Dom pasywny drewniany czy murowany: jaką wybrać technologię budowy?
Domy pasywne są wyjątkowo energooszczędne w trakcie eksploatacji. Można je wybudować zarówno w technologii szkieletu drewnianego, jak i tradycyjnej murowanej. Ale którą z nich wybrać? Oto wady i zalety każdego z rozwiązań.
Domy pasywne nie wymagają konwencjonalnego ogrzewania. Do zapewnienia wysokiego komfortu zamieszkania wystarczy niewiele energii zużywanej na cele grzewcze. Większość może pochodzić z energii słonecznej oraz ciepła emitowanego przez ciało ludzkie, urządzenia RTV/AGD itd. Pozostałą energię niezbędną do ogrzewania budynku można uzyskać za pomocą urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła ciepła. Najpopularniejsze są pompy ciepła, ale racjonalnym uzupełnieniem zapotrzebowania energetycznego jest spalanie peletu lub innej biomasy. Dodatkowa energia na potrzeby grzewcze może się okazać niezbędna tylko w dni zimne. Dom pasywny jest bowiem tak zaizolowany termicznie, że ma nieznaczne zapotrzebowania na energię grzewczą - maksymalnie 15 kWh/(m²·rok), co w przybliżeniu odpowiada zawartości energetycznej 1,8 m³ gazu ziemnego, 2,2 kg suchego drewna lub peletu albo 2 kg węgla kamiennego.
Zalety domu pasywnego murowanego
Ściany wymurowane z ceramiki lub silikatów mają stosunkowo dużą masę, zwiększają ją wszystkie wzmocnienia żelbetowe (nadproża, słupy, wieńce). Dzięki temu cechuje je duża bezwładność cieplna - dłużej się nagrzewają niż lekkie ściany i dłużej oddają ciepło do otoczenia. Duża zdolność akumulacji ciepła przez masywny mur sprzyja utrzymaniu stałej temperatury i wilgotności powietrza wewnątrz budynku. Ponadto im cięższy materiał budowlany, tym lepsza jest jego izolacyjność akustyczna. Najskuteczniejszą zapewnia silikat. Materiały murowe są niepalne.
Domy pasywne wybudowane w tej technologii charakteryzują się zwartą, wytrzymałą statycznie konstrukcją, o bardzo dużej żywotności. Jest to bardzo ważne ze względu na to, że w budynku pasywnym niezwykle istotna jest szczelność przegród zewnętrznych, czyli niska przepuszczalność powietrza (infiltracja i eksfiltracja). Mury nie mogą mieć pęknięć lub miejsc, w których powietrze przepływa niekontrolowanie przez przegrodę zewnętrzną.
Wady domu pasywnego murowanego
Ściany murowane są materiało- i pracochłonne. Technologia murowa ma ograniczone możliwości prefabrykacji, a co za tym idzie, przegrody mają często niższą jakość wykonania niż te robione w powtarzalny sposób w fabryce. Podczas wytwarzania materiałów budowlanych niezbędne jest użycie dużej ilości energii pierwotnej, stąd produkcja bywa uciążliwa dla środowiska naturalnego, a użyte surowce nie pochodzą z zasobów odnawialnych.
Przeczytaj też:
Przegrody zewnętrzne są grubsze, a eliminacja mostków cieplnych stwarza problemy. Mostki cieplne to miejsca, które emitują więcej ciepła na zewnątrz niż sąsiadujące powierzchnie. Ich powstawaniu sprzyja przerwanie lub zmniejszenie grubości izolacji termicznej na ścianach zewnętrznych. Najczęściej występują w miejscu połączenia ściany z balkonem, daszkami, wieńcami i nadprożami. Budynki mają olbrzymią masę, stąd niezbędne są znaczna grubość płyty fundamentowej, a także posadowienie budynku na gruntach o wysokiej nośności. Budowa trwa długo, a ciągłość prowadzonych prac zależy od panujących warunków atmosferycznych. Nieuniknione są też przerwy technologiczne z racji wykonywania prac z wykorzystaniem tak zwanych technologii mokrych. Koszty budowy domu są więc nieco wyższe niż w technologii szkieletu drewnianego.
