Mirt zwyczajny – uprawa w doniczce i w ogrodzie, pielęgnacja, zastosowanie

2022-06-13 10:15

Mirt zwyczajny to roślina nieco zapomniana, choć znana od wieków. Ten ozdobny krzew jest u nas uprawiany wyłącznie jak roślina doniczkowa. Mirt intensywnie słodko pachnie, ma znaczenie kulinarne, lecznicze i użytkowe. Jak uprawiać mirt?

Mirt zwyczajny (Myrtus communis) należy do rodziny mirtowatych (Myrtaceae). Rośnie w strefie klimatu śródziemnomorskiego obejmującego Afrykę Północną, część Azji Zachodniej, Jemen na Półwyspie Arabskim oraz Europę Południową. Jest jedną z roślin tworzących warstwę niskich drzew, wchodzą w skład makii - charakterystycznych suchych, gęstych, twardolistnych i wiecznie zielonych zarośli porastających nadmorskie regiony basenu Morza Śródziemnego.

Rodzaj Myrtus liczy zaledwie kilka gatunków. Najbardziej popularne odmiany mirtu zwyczajnego to:

mirt zwyczajny 'Microphylla' – karłowa,
mirt zwyczajny 'Leucocarpa' – odmiana o białawych jagodach,
mirt zwyczajny 'Variegata' – o pstrych liściach.

W naturalnych warunkach mirt dorasta nawet 5 m wysokości i jest rośliną wieloletnią. Słynie z silnie pachnących kwiatów, liści i pędów. W ogrodach przydomowych na południu Europy wykorzystuje się go tworząc pachnące żywopłoty i naturalne ogrodzenia.

Spis treści

Jak wygląda mirt?
Jak uprawiać mirt?
Zimowe przechowywanie mirtu
Rozmnażanie i przesadzanie mirtu
Choroby i szkodniki mirtu
Mirt jako roślina lecznicza - olejek mirtowy
Mirt w kuchni

Jak wygląda mirt?

Mirt zwyczajny to krzew o zwartej budowie o wzniesionych i mocno skupionych pędach, pokrytych średniej wielkości skórzastymi liśćmi eliptycznego kształtu w kolorze ciemnej zieleni. Liście są silnie błyszczące, liczne, nie opadają na zimę. Na przełomie kwietnia i maja krzewy rozpoczynają kwitnienie, pokrywając się drobnymi, licznymi, białymi kwiatami o upojnym, słodkim zapachu. Kwiaty są płaskie, pojedyncze, o pięciopłatkowej koronie. Roślina kwitnie całe lato. Z zapylonych kwiatów powstają owoce - ciemnogranatowe lub białawe jagody o nieco wydłużonym kształcie, przypominające szyszkojagody jałowca pospolitego. Są jadalne, mają korzenno słodki smak. W kuchni używane są do przyprawiania mięsa, wysuszone stosuje się czasem zamiast pieprzu. Owoce są pokarmem ptaków, które roznoszą nasiona po okolicy.

Owoce egzotyczne z domowej uprawy w doniczce >>>

Czy wiesz, że...

Mirt to roślina powszechnie znana już w Starożytności i uznawana za symbol miłości, piękna i nieśmiertelności. Wieńcami z mirtu ozdabiano głowy młodych panien przed obrzędem weselnym na znak szczęścia i płodności. Drewno mirtu (mirra) oraz jego liście były wykorzystane do produkcji kadzidła i wykorzystywane podczas ceremonii religijnych w starożytnej Grecji. W Wielkiej Brytanii kwiaty mirtu symbolizują miłość i nadzieję i są tradycyjnym elementem bukietów ślubnych, a tradycja sięga czasów Królowej Wiktorii z 1840 r. Jest jedną z roślin, którą Żydzi spożywają w czasie święta Sukkot. W Biblii mirt symbolizuje nieśmiertelność i zwycięstwo życia nad śmiercią. Jest także symbolem pokoju i radości. Mirt łatwo odradza się po pożarach, dlatego uważany jest za symbol odnowy i oczyszczenia.Na wsi podczas ludowych obrzędów gałązkami mirtu zdobiło się gromnice, ołtarze, przydrożne figurki i święte obrazy. Wyplatało się z nich dekoracyjne wianki okolicznościowe. Podczas ważnych uroczystości rodzinnych przystrajano nim dziecięce beciki do chrztu, dekorowano weselne i komunijne stoły.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: GettyImages

Mirt zwyczajny ma pędy gęsto pokryte drobnymi błyszczącymi liśćmi

Jak uprawiać mirt?

