Warzywa ozime. Jakie warzywa można siać na zimę? Kiedy i jak wysiewać?
Zdecydowaną większość warzyw sieje się zimą w pomieszczeniach (na rozsadę) bądź wiosną bezpośrednio do gruntu. Tylko nieliczne gatunki wysiewa się jesienią, dzięki czemu efektowniej kiełkują i w przyszłym roku można wcześniej doczekać się plonów. Jakie warzywa można siać na zimę?
Spis treści
- Jak przygotować stanowisko pod warzywa ozime?
- Co daje jesienny siew warzyw ozimych?
- Zasady siewy warzyw ozimych
- Kiedy siać warzywa ozime?
- Jak wysiewać warzywa ozime?
- Jakie warzywa ozime wysiewa się przed zimą?
- Jakie warzywa ozime sadzi się jesienią?
- Jak nawozić warzywa ozime?
Jak przygotować stanowisko pod warzywa ozime?
Pod uprawę warzyw ozimych wybiera się stanowiska słoneczne (to typowe dla wszystkich warzyw), lecz jednocześnie zaciszne i osłonięte od wiatru. Od strony wschodniej najlepiej miejsce uprawy osłonić, np. niewysokimi roślinami zimozielonymi.
Podłoże przed sadzeniem przygotowuje się standardowo: należy je przekopać (np. glebogryzarką), a następnie zgrabić, by było wyrównane. Takie działanie ma dodatkowe zalety: w ten sposób zwalcza się część szkodników glebowych, np. pędraki i drutowce.
Co daje jesienny siew warzyw ozimych?
Główny cel uprawy warzyw ozimych ozimych: siew przed zimą średnio przyspiesza się plonowanie o 2-3 tygodnie. Warto posiać poszczególne gatunki warzyw jesienią i wiosną, wtedy korzysta się z plonów dłużej.
Zasady siewy warzyw ozimych
Podczas wyboru stanowiska korzysta się z uniwersalnej zasady dotyczącej zmianowania: nie uprawia się po sobie warzyw należących do tej samej rodziny. Ponadto należy unikać siewu/sadzenia warzyw należących do tych samych grup, np. warzyw korzeniowych. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko wystąpienia efektu zmęczenia gleby (drastycznego obniżenia żyzności i zasobności).
Dobrze sprawdza się uprawa warzyw ozimych na grządkach podwyższonych. Dzięki temu są mniej narażone na nadmierną wilgoć w czasie zimowych i przedwiosennych roztopów. Poszczególne grządki należy zakładać blisko siebie, wtedy łatwiej je okrywać (np. białą włókniną) na czas wczesnowiosennych przymrozków.
Kiedy siać warzywa ozime?
Warzywa ozime wysiewa się możliwie jak najpóźniej, gdy nie ma ryzyka, że jesienią wystąpi bardzo ciepła „wiosenna” pogoda, a jednocześnie nie występują jeszcze mrozy, a podłoże jest łatwe do przekopywania i wykonywania różnych prac pielęgnacyjnych. W praktyce siew warzyw ozimych najczęściej wykonuje się od drugiej połowy października do końca listopada. Przy dobrej pogodzie zdarza się, że pracę można wykonać jeszcze w grudniu. Nie powinno się dopuścić, by warzywa wykiełkowały jesienią lub zimą (dotyczy to zdecydowanej większości gatunków). Musi być na tyle chłodno, by przeczekały do wiosny.
Jednocześnie warto pamiętać, że takie zimowe przechłodzenie zastępuje zabieg stratyfikacji (np. chłodzenia nasion w lodówce) i docelowo poprawia kiełkowanie. Dokładny termin siewu zależy od specyfiki (głównie odporności) konkretnego gatunku.
Nie należy mylić warzyw ozimych z warzywami zimowymi, które wysiewa się późno, np. pod koniec lata lub na początku jesieni, wyrastają jeszcze w danym roku uprawowym, a plony zbiera się zimą lub wiosną. W taki sposób często uprawia się jarmuż.
Jak wysiewać warzywa ozime?
Warzywa ozime wysiewa się nieco inaczej niż jare (tradycyjne). Przede wszystkim należy siać głębiej, nawet na głębokości 3 cm. Nasiona sieje się nieco gęściej niż przy tradycyjnym siewie. Należy wciąć pod uwagę, że część z nich może być uszkodzona przez mróz i liczyć się z ewentualnymi stratami. Pomimo tego na czas największych mrozów, w okresie bezśnieżnym, rośliny zaleca się okrywać białą włókniną ogrodniczą.
Przeczytaj też: Czym przykryć warzywa przed mrozem? Ochrona przed mrozem warzyw zimujących w gruncie
Jakie warzywa ozime wysiewa się przed zimą?
Do często wykorzystywanych gatunków na zbiór wczesny zalicza się marchew ozimą i pietruszkę ozimą. W sprzedaży dostępnych jest wiele wartościowych odmian, np. marchew ‘Amsterdamska’ czy pietruszka korzeniowa ‘Cukrowa’. Oba gatunki sieje się w listopadzie lub na początku grudnia, by nie zdążyły wykiełkować w danym roku kalendarzowym.
Najwcześniej (nietypowo) sieje się szpinak (koniec września - październik). W tym wypadku warto pamiętać, że najlepiej zimują sadzonki z wykształconymi 2-3 liśćmi (traktuje się go w ramach wyjątku). Rośliny warto okryć gałązkami w taki sposób, aby częściowo osłonić je przed mroźnym wiatrem, ale nie ograniczać dostępu promieni słonecznych. Szpinak zalicza się do gatunków najodporniejszych na spadki temperatury.
Najpóźniej sieje się koper ogrodowy, od końca listopada do lutego (oczywiście pomijając okresy mrozów).
Jakie warzywa ozime sadzi się jesienią?
Od połowy października do listopada sadzi się ząbki czosnku ozimego. Głębokość sadzenia jest duża, nawet 5-6 cm.
Przez cały październik (przy sprzyjającej pogodzie) można sadzić cebulę z dymki. Wybiera się dość duże cebule, o średnicy 2-2,5 cm. Małe cebulki słabiej znoszą zimy.
Jak nawozić warzywa ozime?
U warzyw ozimych unika się jesiennego i wiosennego nawożenia nawozami azotowymi. W przydomowej produkcji jest to niepotrzebne, a warzywa (w szczególności liściowe, tj. szpinak) kumulują dużo azotanów, które w pewnych warunkach mogą przekształcić się w szkodliwe dla człowieka azotyny. Ta zasada nawożenia dotyczy również nowalijek.