Duża bezwładność budynku, która jest postrzegana jako zaleta, ogranicza możliwość szybkiej zmiany temperatury wewnątrz budynku.
Zalety domu pasywnego drewnianego
W ścianie o konstrukcji szkieletowej udział drewna wynosi zaledwie 10-15%, reszta to materiały je wypełniające i obudowujące. Przegrody w tej technologii to konstrukcja lekka. Drewno nie jest widoczne na zewnętrznej powierzchni przegród, więc wyglądem nie różnią się od murowanych.
Coraz częściej konstrukcję wykonuje się z drewna klejonego, które skutecznie eliminuje wady drewna litego, czyli wady naturalne, niewłaściwą wilgotność, niewystarczające zabezpieczenie przed grzybem, pleśnią i szkodnikami, zmianami kształtu i rozmiarów czy też uszkodzeniami w wyniku bezpośredniego działania warunków atmosferycznych. Materiały będące obudową szkieletu chronią go przed działaniem warunków atmosferycznych, a także przed bezpośrednim działaniem ognia w razie pożaru. Największymi zaletami drewna, szczególnie klejonego, są niska masa własna, elastyczność oraz wyjątkowe wytrzymałość i nośność. Drewno klejone charakteryzuje się jednym z najlepszych współczynników masy do nośności. Konstrukcja szkieletowa drewniana idealnie nadaje się do prefabrykacji, co gwarantuje jeszcze wyższą jakość prac i obniża koszty budowy.
Szkielet drewniany najczęściej usztywnia się płytami drewnopochodnymi, a przestrzenie pomiędzy elementami konstrukcyjnymi wypełnia materiałem izolacyjnym. Elementy nośne oraz izolacja termiczna występują więc w jednej warstwie, dzięki czemu grubość przegrody zewnętrznej bywa o 20-30% mniejsza niż w domu murowanym. Przy takiej samej powierzchni zabudowy zyskuje się więc dodatkową powierzchnię mieszkania. Drewno ma znacznie mniejszą masę niż elementy murowe, stąd też budynek nie wymaga posadowienia na gruntach o wysokiej nośności. Jest również naturalnym materiałem budowlanym, którego zasoby są odnawialne. Na etapie produkcji elementów konstrukcyjnych oraz w trakcie budowy zużycie energii pierwotnej jest wielokrotnie niższe, niż ma to miejsce przy zastosowaniu technologii murowej.
W domu pasywnym o konstrukcji szkieletowej drewnianej prawie nie występują mostki cieplne. Można je dodatkowo ograniczyć, wykonując elementy konstrukcyjne z dwuteowników drewnianych.
Szkieletowy dom drewniany buduje się krócej. Wykonanie szkieletu drewnianego bezpośrednio na budowie z konfekcjonowanego materiału nie przekracza 2-3 tygodni. Natomiast wybudowanie domu w stanie surowym z prefabrykatów trwa nie dłużej niż tydzień. Suche technologie stosowane przy budowie domu umożliwiają prace w prawie każdych warunkach atmosferycznych, nie wymagają przerw technologicznych.
Wady domu pasywnego drewnianego
Drewno to materiał naturalny, więc istnieje ryzyko zmiany jego struktury (skurczu, pęknięć) pod wpływem zmian warunków atmosferycznych. Jedynie zastosowanie materiałów klejonych i drewnopochodnych ogranicza takie ryzyko. Konstrukcja drewniana wymaga zabezpieczenia przegrody przed działaniem wody oraz wilgoci, bo nie jest na te czynniki odporna. Zaniedbania i zaniechania mogą być przyczyną niższej żywotności budynku. Drewniana konstrukcja szkieletowa ma nieco krótszą żywotność niż mury, lecz właściwie wykonana i eksploatowana może służyć nawet przez kilkaset lat. Drewno jest materiałem, który łatwo ulega pożarom, dlatego ściany pokrywa się płytami gipsowo-kartonowymi, najlepiej ognioochronnymi układanymi w dwóch warstwach.
Konstrukcja drewniana ma też niskie parametry izolacji akustycznej.
Znacznie trudniej znaleźć dobrą ekipę wykonawczą niż w przypadku domu murowanego.
Polecany artykuł:
