Wymieniasz piec na pompę ciepła? Ile się czeka? Jak nie dać się naciągnąć? Kilka ostrzeżeń z rozgrzanego rynku

Sprawdzamy, czy są kolejki po zakup urządzeń grzewczych i do firm instalacyjnych zajmujących się modernizacją kotłowni. Przestrzegamy przed błędami i pośpiechem.

Chcesz wymienić kopciucha na pompę ciepła, kocioł gazowy, kocioł na pellet? A może na ogrzewanie elektryczne? Jest wielu chętnych, bo programy Czyste powietrze, Stop smog, wrocławska Kawka Plus czy poznańska Mewa i inne dotacje napędzają koniunkturę. Wchodzą też w życie uchwały antysmogowe – za użytkowanie kopciucha wkrótce będą mandaty i kary. Stąd ruch w kotłowniach. W 2020 roku sprzedano w Polsce 42 tysięcy powietrznych pomp ciepła. W 2021 - 79 tysięcy, a w tym roku ma być sprzedanych pomp ciepła grubo ponad 100 tysięcy! Producenci, sprzedawcy, firmy instalacyjne mają swoje żniwa....

Skąd opóźnienia i braki w dostawach pomp ciepła

Są jednak problemy. Brakuje urządzeń grzewczych, szczególnie pomp ciepła, ale też zasobników na ciepłą wodę użytkową, podgrzewaczy, automatyki.

- Większe trudności są z kupieniem osprzętu do kotłowni niż z zakupem kotła czy pompy ciepła – mówi Sławomir Kubiński ze sklepu internetowego tanie-ogrzewanie.pl.

Powodów jest kilka. Najpierw Covid-19 zerwał łańcuchy dostaw – producentom zaczęło brakować prostych komponentów i półprzewodników, elementów elektroniki bez których nie można zakończyć produkcji pompy czy kotła. Ten sam problem dotknął inne branże, na przykład motoryzację. Na początku marca 2021 r. wybuchł pożar w fabryce chipów w Japonii. W kwietniu 2021 awaria dotknęła fabrykę półprzewodników na Tajwanie. Te dwie fabryki dostarczają jedną trzecią światowej produkcji, więc braki w zaopatrzeniu odczuli producenci na całym świecie, także w Polsce. Kryzys pogłębiła wojna w Ukrainie, ponieważ nagle okazało się, ze może zabraknąć gazu i trzeba jak najszybciej przestawić gospodarkę na ekologiczne źródła energii. Węgiel zaś zaczął parzyć - stał się najdroższym, do tego deficytowym paliwem.

Ile się czeka na pompę ciepła? Nawet ponad rok!

Niewątpliwie najbardziej popularnym urządzeniem grzewczym w Polsce, ale i w Europie jest teraz pompa ciepła. Przede wszystkim powietrzna pompa ciepła, pompy gruntowe to około 10% nowych inwestycji. Tam gdzie jest sieć gazowa, nadal pierwszym wyborem jest gazowy kocioł kondensacyjny albo urządzenie hybrydowe – pompa ciepła i kocioł gazowy w jednym.

Czas oczekiwania na zakup pompy ciepła w Polsce u większości hurtowni wynosi od kilku tygodni do 4-5 miesięcy. Tylko na niektóre znane marki trzeba czekać z zakupem pompy ciepła nawet rok. Od ręki albo po maksymalnie dwutygodniowym oczekiwaniu można kupić gazowy kocioł kondensacyjny.

- Kto chciałby teraz wykonać modernizację kotłownię, nie ma już szans na udane zakupy. Musi poczekać do wiosny – mówią sprzedawcy, argumentując że nawet jeśli będzie kocioł, to najpewniej nie można dostać zasobnika albo elementów automatyki kotła.  

Wykonawcy? W Polsce jest około 30 tys. firm instalacyjnych zajmujących się wykonywaniem instalacji grzewczych. Tak duża liczba jest po części odpowiedzią na boom. Wiele firm ma po kilka ekip montażowych. Montaż pompy ciepła czy kotła gazowego ze zbiornikiem to 2-3 dni pracy. Moce przerobowe są więc bardzo duże. O wiele więcej czasu zajmuje papierologia, uzyskanie dotacji, niż sam montaż. Zanim zamówisz pompę, przeczytaj: 9 pytań, które powinieneś zadać instalatorowi przed montażem pompy ciepła

- Jeśli dziś, w połowie listopada, zgłasza się klient, który chce wymienić albo zamontować urządzenie grzewcze, to czas oczekiwania na montaż wynosi do 2 miesięcy – mówi Franciszek Raciborski, właściciel firmy instalacyjnej z Zakrętu na Mazowszu.

- W Toruniu czas oczekiwania na montaż pompy ciepła to 2-4 tygodnie – relacjonuje Łukasz Konieczyński, właściciel lokalnej firmy instalacyjnej.

- We Wrocławiu klient musi poczekać minimum 3 tygodnie, ale tak naprawdę to zależy od firmy, ile ma zleceń, ile ekip. Często firmy mają zapasy różnych kotłów i pomp, więc nie muszą czekać – mówi Marcin Zakrzewski, właściciel firmy instalacyjnej z Wrocławia.

