełnieniem styropianowym.
Kształtki odpowiadają swym kształtem pustakom stropowym w stropie Teriva z rozstawem belek co 60 cm, są jednak niższe niż pustaki – mają 20 cm. W takim stropie warstwa nadbetonu ma zwykle 4-6 cm. Cała konstrukcja stropowa ma więc takie same gabaryty, jak tradycyjna Teriva, ale jest od niej lżejsza i waży 188 kg/m² (z 4-centymetrową warstwą nadbetonu).
Żeby strop gęstożebrowy spełniał swoją funkcję i był wykonany poprawnie, konieczne jest przestrzeganie podstawowych zasad.
Rozkładanie belek stropowych rozpoczynamy dopiero po przygotowaniu formy, w której będzie betonowany wieniec (przybicie deskowania lub ustawienie kształtek stropowych), i ułożeniu zbrojenia w wieńcach. Ich końce muszą być bowiem wpuszczone w wieniec, nad jego dolne zbrojenie, lecz nie głębiej niż 15 cm.
Ważne jest rozłożenie belek zgodnie z projektem – pierwsza z nich może znaleźć się tuż przy murze albo być od niego odsunięta, tak by zmieścił się tam jeden rząd pustaków. Kolejne belki ustawia się równolegle do siebie, zachowując odpowiedni odstęp między nimi. Najłatwiej to osiągnąć przez oparcie na obu końcach belek po jednym pustaku.
Zanim rozpocznie się wstawianie między belki pustaków, strop trzeba podeprzeć. W przeciwnym razie belki mogłyby popękać. Liczba i odstępy między podporami zależą od długości belek. Wykorzystuje się do tego stalowe lub drewniane stemple, a między nimi a belkami stropowymi (prostopadle do nich) umieszcza się belki podporowe (krawędziaki 10 x 10 cm).
Podpory trzeba też ustawić we wszystkich miejscach, które wymagają deskowania, czyli pod żebrami rozdzielczymi i wzmocnieniami żelbetowymi.
Podczas wyznaczania płaszczyzny stropu belkom nadaje się ujemną strzałkę ugięcia, to znaczy wygina je w przeciwnym kierunku, niż ugnie się pracujący strop. Osiąga się to przez podkręcenie podpór o 1-4 cm wyżej niż poziom określony w projekcie.
Przy wypełnianiu stropu pustakami istotne jest, by skrajne w każdym polu były zadeklowane, czyli miały zatkane otwory 2-3-cm warstwą mieszanki betonowej. Dzięki temu podczas betonowania stropu mieszanka nie przedostanie się do wnętrza pustaków.
Tak trzeba przygotować nie tylko pustaki sąsiadujące z wieńcem, ale także te przy pozostałych betonowanych elementach stropu – żebrach rozdzielczych, wymianach. Pustaki opiera się na stopkach belek, rozmieszczając je w kolejnych rzędach w takim samym położeniu lub z przesunięciem.
Do betonowania stropu należy używać mieszanki klasy minimum C16/20, więc najlepszym rozwiązaniem jest zamówienie jej w wytwórni.
Zanim rozpocznie się te prace, kierownik budowy powinien potwierdzić, że prefabrykaty i zbrojenie są ułożone zgodnie z projektem. Mieszankę betonową trzeba równomiernie rozgarniać na całej długości stropu, posuwając się prostopadle do belek.
Po zabetonowanym stropie można chodzić nawet następnego dnia, ale deskowanie i podpory montażowe usuwa się nie wcześniej niż po trzech tygodniach, a najlepiej dopiero po 28 dniach, gdy beton uzyska pełną wytrzymałość.
Stropy prefabrykowane - rodzaje i charakterystyka
Stropy prefabrykowane powstały po to, by budować szybciej i prościej. Ponieważ elementy, z których buduje się strop, są duże i ciężkie, do ich montażu jest potrzebny dźwig. Zależnie od gabarytów i ciężaru prefabrykatów przyjeżdża on razem z ciężarówkami wiozącymi materiały albo przywozi się je na ciężarówkach wyposażonych w dźwig HDS.
Nie musimy przejmować się też angażowaniem ekipy do montażu stropu, bo zazwyczaj taka usługa leży po stronie firmy, od której go kupujemy. Do wyboru mamy różne rozwiązania, niektóre opracowano jako alternatywę dla płyt monolitycznych, inne dla stropów gęstożebrowych.
