Otulina rur - porównanie materiałów do izolacji rur instalacyjnych
Prawidłowa izolacja rur niesie ze sobą wiele korzyści. Dobrze dobrana otulina znacznie ograniczy straty ciepła. Dowiedz się, jaki rodzaj materiału izolacyjnego wybrać i jakich zasad przestrzegać podczas izolowania instalacji.
Autor: redakcja
Jako materiał izolacyjny najczęściej są używane porowate tworzywa sztuczne (spieniony polietylen, styropian), pianka poliuretanowa, kauczuk oraz materiały włókniste (wełna mineralna lub szklana). Mogą one występować w formie otulin rur (okrągłych lub mimośrodowych), mat, płyt lub form specjalnie wykonanych do izolacji kształtek (kolana, trójniki) lub armatury (zawory). Otuliny są często dodatkowo zabezpieczone przed uszkodzeniem okładzinami z folii aluminiowej lub PCW stanowiącymi jednocześnie barierę dla mogącej przenikać przez izolację pary wodnej.
Izolacja z pianki polietylenowej
Wśród materiałów izolacyjnych piankę polietylenową wyróżnia bardzo wysoki współczynnik dyfuzji pary wodnej, co sprawia, że jest prawie nienasiąkliwa. Dodatkowo jest sprężysta i giętka, dzięki czemu da się ją dowolnie wyginać bez obawy uszkodzenia. Można z niej wykonać bardzo cienkie otuliny (o grubości około 5 mm) doskonałe do izolowania instalacji prowadzonych w bruzdach ściennych i podłodze. Pianka polietylenowa zachowuje dobre właściwości izolacyjne w temperaturze od -80 do +105°C, zarówno w suchym, jak i wilgotnym otoczeniu. Pod wpływem wysokiej temperatury może się jednak kurczyć. Otuliny z pianki polietylenowej są przeznaczone przede wszystkim do izolowania instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, choć wykorzystuje się je także w chłodnictwie.
Otulina rur z pianki poliuretanowej
Pianka poliuretanowa zachowuje dobre właściwości izolacyjne w temperaturze od -50 do +135°C, ale niszczą ją promienie słoneczne. Jest dość sztywna i może chłonąć wilgoć, co ogranicza zakres jej sto - sowania. Jest za to odpor na na działanie chemikaliów. Produkuje się ją w odmianach miękkiej, twardej i supertwardej. Z bardzo kruchej, miękkiej pianki poliuretanowej wytwarza się kształtki do izolacji rurociągów wody zimnej, ciepłej i c.o. z twardej – między innymi izolacje ter miczne do podgrzewaczy wody i zasobników ciepła.
Izolacja rur z kauczuku
Kauczuk w postaci bardzo elastycznej pianki na bazie syntetycznego kauczuku (elastomeru), czarnej, odpornej na promieniowanie UV i dyfuzję pary wodnej, jest stosowany przede wszystkim do izolowania instalacji chłodniczych i w klimatyzacji. Dzięki odporności na duże wahania temperatury i zmienne warunki atmosferyczne dobrze sprawdza się także jako izolacja instalacji solarnych. Spełnia wprawdzie warunek nierozprzestrzeniania ognia, ale jest palny.
Otulina z wełny mineralnej i szklanej
Zarówno wełna mineralna, jak i szklana są odporne na wysoką temperaturę, lecz wełna mineralna „zaledwie” do 250, szklana aż do 500°C. Nie kurczą się pod jej wpływem, nie kruszą ani nie topią. Nie chłoną też wilgoci. Wełna szklana ma lepsze właściwości izolacyjne i jest bardziej elastyczna. Używa się ich między innymi do izolowania instalacji w kotłowniach i przemyśle.
Izolacja ze styropianu
Styropian jest nienasiąkliwy, kruchy i łatwo się łamie. Niszczą go rozpuszczalniki organiczne zawarte na przykład w farbach, lakierach i klejach. Dobrze znosi temperaturę do +80°C. W postaci kształtek używa się go do izolowania niektórych elementów instalacji (na przykład armatury, pomp obiegowych, wymienników). Stykające się elementy kształtek muszą do siebie dokładnie przylegać, aby nie powstały mostki termiczne powodujące straty ciepła.