W naszym kraju mirt traktowany jest jako roślina egzotyczna i nie cieszy się zbyt dużym zainteresowaniem. Amatorzy ogrodnictwa niesłusznie obawiają się jego uprawy. Nie wymaga on wielu skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Mirt jest rośliną ciepłolubną, dlatego w Polsce nie jest uprawiany w gruncie, a jedynie w doniczkach. W uprawie pojemnikowej dorasta do 1,5 m wysokości. Mirt jest wrażliwy na duże spadki temperatury i nie jest mrozoodporny. Nie jest jednak typową rośliną pokojową - preferuje wystawę słoneczną i potrzebuje dopływu świeżego powietrza. Lubi mieć wolną przestrzeń wokół siebie. Latem najlepiej czuje się wystawiony na zewnętrznym zacisznym balkonie, tarasie lub werandzie w ogrodzie.

Balkon w stylu śródziemnomorskim - jak urządzić balkon w śródziemnomorskim klimacie >>>

Mirt atrakcyjnie prezentuje się w dużych donicach z naturalnego materiału - kamienia lub gliny wśród oleandrów, drzewek oliwnych i cytrusowych tworząc atmosferę słonecznej Toskanii, Grecji czy Prowansji. Równie ładnie wygląda wstawiony do wiklinowego kosza.

Mirt wymaga dość żyznej, przepuszczalnej i kompostowanej gleby o odczynie kwaśnym. Jeśli nie zapewnimy odpowiedniego drenażu ziemi (keramzyt, kora, żwirek), korzenie zgniją, roślina zżółknie i w konsekwencji uschnie. Podlewamy więc umiarkowanie wodą miękką np. odstaną deszczówką i nawozimy tylko latem płynnymi nawozami bez zawartości wapnia w składzie.

Zimowe przechowywanie mirtu

Optymalne warunki do przezimowania mirt znajdzie w pomieszczeniu jasnym i chłodnym (o temperaturze 5-10 st. C). Wtedy przechodzi okres spoczynku. Podlewamy go sporadycznie, po wcześniejszym sprawdzeniu podłoża. Źle zniesie przechowywanie w pomieszczeniu ze stale włączonym kaloryferem.

Rozmnażanie i przesadzanie mirtu

W Polsce mirt rozmnaża się przede wszystkim przez sadzonki półzdrewniałe, długości 3-5 cm, pobrane z wierzchołka rośliny matecznej wczesną wiosną lub na przełomie lica i sierpnia. Mirt ukorzenia się w mieszance torfu z piaskiem. Czas ukorzenienia wynosi około 1 miesiąca. Rozmnażanie z nasion jest możliwe, ale rośliny wschodzą długo i nierównomiernie.

Rozmnażanie roślin doniczkowych przez sadzonki wierzchołkowe >>>

Mirt nie lubi przesadzania, dlatego młode rośliny od razu sadzimy w docelowe większe pojemniki. Aby otrzymać oczekiwany pokrój drzewka, np. w formie stożka, kolumny lub kuli, drzewko mirtu można regularnie przycinać - zabieg ten najlepiej wykonywać wczesną wiosną. Mirt możemy przycinać dekoracyjnie, nadając mu formę drzewek bonsai.

