Sparaksis - sadzenie, uprawa, pielęgnacja, zastosowanie
Sparaksis to mało u nas znana i rzadko spotykana w ogrodach roślina bulwiasta. Warto poznać ją bliżej, bo choć jest dość wymagająca, jej piękne, barwne kwiaty, rozweselą każdy zakątek ogrodu i dodadzą uroku niejednej kompozycji rabatowej. Uprawa, pielęgnacja i zastosowanie sparaksis w ogrodzie.
Rodzaj Sparaxis skupia zaledwie kilkanaście gatunków roślin, zaliczanych do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), ale w uprawie znaczenie ma głównie jeden z nich: sparaksis trójbarwny (Sparaxis tricolor). Jego ojczyzną jest niewielki obszar leżący na terenie Afryki Południowej i tylko tam można go spotkać w naturze, ale ze względu na urodę swoich kwiatów, bywa też uprawiany w wielu innych krajach świata, jako roślina ozdobna.
Spis treści
- Sparaksis trójbarwny - jak wygląda?
- Sparaksis - uprawa i pielęgnacja
- Wykopywanie i zimowe przechowywanie cebul sparaksisa
- Sparaksis - zastosowanie w ogrodzie
Sparaksis trójbarwny - jak wygląda?
Sparaksis trójbarwny może dorastać do około 40 cm wysokości, tworząc zielone, mieczowate, długie, wąskie, sztywne liście i rozwijając latem (w lipcu i na początku sierpnia) wzniesiony, sztywny, nagi pęd kwiatostanowy, zakończony luźnym, kłosowym kwiatostanem, złożonym z kilku (1-9) dużych, barwnych kwiatów.
Pojedynczy kwiat sparaksisa ma promienistą budowę i złożony jest z sześciu szeroko lancetowatych, kolorowych płatków. Wewnątrz korony płatki mają u podstawy duży, zwykle żółty wzór na czarnym lub ciemnobrązowym tle, przypominający wyglądem rodzaj jaskrawej, falbaniastej kryzy. U gatunku kwiaty są zwykle czerwone, ale u odmian mogą być też białe, żółte, pomarańczowe lub fioletowe (w sprzedaży cebulki oferowane są zwykle jako mix odmian).
Autor: GettyImages
Kwiaty sparaksis są zwykle czerwone, ale u odmian mogą być też białe, żółte, pomarańczowe lub fioletowe
Sparaksis - uprawa i pielęgnacja
Mimo swojej urody, sparaksis trójbarwny jest wymagający i dość trudny w uprawie, a do tego niezbyt trwały, gdyż jego kwitnienie trwa tylko kilka tygodni, po czym roślina przechodzi w stan spoczynku. Wymagania sparaksisów są specyficzne, dlatego należy wiedzieć, na co zwrócić uwagę w uprawie roślin, aby doczekać się ich pięknych kwiatów.
- Temperatura dla sparaksis. Co ciekawe, mimo egzotycznego pochodzenia sparaksis nie lubi upałów i preferuje umiarkowane temperatury. Jego rozwój w naturze przypada na miesiące zimowe i porę deszczową, kiedy temperatury są dość niskie (10–15°C), a wilgotność bardzo wysoka. Gdy temperatury zaczynają rosnąć i robi się naprawdę ciepło (25–30°C), roślina kończy kwitnienie, zasusza liście i przechodzi w stan spoczynku. Mimo swojego upodobania do niskich temperatur, roślina nie jest jednak mrozoodporna, dlatego w naszym klimacie nie może pozostawać cały rok w gruncie.
- Sadzenie bulw sparaksisa. Bulwy sparaksisa sadzi się zwykle wprost do gruntu wczesną wiosną (w kwietniu), wybierając jedynie te największe (o obwodzie co najmniej 4 cm), bo tylko z nich doczekamy się licznych pędów kwiatostanowych i wielu kwiatów. Tak wczesny termin sadzenia bulw jest bardzo ważny, gdyż do zawiązania pąków kwiatowych, rośliny potrzebują na początku wegetacji przechłodzenia i podwyższonej wilgotności.
- Podłoże i stanowisko dla sparaksisa. Ważnym czynnikiem powodzenia uprawy sparaksisów jest też zapewnienie im żyznego, przepuszczalnego, lekko wilgotnego podłoża i słonecznego stanowiska, gdyż nie lubią cienia i towarzystwa drzew oraz krzewów.
- Nawożenie sparaksisu. W początkowej fazie rozwoju rośliny warto też zasilać nawozem wieloskładnikowym z przewaga potasu i fosforu.
Wykopywanie i zimowe przechowywanie cebul sparaksisa
Po posadzeniu bulw w pierwszej kolejności rozwijają się z nich mieczowate liście, a dopiero po kilku tygodniach (ok. 8 tyg.) pojawiają się kwiaty, które pozostają na pędach przez 3-4 tygodnie. Po kwitnieniu roślina zasusza liście i przechodzi w stan spoczynku. Wtedy należy wykopać jej bulwy z ziemi (przy okazji można też pobrać z roślin bulwy potomne i wykorzystać je do rozmnażania, zakwitną po około 2 latach), oczyścić z resztek pędów i liści, ułożyć w ażurowych skrzynkach i przysypane warstwą torfu przechować przez 3-4 miesiące w wysokiej temperaturze (25°-30°C) i wysokiej wilgotności powietrza (ok. 85%), a potem przez miesiąc w niskiej temperaturze (ok. 10°C), inaczej bulwy się „przepoczwarzą” (po posadzeniu nie wydadzą kwiatów tylko wytworzą nad bulwą-matką bulwę potomną, której rozwój będzie nieprawidłowy) i w następnym sezonie nie zakwitną.
Tak szczególne wymagania roślin w zakresie zimowego przechowywania określane „preparowaniem”, są bardzo trudne do spełnienia w warunkach amatorskich, dlatego zwykle każdego roku wiosną trzeba kupić do uprawy nowe bulwy, zawsze wybierając te największe.
Przeczytaj też:
Wykopywanie i przechowywanie bulw i kłączy roślin ozdobnych niezimujących w gruncie >>
Sparaksis - zastosowanie w ogrodzie
Sparaksis w ogrodzie najładniej prezentuje się w jednogatunkowych grupach na tle trawnika lub na słonecznych rabatach w towarzystwie roślin jednorocznych (np. aksamitek), innych roślin bulwiastych (np. krokosmii, śniadka, iksji) i niewysokich bylin (np. niższych odmian floksów wiechowatych). Może być też uprawiany w skrzynkach lub donicach na balkonie bądź tarasie. Jego kwiaty nadają się też do cięcia.
Przeczytaj też:
Najpopularniejsze kwitnące rośliny jednoroczne na rabaty >>
