Zła jakość powietrza w domu: przyczyny. Sposoby na zanieczyszczone powietrze w mieszkaniu
Jakość powietrza w domu ma duży wpływ na nasze zdrowie. Sprawdź, co powoduje zanieczyszczenie powietrza w mieszkaniu i jakie są sposoby na poprawę jego jakości.
Gdy smog unosi się za oknami, najlepiej schronić się w domu. Warto zadbać o to, by jakość powietrza w mieszkaniu była jak najlepsza. Skład powietrza w pomieszczeniach różni się od składu czystego powietrza atmosferycznego. Substancje, które są w nim zawarte, mogą mieć działanie drażniące (nie powodują trwałych skutków zdrowotnych) albo trwale szkodliwe, także rakotwórcze. W domu zła jakość powietrza powoduje dym tytoniowy, alergeny, bakterie, toksyczne związki i chemikalia. Co zrobić, by mieć czyste powietrze w pomieszczeniach? O jakości powietrza w domu decyduje przede wszystkim sprawność wentylacji. Świeże powietrze powinno być stale dostarczane do wnętrz, a zużyte (zanieczyszczone) usuwane.
Co świadczy o złej jakości powietrza w domu
Wyraźnie widocznymi objawami nieprawidłowego działania wentylacji w domu są zaparowane szyby, a zimą skraplająca się na nich woda. Sygnalizują, że z pomieszczeń nie jest usuwany nadmiar wilgoci. Jeśli na to nie zareagujemy, z czasem może dojść do zawilgocenia ścian i rozwoju na nich pleśni (ryzyko pojawia się, gdy wilgotność względna powietrza przekracza 70%), której trudno się pozbyć. Innym przejawem tego, że wentylacja nie działa prawidłowo, jest tak zwany wsteczny ciąg - z kratek wyciągowych powietrze napływa do pomieszczeń, zamiast być nimi wywiewane. Dzieje się tak, gdy w domu są szczelne okna i brakuje specjalnych otworów nawiewnych. Sposobem na ten problem i poprawę jakości powietrza w pomieszczeniach powinno być rozszczelnienie okien lub zamontowanie nawiewników. Niestety, większość osób w takiej sytuacji zakleja kratkę, z której „wieje”. A wówczas, gdy w domu znajduje się urządzenie spalające duże ilości jakiegokolwiek paliwa (piecyk gazowy, kominek, kocioł grzewczy), bardzo często tragicznym sygnałem złego działania wentylacji staje się zatrucie tlenkiem węgla - nierzadko śmiertelne. Dzieje się tak, bo przyczyną jego powstawania jest ograniczenie dopływu powietrza do paleniska i niezupełne spalanie węgla obecnego w każdym paliwie. Przy prawidłowym spalaniu spaliny zawierają około 1% CO, a przy niedoborze tlenu może to być nawet 30%.
Ryzyko nadmiernego zanieczyszczenia powietrza w domu szkodliwymi substancjami minimalizuje dobrze działająca wentylacja!
Autor: materiały prasowe
Nawiewnik Insolio Premium firmy Oknoplast - filtr G4 antysmogowy i antyalergiczny redukuje do 98% pyłów PM10
Nawiewniki antysmogowe
Jeśli w domu jest wentylacja grawitacyjna, powietrze dostaje się przez nawiewniki umieszczone w ramie lub skrzydle okna lub w ścianie. Aby ograniczyć napływ zanieczyszczonego powietrza tą drogą, można zastosować specjalne nawiewniki antysmogowe. Umieszczone w nich filtry pozwalają na zatrzymanie ok. 98% pyłów zawieszonych PM 10. Można kupić nawiewniki antysmogowe do nowych okien pionowych albo do zastąpienia nawiewników w zamontowanym już oknie.
Co może zanieczyszczać powietrze w domu?
Jest wiele źródeł zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniu. Najczęściej są to nadmiar dwutlenku węgla i pary wodnej oraz niedobór tlenu będące wynikiem choćby oddychania ludzi i zwierząt (metabolizmu). Powstają także podczas gotowania, prania, mycia się oraz działania palenisk. Spalanie jest również przyczyną powstawania tlenku węgla i tlenków azotu. W niskich stężeniach występują w powietrzu bardziej niebezpieczne dla zdrowia substancje chemiczne (formaldehyd, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) pochodzące z materiałów budowlanych, mebli, wyposażenia wnętrz, a także środków czystości. Formaldehyd jest obecny przede wszystkim w płytach meblowych (wiórowych, pilśniowych, laminatach) oraz w piankach izolacyjnych i materiałach włókienniczych.
