Ruta - uprawa w ogrodzie, wykorzystanie i zastosowanie
Dawniej ruta uchodziła za jedną z podstawowych roślin wykorzystywanych przez człowieka. Okres jej świetności przypada na średniowiecze, gdy uznawano ją za afrodyzjak i roślinę magiczną. Obecnie znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie, chociaż nie jest tak popularna jak kiedyś. W ogrodzie warto ją uprawiać także w celach dekoracyjnych. Ruta zwyczajna – zapomniany skarb, który czeka na swoje pięć minut
Autor: GettyImages
Ruta osiąga do 1 m wysokości
Ruta zwyczajna (łac. Ruta graveolens) to niedoceniana roślina, która czeka na lepsze czasy. Ma atrakcyjny wygląd, jest łatwa w uprawie, a jednocześnie to cenny naturalny lek. Należy do rodziny rutowatych (Rutaceae), pochodzi z południowo-wschodniej i wschodniej Europy (Bałkany, Bułgaria, Krym), ale zasiedliła także inne części świata.
Ruta dorasta do około 1 m wysokości. Ma proste, wzniesione łodygi, a jej pierzastosieczne liście mają sinozieloną barwę. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są promieniste, żółte, zebrane w okazałe kwiatostany na szczytach pędów. Owocem ruty jest wielonasienna torebka. Roślina doczekała się potocznych nazw, takich jak rutka i ostrowonka.
Podstawowe wymagania uprawowe ruty zwyczajnej
Stanowisko dla ruty. Rutę zwyczajną zaleca się uprawiać na stanowiskach słonecznych i ciepłych. Radzi sobie także w lekkim zacienieniu. Cień jest niewskazany ze względu na słabe kwitnienie.
Podłoże dla ruty. Lubi podłoża średnio zwięzłe lub lekkie, przewiewne, umiarkowanie suche lub umiarkowanie wilgotne o lekko zasadowym odczynie. Toleruje przeciętne podłoża. Nie lubi gleb nadmierne podmokłych, w takich warunkach często choruje.
Mrozoodporność ruty. Ruta to gatunek jest mrozoodporny, ale w przypadku mroźnych zim (coraz rzadsze zjawisko w Polsce) na wszelki wypadek zaleca się ją okrywać.
Zioła i przyprawy z przydomowego ogródka >>>
Pielęgnacja ruty - najważniejsze zabiegi
Rutę zwyczajną rozmnaża się przez wysiew nasion lub można zakupić w pełni uformowaną sadzonkę. Nasiona najlepiej wysiewać w kwietniu do skrzyń lub do rozsadnika na głębokość 1-1,5 cm. Zwykle kiełkują po 2-3 tygodniach od siewu. Na miejsce stałe sadzonki przenosi się, gdy wytworzą 4-6 liści właściwych. Prawidłowe odległości sadzenia wynoszą 50-60 cm.
Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne powinno się przeprowadzać przy użyciu gumowych rękawic. Sok ruty może działać na skórę drażniąco. Zwiększa także jej wrażliwość na promieniowanie słoneczne (podobnie jak dziurawiec zwyczajny). Dlatego świeżych liści czy ziela nie powinno się dotykać gołymi rękami.
Ruta toleruje krótkotrwałą suszę. Podlewa się ją sporadycznie, przy długo utrzymującej się bezdeszczowej pogodzie. Optymalne do dokarmiania są nawozy organiczne. Warto raz na kilka lat sprawdzić odczyn gleby (mierniki pH są łatwo dostępne w sklepach ogrodniczych). Być może konieczne będzie zastosowanie wolno działającego nawozu wapniowego, np. dolomitu.
Rutę można także uprawiać w pojemnikach, w tym wypadku podlewanie powinno być wykonywane regularnie.
Jak uprawiać zioła na balkonie i tarasie. Uprawa ziół w pojemnikach >>>
Zastosowanie ruty w ogrodzie
Rutę można wykorzystać do urozmaicenia rabat. Nadaje im naturalistycznego wyglądu. Jest także niesztampową ozdobą balkonu i tarasu. Należy unikać sadzenia przy nawierzchniach i w miejscach potencjalnego kontaktu z człowiekiem (tzn. z gołą skórą). Roślina jest miododajna – przyciąga pszczoły. Pasuje do ogrodów naturalistycznych, angielskich i wiejskich.
Przeczytaj też: Rabaty podwyższone - dobry pomysł do małego ogrodu >>>
Ruta - roślina lecznicza i magiczna
Ruta zwyczajna od wieków jest uznawana za roślinę leczniczą. Zawiera m.in. olejek eteryczny, alkaloidy (chinolinowe, furochinolinowe, akrydynowe), kumaryny, flawonoidy w tym rutynę, kwercetynę i kemfer), polisacharydy, kwasy fenolowe i ligniany.
Suplementy na bazie ruty najczęściej wykorzystuje się na skurcze żołądka, jelit i dróg żółciowych, wzdęcia i bóle brzucha. Ponadto są stosowane pomocniczo przy miażdżycy i nadciśnieniu. Pomagają przy bólach miesiączkowych.
W celach leczniczych stosuje się najczęściej ziele ruty, zbierane przed kwitnieniem lub na początku kwitnienia. Eleanour Sinclair Rohde w wydanej w 1922 roku książce pt. „Old English Herbals” opisała rutę jako zioło wykazujące właściwości przeciwutleniające, antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne.
Przed wiekami uważano, że ruta jest afrodyzjakiem. W Polsce wierzono, że ma moc odwracania czarów i odpędzania zła. Jednocześnie w naszym kraju (a także na Litwie) uchodziła za symbol czystości i dziewictwa. Ruta znajduje także zastosowanie w kuchni – stosuje się ją do aromatyzowania wódek i likierów. W kuchni niemieckiej zmielone ziele stosuje się jako dodatek do dziczyzny, ryb i serów, we Włoszech jest składnikiem octu winnego. Coraz większą popularność zdobywa w kuchni wegetariańskiej i wegańskiej.
Polecany artykuł:
