Łączenie rur. Instalacje z tworzyw sztucznych
W jaki sposób łączyć rury? Instalacje z tworzyw sztucznych zaczęto u nas robić ponad dwadzieścia lat temu. Od tej pory rury z tych materiałów wypierają stalowe, a dla miedzianych – choć powszechnie uważa się je za bardzo trwałe i solidne – stały się konkurencją.
Mimo pozornej kruchości wszystkie rury z tworzywa sztucznego przeznaczone do instalacji wodnych lub grzewczych wytrzymują ciśnienie przynajmniej 1 MPa (10 barów), a więc znacznie wyższe od panującego w domowych instalacjach (maksymalnie 0,6 MPa). Trwałość instalacji z tworzywa sztucznego szacuje się na 50 lat, ale ponieważ najstarsze instalacje powstały w Polsce mniej więcej 20 lat temu, nie ma jeszcze możliwości zweryfikowania tego w praktyce. W instalacjach stosuje się rury i kształtki z różnych tworzyw, które różnią się od siebie właściwościami.
Łączenie rur i ich rodzaje
Rur z polichlorku winylu (PCW) używa się w instalacjach kanalizacyjnych i drenarskich oraz jako osłonowych do kabli, a także w instalacjach wodociągowych. Zalecana temperatura pracy to 0-60°C. Rury z chlorowanego polichlorku winylu (CPVC) można stosować także do instalacji ciepłej wody – wytrzymują temperaturę do 100°C. Poniżej zera tworzywa te stają się kruche i nie nadają się do użytku. Rury z polietylenu (PE) są przeznaczone do instalacji ciepłej i zimnej wody, gazowych, kanalizacyjnych, a także do osłaniania innych rur. Stosuje się je w temperaturze od -20°C do 60°C. Są odporne na działanie kwasów i zasad, ale niszczeją pod wpływem promieniowania UV. W praktyce do instalacji wewnętrznych raczej się ich nie używa. Polietylen sieciowany (PE-X) stosuje się przede wszystkim do rur do instalacji centralnego ogrzewania i ogrzewania podłogowego.
Polecany artykuł:
Rury z tworzywa sztucznego: kiedy warto
Warto je wybrać, gdy zależy nam na niskiej cenie i szybkim wykonaniu instalacji, zwłaszcza jeśli nie ma ryzyka wzrostu temperatury wody ponad 90°C. Z powodzeniem stosuje się je w instalacjach grzewczych z kotłami gazowymi, olejowymi i elektrycznymi. Do rozprowadzenia instalacji wody użytkowej bardzo często wybierane są rury z polipropylenu – najtańsze, obojętne dla wody i dobrze się spisujące, gdy jej temperatura jest umiarkowana. W wysokiej ulegają znacznemu wydłużeniu, dlatego do instalacji z gorącą wodą stosuje się rury z polipropylenu z wkładką z aluminium lub z włókna szklanego zmniejszającą ich wydłużalność cieplną. Wadą rur z polipropylenu jest kłopotliwy montaż – zgrzewanie ich z kształtkami zajmuje sporo czasu, a liczne miejsca połączeń zwiększają ryzyko wystąpienia nieszczelności. Podobnie jest ze sklejanymi rurami z PCW i CPVC.
Autor: Mariusz Bykowski
Łączenie rur PE-X
Systemy rur z PE-X, wielowarstwowych i z PB są znacznie mniej kłopotliwe. Ponieważ są elastyczne, do zmian kierunku nie trzeba stosować kształtek – wystarczy odpowiednio wygiąć rurę. Dzięki temu montaż jest też znacznie szybszy. Do samodzielnego wykonania instalacji najwygodniejsze są systemy z kształtkami i łącznikami samozaciskowymi, których montaż nie wymaga użycia żadnych narzędzi. Połączenia w systemie tego typu są rozłączne, więc w razie popełnienia błędu można łatwo zdemontować fragment instalacji. Wszystkie elementy systemu nadają się do ponownego użycia, pod warunkiem że podczas demontażu nie zostaną uszkodzone.
Polecany artykuł:
Łączenie rur z tworzywa
Rury z tworzyw sztucznych można prowadzić na wierzchu ścian, pod tynkiem, w posadzce, w bruzdach i w specjalnych szachtach instalacyjnych. Trzeba tylko pamiętać, że tworzywa (oprócz polibutylenu) nie są odporne na uszkodzenia mechaniczne – otarcia, zadrapania i uderzenia, więc w miejscach, w których mogą być na nie narażone, nie powinny pozostawać odsłonięte. Rury z PE-X i PB mają tzw. pamięć kształtu – to znaczy, że po wygięciu samoczynnie się prostują. Przez to montaż instalacji jest nieco bardziej kłopotliwy niż z rur o większej elastyczności – trzeba włożyć więcej wysiłku w ich wyginanie. Rury z PP-R łączy się przez zgrzewanie doczołowe – ich końce podgrzewa się w zgrzewarce i dociska do siebie – albo przez zgrzewanie polidyfuzyjne (rury z PP-R i PB) polegające na podgrzaniu zewnętrznej części rury i wewnętrznej części kształtki, którą następnie nasuwa się na rurę. W miejscach, do których trudno dotrzeć ze zgrzewarką, stosuje się mufy elektrooporowe z wbudowaną spiralą grzejną, która topi tworzywa po podłączeniu jej do prądu elektrycznego. Po ostygnięciu materiału powstaje szczelne i trwałe połączenie. Łączenie za pomocą zgrzewania jest łatwe, szybkie i tanie. Rury z PCW i CPVC łączy się klejem.
Autor: Kalbar
Po odmierzeniu potrzebnej długości obcinamy rurę nożycami. Jeżeli ich nie mamy, możemy użyć zwykłej piłki do metalu, jednak podczas cięcia pojawi się wtedy dużo opiłków, które mogą pozostać w rurze. Przed klejeniem trzeba ją dokładnie oczyścić
Rury ze wszystkich tworzyw można także łączyć za pomocą złączek. Rury z PE-X i wielowarstwowe PE-X/Al/PE-X łączy się tylko w taki sposób, nie można ich zgrzewać ani kleić. Najpopularniejsze są złączki zaciskane na rurze – z tworzywa sztucznego, przystosowane do konkretnego systemu, albo mosiężne, uniwersalne. Złączki do rur wielowarstwowych są zaprasowywane. Do zaciśnięcia lub zaprasowania złącza trzeba użyć specjalnego narzędzia, choć do niektórych złączek zaciskowych wystarczą zwykłe klucze płaskie. Są także systemy rozłączne oparte na złączkach skręcanych albo łączonych na wcisk.
Jeśli zależy nam na oszczędności, zwłaszcza do instalacji zimnej i ciepłej wody lepiej wybrać rury z polipropylenu łączone przez zgrzewanie. Ich montaż jest bardziej pracochłonny, ale instalacja – nawet po uwzględnieniu ceny montażu – kosztuje najmniej.
Przeczytaj też:
Stacja uzdatniania wody. Jak zapewnić czystą wodę dla całego domu? >>>
Wybieramy elektryczny pojemnościowy podgrzewacz wody >>>
Najważniejsze etapy budowy instalacji kanalizacyjnej: montaż >>>
Odpowiadamy na najczęstsze pytania o grzejniki aluminiowe >>>