Stropy prefabrykowane panelowe
Zamiast układać belki i pustaki w stropie gęstożebrowym można wybrać panele, w których te elementy są ze sobą połączone w większy element prefabrykowany. Takie rozwiązania są oferowane zarówno przez producentów stropów ceramicznych, jak i betonowych.
W odróżnieniu od stropu gęstożebrowego budowanego tradycyjnie ten z elementów zespolonych jest cieńszy. W stropie Teriva Panel prefabrykaty mają szerokość 60 cm i rozpiętość do 7,4 m, a gotowy strop ma wysokość 15 lub 20 cm. Połączono w nich beton klasy C40/50 z mieszanką z lekkim kruszywem.
Nie mają one drążeń, więc strop ma lepszą akustykę. Po zestawieniu paneli układa się na nich warstwę nadbetonu, która wypełnia też przestrzenie między nimi, tworząc żebra.
Z kolei panele ceramiczno-betonowe mają ceramiczne wypełnienie oraz żelbetowe żebra i nadbeton. Panele podstawowe mają wysokość 23 cm, szerokość 60, 90 i 120 cm i rozpiętość do 7,25 m. Są produkowane na zamówienie, do konkretnego projektu.
Płyty stropowe kanałowe
Do wyboru są płyty produkowane z betonu zwykłego (żerańskie, czyli typu S) oraz z betonu sprężonego, czyli strunobetonu (PSK, HCU, a także o mniejszych wymiarach Smart). Zaletą zastosowania tej technologii jest możliwość szybkiego obciążenia stropu zaraz po ułożeniu.
Gładka powierzchnia prefabrykatów ułatwia i przyspiesza ich wykończenie. W prefabrykatach są kanały rozmieszczone wzdłuż płyt, dzięki którym płyty są lżejsze, ale i tak ważą od 250 do 440 kg/m2. Płyty żerańskie są produkowane z betonu klasy C20/25 lub wyższej, zależnie od rozpiętości stropu i projektowanych obciążeń.
Mają grubość od 20 do 34 cm, szerokość 0,9-1,5 m i rozpiętość do 7,2 m. Układa się je na sucho, opierając je bezpośrednio na ścianach. Minimalna głębokość oparcia płyt na murze wynosi 8 cm. Płyty wykonywane ze strunobetonu są nowocześniejszą wersją stropów kanałowych.
Mają odwrotną strzałkę ugięcia – podczas produkcji zbrojenie (struny) w strefie poddawanej rozciąganiu podczas pracy stropu jest naciągnięte. Robi się je z betonu klasy nie niższej niż C40/50. Od płyt żerańskich różnią się grubością – 15, 20 cm. Kanały mogą mieć przekrój kołowy lub owalny.
Ze strunobetonu są też płyty o mniejszych wymiarach – Smart. Ich szerokość odpowiada rozstawowi belek w stropie gęstożebrowym, czyli 60 cm. Zależnie od typu płyt maksymalna rozpiętość sięga 7,5 m (płyty wysokości 15 cm) albo 9 m (płyty wysokości 20 cm). W odróżnieniu od pozostałych płyt kanałowych do ich podnoszenia wystarczy dźwig HDS.
Płyty z betonu lekkiego
Wykorzystanie do produkcji płyt stropowych betonu komórkowego wyeliminowało konieczność robienia w prefabrykatach podłużnych kanałów. Sprawiło też, że cechuje je dobra izolacyjność termiczna. Dostępne są w grubości od 15 do 30 cm, szerokości 25-75 cm i długości 8 m.
Stropy o konstrukcji zespolonej
Do ich budowy wykorzystuje się płyty typu filigran. Są to prefabrykaty, które ułatwiają wykonanie stropu monolitycznego. Strop powstaje w dwóch etapach. Najpierw w wytwórni, na wymiar zgodny z indywidualnym zamówieniem przygotowuje się cienkie płyty betonowe z zatopionym zbrojeniem.
Gdy prefabrykaty przyjadą na budowę, opiera się je na ścianach i na podporach montażowych, na nich rozkłada dodatkowe zbrojenie i warstwę mieszanki betonowej. Do tych prac także jest potrzebny dźwig.
Odmianą takich prefabrykatów są płyty Vector, które nie wymagają rozkładania dodatkowego zbrojenia. Fabrycznie przygotowywane płyty mogą mieć niestandardowe kształty, a także otwory na przeprowadzenie instalacji.
Przed rozpoczęciem budowy stropu monolitycznego trzeba przygotować pełne deskowanie. Wykorzystuje się do tego systemowe szalunki wielokrotnego użytku, płyty drewnopochodne albo deski. Zabezpieczyć trzeba także krawędzie stropu i pozostawiane w nim otwory, na przykład na przewody instalacyjne.