Choroby i szkodniki mirtu

Mirt nie jest szczególnie podatny na choroby grzybowe i szkodniki. Odpowiednia pielęgnacja rośliny, tj. wietrzenie i odpowiednie podlewanie, uchroni roślinę przed poważnymi problemami. Rośliny należy od czasu do czasu doglądać i zwracać uwagę na niepokojące objawy. Typowymi dla tej rośliny niechcianymi owadami: są mszyce, tarczniki i wełnowce. Roślina jest czasem porażana przez chwaścika mirtowego - to grzyb, którego obecność objawia się ciemnofioletowymi plamami występującymi po zewnętrznej stronie liści oraz szarym nalotu z drugiej strony powierzchni liścia. Zaatakowane chwaścikiem części rośliny należy niezwłocznie usunąć.

Mirt jako roślina lecznicza - olejek mirtowy

Mirt jest cennym surowcem zielarskim. Napar z ziela mirtu wykazuje działanie rozkurczowe, przeciwbólowe, i wykrztuśne. Mirt zawiera olejek eteryczny, którego zapach jest podobny do zapachu eukaliptusa. Głównymi składnikami olejku mirtowego są: pinen, cineole 1,8 i linalol. Aromaterapia na bazie mirtu udrażnia zatoki, ułatwia oddychanie przy astmie i zapaleniu górnych dróg oddechowych. Inhalacje zaleca się również osobom chorym na niedoczynność tarczycy. Olejek i wyciąg alkoholowy z mirtu jest stosowany miejscowo w leczeniu łojotoku, stanów zapalnych skóry i trądziku, działa przeciwświądowo. Olejek i spirytus mirtowy używany jest do zwalczania pasożytów skórnych.Mirtowy olejek eteryczny ma korzenno-cytrusowy zapach i znajduje zastosowanie w produkcji perfum. Stosowany jest do aromatyzowania past do zębów, kosmetyków po goleniu i dodatków do kąpieli. Zaparzona herbatka z dodatkiem mirtu podawana osobom chorym na cukrzycę obniża poziom cukru we krwi. Odwar z liści jest stosowany do użytku zewnętrznego ponieważ pomaga przy gojeniu się ran i owrzodzeń oraz do użytku wewnętrznego – stosowany w zaburzeniach trawiennych i zapaleniach dróg moczowych.Mirt zawiera także kwas acetylosalicylowy, który ma działanie przeciwbólowe, napotne i przeciwzapalne, jest wskazany w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca i wtórnego zawału, a także w zapobieganiu powikłaniom pozawałowym. Innym składnikiem mirtu jest mirycetyna – cenny flawonoid oraz silny antyoksydant wykazujący działanie profilaktyczne w chorobach krążenia. Żucie świeżych liści mirtu ma działanie antyseptyczne, ściągające w stanach zapalnych jamy ustnej oraz niwelujące nieświeży oddech.

Nalewka z mirtu zadziała korzystnie na nasze zdrowie psychiczne, złagodzi nerwowość, stres i napięcia. Mirt ustawiony na słonecznym balkonie będzie wydzielał eteryczne olejki, których aromat będzie pozytywnie wpływał na nasze samopoczucie.

Mirt w kuchni

Owoców mirtu używa się do przyprawiania deserów i słodkich potraw. Na Sardynii możemy delektować się słynnym na całym świecie likierem przygotowanym na bazie mirtu. Dwie odmiany tego trunku to:

mirto rosso – wytwarzany z owoców mirtu (słodkie),
mirto bianco – do produkcji którego wykorzystywane są liście rośliny.

Liście mirtu są wykorzystywane jako przyprawa. Mają ostro-gorzki smak. Posiekane lub w całości są używane do przyprawiania pieczonych mięs, gulaszy, mięsnych potrawek, do farszów i sałatek. Włosi całymi gałązkami mirtu owijają mięso, jagnięcinę i drób przed pieczeniem lub do wędzenia.

Uprawa ziół w domu: poradnik. Zioła w doniczkach >>>

Żyworódka – właściwości lecznicze i pielęgnacyjne >>>

Aloes: uprawa w domu, właściwości lecznicze i zastosowanie aloesu >>>