Zobacz także: Jak zabezpieczyć rury przed niepotrzebnymi stratami ciepła
Jaką grubość izolacji instalacji zastosować?
Wymagana grubość izolacji jest różna dla różnych materiałów izolacyjnych. Zależy również od: średnicy izolowanej rury, temperatury czynnika, który jest nią transportowany, oraz temperatury otoczenia.
Gruba warstwa izolacji nie musi, wbrew pozorom, świadczyć o dobrym zaizolowaniu, ale może oznaczać, że izolacja nie została odpowiednio dobrana. Do obliczenia właściwej grubości producenci podają specjalne wzory lub tabele przeliczeniowe. Do typowych zastosowań są przeznaczone izolacje o typowej grubości. Standardowo przyjmuje się, że w budownictwie jednorodzinnym grubość izolacji powinna wynosić 20-30 mm.
W Polskiej Normie określono także minimalną grubość izolacji dla różnych rodzajów instalacji (tabela powyżej). Sprzedawca powinien zaproponować odpowiednią otulinę, jeśli powiemy mu, do jakiej instalacji jest potrzebna. Najpopularniejsze są otuliny do rur o średnicy od 10 do 114 mm. Otulina powinna być tak dopasowana do zewnętrznej średnicy izolowanego rurociągu, aby między nią a rurą nie powstała pustka powietrzna. Jest to szczególnie istotne przy izolowaniu rur z zimną wodą. Takie „wolne miejsce” sprzyja wykraplaniu się pary wodnej, która pogarsza izolacyjność i przyspiesza korozję rury. Izolacja polietylenowa nie musi ściśle przylegać do rur z gorącą wodą, ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury i tak się skurczy.
Podczas izolowania instalacji należy przestrzegać następujących zasad:
- starannie łączyć wszystkie elementy izolacji, aby nie powstały między nimi mostki termiczne oraz potencjalne ogniska korozji;
- pilnować, aby miejsce połączenia otuliny znajdowało się od spodu rury, co w razie rozszczelnienia się rurociągu umożliwi wypłynięcie cieczy spod izolacji;
- sklejać izolację w temperaturze otoczenia, ale nie niższej niż 10°C;
- nigdy nie izolować pracującej instalacji;
- po jej założeniu odczekać 24 godziny i dopiero po tym czasie uruchomić instalację;
- w przypadku izolowania rur ułożonych na podporach albo zamocowanych wcześniej obejmami zabezpieczyć również wszystkie mocowania, bo w przeciwnym razie będą one przyczyną dużych strat ciepła albo wykraplania się pary wodnej i w konsekwencji zmniejszenia skuteczności całej izolacji.
Jak prawidłowo wykonać izolację rur?
Nowoczesne otuliny izolacyjne są estetyczne, łatwo się je zakłada, a po zdjęciu można je ponownie wykorzystać. Montaż powinien się odbywać zgodnie z zaleceniami producenta. Najważniejsze jest przestrzeganie zasady, że izoluje się rury zimne i prace prowadzi, gdy temperatura otoczenia jest dodatnia (połączenia klejone muszą osiągnąć wymaganą trwałość). Izolacje instalacji chłodniczych (bardzo wrażliwych na wykraplanie się pary wodnej) muszą być wyjątkowo szczelne, miejscami zrobione „na zakładkę”.
Obejmy i podpory nie mogą naruszać ich ciągłości. Każde miejsce z przerwaną izolacją jest narażone na pojawienie się wody na zewnątrz instalacji. Izolowanie można zacząć po przeprowadzeniu próby szczelności instalacji i wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego, jeśli jest wymagane. Można też zakładać izolację podczas montażu rur, ale gdy potem rurociąg okaże się nieszczelny, trzeba ją będzie zdjąć. Nie wolno zapomnieć o zaizolowaniu armatury. Podczas zakładania izolacji powierzchnie rur, armatury i urządzeń oraz używanych do pracy narzędzi (noża, nożyczek, taśmy mier niczej) muszą być czyste i suche.