Przygotowana forma musi być szczelna i mieć równą płaszczyznę. Trzeba ją też podeprzeć stemplami odpowiednio dobranymi do ciężaru stropu (zbrojenia i mieszanki betonowej).
Jeśli między podporami płyta żelbetowa ma rozpiętość większą niż 6 m, deskowania nie układa się w jednej płaszczyźnie, lecz kształtuje z przeciwstrzałką ugięcia, czyli lekkim wybrzuszeniem w kierunku przeciwnym do spodziewanych ugięć stropu. Dzięki temu po obciążeniu stropu (podłogą, ścianami działowymi, obciążeniem użytkowym) ugięcie płyty nie będzie widoczne.
Przy układaniu zbrojenia ważne jest przestrzeganie kolejności układania prętów. Ponieważ siatki podstawowe oraz dozbrojenia układa się na dole i na górze płyty, zanim rozpocznie się układanie zbrojenia górnego, trzeba sprawdzić, czy w pierwszej warstwie znalazło się całe zaprojektowane zbrojenie.
Nie tylko dolne pręty ustawia się na podkładkach, by zapewnić im odpowiednią otulinę betonu. Podkładki dystansowe (stołki) powinny również znaleźć się pod górnymi prętami, by podczas betonowania nie zmieniły swojego położenia.
Przed betonowaniem konieczne jest oczyszczenie deskowania z resztek pozostałych po pracach zbrojarskich i śmieci nawianych przez wiatr. Jeśli przez strop przechodzą kominy, trzeba wokół nich utworzyć dylatacje, na przykład ze styropianu.
Mieszankę na strop podaje się pompą do betonu, równomiernie ją rozprowadzając po całej powierzchni. Od razu trzeba ją zagęszczać za pomocą wibratora, uważając, by nie przesunąć zbrojenia w miejscach, gdzie jest go bardzo dużo.
Powierzchnię stropu trzeba wyrównać łatą, a jeśli deskowanie przygotowano z przeciwstrzałką, to odtworzyć podobne wypiętrzenie. Powierzchnia stropu powinna być stale wilgotna, przynajmniej przez pierwsze siedem dni, więc regularnie trzeba ją polewać wodą. Żeby jej nie zdeformować, zwłaszcza w początkowym okresie, strumień wody nie może być zbyt silny.
Kiedy strop drewniany? Jak go zbudować?
W domach murowanych robi się je rzadko, głównie jako ostatnią przegrodę nad częścią mieszkalną. Konstrukcja powstaje stosunkowo szybko, nie wymaga żadnych prac mokrych i jest tańsza niż strop masywny.
Ale można też zrobić strop drewniany, który oddzieli mieszkalne kondygnacje domu murowanego. Istotne będą wówczas zarówno sposób oparcia go na murach, jak i rozwiązania konstrukcyjne, by strop dorównał parametrami tym wznoszonym w pozostałych technologiach.
Gdy zamiast tradycyjnej więźby dachowej buduje się ją z wiązarów kratowych, można wykorzystać elementy dolnego pasa jako konstrukcję stropu. Sposób obudowania stropu będzie zależał o tego, czy i w jaki sposób będzie wykorzystywana przestrzeń nad stropem.
Elementami nośnymi stropu drewnianego są belki z drewna litego, klejonego albo z materiałów drewnopochodnych. Mogą mieć też różne kształty – te z drewna litego lub klejonego są najczęściej prostokątne, pozostałe mają często przekrój dwuteowy.
Wynika to z możliwości budulca, obliczeń i praktyki. Istotne są tu rozpiętość stropu oraz obciążenie, które będzie przenosił strop. Aby konstrukcja miała odpowiednią izolacyjność akustyczną, trzeba zadbać o wyciszenie tego stropu, a to decyduje o jego budowie i wyglądzie.
Dobre parametry można osiągnąć przez wypełnienie całej przestrzeni między belkami materiałem izolacyjnym. Obudowuje się wtedy strop od dołu i od góry. W tej przestrzeni można też rozprowadzić instalację. Aby podnieść standard akustyczny na stropie, można zrobić podłogę pływającą.
Gdy wykorzystuje się belki, które mają być wyeksponowanie w pomieszczeniu niższej kondygnacji, wówczas na nich robi się poszycie z desek, sklejki lub płyt OSB oraz klasyczną podłogę pływającą. Jednak takie dociążenie belek wymaga stosowania elementów o bardzo dużych przekrojach.