Liczne zanieczyszczenia powietrza w domu powstają w wyniku palenia papierosów - ich dym tytoniowy zawiera między innymi tlenek węgla, nikotynę, dwumetylonitrosaminę, tlenki azotu, formaldehyd, fenole, faftaleny, cyjanowodór, amoniak - w sumie ponad tysiąc różnych, głównie szkodliwych substancji.
W wyniku rozpadu niektórych izotopów uranu i toru powstaje radon. W przyrodzie występuje w skałach, wodach gruntowych i glebie, skąd przedostaje się przez podłogę do pomieszczeń. Emitują go też materiały budowlane wytwarzane ze składników zawierających uran (cegła, tynk, cement). Badania wykazały, że największe jego stężenie w budynku jest w łazience, gdzie paruje gorąca woda wypływająca z kranów, zawierająca jego cząsteczki.
Jakie zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniu są groźne dla zdrowia?
- Dwutlenek węgla
Stężenie dwutlenku węgla (CO2) większe niż 5000 ppm (liczba cząsteczek związku chemicznego na milion cząsteczek roztworu) jest już szkodliwe (w powietrzu atmosferycznym wynosi około 400 ppm). Znaczne zwiększenie jego zawartości we wdychanym powietrzu powoduje uczucie duszności, niepokój, zwiększenie częstości oddechów, ból i zawroty głowy, szum w uszach, a w końcu zaburzenia postrzegania, nadmierną potliwości i przekrwienie spojówek. Przy stężeniu powyżej 10% narasta duszność i osłabienie, pojawiają się drgawki, omamy i zaburzenia świadomości do śpiączki włącznie. Stężenie powyżej 20% powoduje śmierć w ciągu kilkunastu minut, a powyżej 30% – śmierć natychmiastową.
- Tlenek węgla
Tlenek węgla (CO) oddziałuje na człowieka, ograniczając zdolność hemoglobiny do transportowania tlenu w organizmie, w wyniku czego uszkodzeniu ulegają przede wszystkim ośrodkowy układ nerwowy i układ krążenia. Średnia zawartość CO w powietrzu wynosi 1000 mg/m3. Palenie tytoniu w pomieszczeniu może spowodować jej chwilowy wzrost o 10 000 mg/m3. Przy stężeniu tlenku węgla w powietrzu 100-200 ppm po dwóch-trzech godzinach zaczyna się odczuwać ból głowy, stężenie powyżej 1600 ppm jest groźne dla życia.
- Tlenek azotu
W wysokiej temperaturze (podczas spalania) dochodzi do łączenia się atomów azotu i tlenu i powstawania tlenków azotu (NOx). A więc ich zwiększone stężenie występuje w pomieszczeniach, w których pali się papierosy lub działają urządzenia gazowe, kominki itp. Stężenie NOx osiąga wtedy nawet kilka tysięcy mg/m3, podczas gdy w atmosferze, na terenach zurbanizowanych, wynosi zaledwie kilkadziesiąt mg/m3. Tlenki azotu oddziałują szkodliwie na drogi oddechowe, powodują także zmiany immunologiczne i hematologiczne oraz zmniejszenie poziomu witaminy C w organizmie, obniżenie zdolności samooczyszczania dróg oddechowych i osłabienie odporności na choroby zakaźne.
- Formaldehyd
Kontakt z formaldehydem (HCHO) o stężeniu 120-600 mg/m3 powoduje pieczenie i łzawienie oczu oraz podrażnienie górnych dróg oddechowych. Gdy stężenie wzrośnie powyżej 12 000 mg/m3, może wywoływać kaszel, duszności, palpitację serca i uczucie dużego ciśnienia w głowie. U osób chorych na astmę już 300 mg/m3 może zapoczątkować atak tej choroby. W powietrzu w domu jest też wiele innych lotnych związków organicznych (VOC), na przykład - uważane za rakotwórcze – alifatyczne i aromatyczne węglowodory, ketony, aldehydy oraz benzen, a także wiele wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA lub PAH). Przyczyną raka płuc może być obecność w powietrzu radonu – bezwonnego i bezbarwnego gazu.
- Pył
Powietrze w mieszkaniu jest też zanieczyszczone licznymi cząsteczkami pyłu, które unoszą się przez długi czas. Domowy kurz może zawierać roztocza i ich odchody, wirusy, bakterie, zarodniki grzybów pleśniowych, włókna mineralne, pestycydy, toksyny pochodzące ze spalania różnych substancji lub metale ciężkie. Na szkodliwe działanie tych substancji najbardziej narażone są dzieci i osoby starsze, których systemy immunologiczne i filtrujące (nos, drogi oddechowe) są mało sprawne. Negatywne reakcje organizmu na takie zanieczyszczenia występują nie tylko u alergików, ale też u osób nadwrażliwych i z uszkodzonymi komórkami i organami (nos, gardło, oczy).
- Glony, grzyby, pleśń
Wiele negatywnych reakcji u ludzi wywołują mikroorganizmy - glony, grzyby, pierwotniaki, bakterie, sinice. Ich duże stężenie w powietrzu w domu może być przyczyną zapelenia błony śluzowej nosa, astmy, podwyższonej temperatury, dreszczy, bólu mięśni, zapalenia skóry, alergicznych stanów zapalnych pęcherzyków płucnych. Niebezpieczna jest obecność w powietrzu grzybów pleśniowych wywołujących zanieczyszczenie lotnymi związkami organicznymi oraz mykotoksynami o działaniu rakotwórczym, immunotoksycznym, neurotoksycznym, mutagennym (zmieniającym DNA) i teratogennym (powodującym wady w rozwoju płodu).
Autor: Kalbar
Skrzydłokwiat
Rośliny - naturalne pochłaniacze toksyn
Rośliny mają korzystny wpływ na mikroklimat i jakość powietrza w pomieszczeniu. Pobierają dwutlenek węgla i wydalają tlen w procesie fotosyntezy. Niektóre z nich pochłaniają substancje toksyczne (formaldehyd, ksylen, toluen, benzen, styren, amoniak) przez aparaty szparkowe na liściach. Stamtąd trafiają one do korzeni, a żyjące w symbiozie z roślinami drobnoustroje rozkładają je na substancje proste, przyswajalne przez rośliny. Dzięki ich obecności w pomieszczeniu z powietrza znika nawet kilkanaście miligramów zanieczyszczeń na godzinę. Sprawdź popularne rośliny doniczkowe, które najlepiej oczyszczają powietrze w domu i są pod tym względem najbardziej wydajne.
Jak poprawić i dbać o jakość powietrza w mieszkaniu
Po pierwsze, aby mieć czyste powietrze w miszkaniu należy starać się ograniczyć emisję zanieczyszczeń. Dopuszczone do obrotu handlowego wyroby teoretycznie spełniają normy dotyczące emisji szkodliwych substancji, więc należy zwrócić uwagę na to, czy materiały budowlane i wyposażenie wnętrz, które kupujemy, legitymują się odpowiednim certyfikatem. Nie wszystkie zanieczyszczenia da się w ten sposób wyeliminować, niektóre trzeba usuwać. Oprócz konieczności utrzymywania czystości (odkurzania) niezbędna jest do tego wymiana powietrza w pomieszczeniach, czyli dostatecznie intensywna wentylacja. W Polsce za podstawę do obliczenia ilości powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach mieszkalnych przyjmuje się ilość biozanieczyszczeń emitowanych przez ludzi oraz wilgoci powstającej w wyniku korzystania z wyposażenia mieszkań (kuchni, łazienek). Według przepisów ilość powietrza wymienianego w domu ustala się, sumując ilość powietrza, które należy usuwać z pomieszczeń zanieczyszczonych (kuchni, łazienki, WC), bez uwzględniania liczby domowników. Gdy w domu jest tylko jedna kuchnia i łazienka, a mieszka w nim na przykład pięć osób, zaprojektowana zgodnie z tymi założeniami wentylacja może nie wystarczyć do zapewnienia dobrej jakości powietrza. By ją poprawić, można skorzystać z oczyszczaczy powietrza lub odświeżaczy z filtrami powietrza (także wodne) albo z jonizatorów powietrza nadających cząsteczkom pyłu ładunek elektryczny, dzięki któremu przylegają do powierzchni ścian i wyposażenia, skąd łatwo je usunąć.