Podobna sytuacja jest w innych rejonach Polski i dużych miastach. Kryzys braku wykonawców najwyraźniej minął…

Czy specjaliści od fotowoltaiki znają się na pompach? Kilka ostrzeżeń praktycznych

Przed właścicielem domu czy mieszkania, który chce zmodernizować kotłownię albo zlikwidować piece, stoi sporo wyzwań. Na rynku jest koniunktura, a to znaczy – przestrzegają nasi rozmówcy - że jest wielu przypadkowych ludzi i firm znikąd, którzy szukają szybkiego zarobku.

Przestrogi z rynku mogą dać wiele do myślenia:

- Są firmy instalacyjne, które chcą „zagospodarować” boom. Sprowadzają kontenery pomp ciepła z Chin, nie mają biura, zatrudniają cudzoziemców. Co będzie za kilka lat, kiedy te firmy znikną z rynku? Co z serwisem i gwarancją? - Słabej jakości pompa ciepła, poza wieloma wadami, obniżającymi efektywność urządzenia, może być bardzo głośna. Hałas jaki generuje wiatrak i sprężarka uprzykrzą życie domowników.

Przeczytaj też: Czy pompa ciepła hałasuje?

- Bardzo wiele firm instalujących pompy ciepła jeszcze niedawno specjalizowało się w zakładaniu instalacji fotowoltaicznych. Kiedy zainteresowanie zakupem instalacji spadło (od kwietnia 2022 zmienił się sposób rozliczania wyprodukowanej energii na mniej korzystny dla prosumenta), większość tych firm przebranżowiła się na sprzedaż i montaż pomp ciepła. Czy specjaliści od fotowoltaiki znają się na pompach? Raczej nie, natomiast mogą się nauczyć, także na swoich błędach.

- Bardzo „intensywny” marketing prowadzą duże firmy działające na terenie całego kraju, oferujące fotowoltaikę oraz sprzedaż i montaż pomp ciepła. Marketing nastawiony na sprzedaż zleceń montażu, a niekoniecznie na dopasowanie urządzeń do parametrów domu. Często czas między sprzedażą pompy ciepła i usługi, a montażem wynosi kilka miesięcy, ponieważ ekip wykonawczych te firmy mają za mało.

Pompa ciepła cudów nie czyni

Ostrożność przy modernizacji kotłowni jest zalecana szczególnie w przypadku wyboru pompy ciepła. Jeśli w domu są stare grzejniki, to prawdopodobnie były dobrane przy założeniu wysokiej temperatury czynnika grzewczego rzędu 75^oC. Taką temperaturę zapewniał kocioł na węgiel. Pompa ciepła jest niskotemperaturowa – efektywnie pracuje do temperatury 45^oC – im niższa temperatura tym działa wydajniej, a więc sprawdza się w ogrzewaniu podłogowym. Kto modernizuje stary dom, nie chce raczej zrywać podłóg, by układać podłogówkę.

Przeczytaj też: Ważne pytania o pompy ciepła: jaką wybrać, jak dobrać moc pompy, jak ją zainstalować?

Jeśli więc pompa ciepła ma ogrzewać stary budynek, dostarczając czynnik grzewczy nawet o temperaturze 50^oC, to trzeba się liczyć z tym, że ogrzewanie nią nie będzie tak ekonomiczne, jak w nowym domu z podłogówką. Przy bardzo niskiej temperaturze na zewnątrz konieczne może być wspomaganie działania pompy grzałką elektryczną, co spowoduje wzrost poboru energii elektrycznej. Dlatego zwykle przy zmianie źródła ciepła w starym domu zaleca się też modernizację instalacji grzewczej - wymianę przynajmniej niektórych grzejników na większe, żeby mogły oddawać tyle samo ciepła przy niższej temperaturze zasilania.

Najlepsza rada? Jeśli w domu z grzejnikami montujemy pompę ciepła, to zmniejszmy zapotrzebowanie na ciepło ocieplając ściany i wymieniając okna. Nie wierzmy w cuda, że mieszkaniu będzie tak samo ciepło jak wcześniej mimo zimniejszych grzejników.

Co oferuje instalator pompy ciepła? Jak uważać na partaczy?

Najczęściej urządzenie grzewcze kupuje firma instalacyjna, która wykona wszystkie prace. Powód jest bardzo prosty - dzięki zakupowi kotła czy pompy przez firmę, wraz z usługą montażu, klient płaci tylko 8% Vat. Większość firm oferuje usługę załatwienia dotacji z programów pomocowych państwa oraz programów regionalnych. Pomoc w dostarczeniu dokumentów do urzędu dotyczy tylko standardowych sytuacji. Ustalanie właścicieli lokalu - a taki problem okazuje się występować bardzo często - nie podejmie się żadna firma wykonawcza.

Przeczytaj też: Jak dostać dofinansowanie i kupić taniej pompę ciepła

Wiele samorządów przyznających dotacje wymaga od instalatorów certyfikatu wystawianego przez UDT (Urząd Dozoru Technicznego). Wykonawcy montujący pompy ciepła typu split muszą mieć uprawnienia F (tak zwane „F gazy”). Cenna jest autoryzacja producenta kotła czy pompy ciepła. Certyfikaty potwierdzają odbyte szkolenie przez pracownika czy firmę.

Czy wiarygodne są informacje o instalatorach pomp ciepła na stronach www urzędów? Znaleźć tam można kontakty do lokalnych firm instalacyjnych. Okazuje się, że na liście znajdują się firmy, które wzięły udział w szkoleniu w urzędzie miasta na temat korzystania z programów dotacji. To trochę za mało…

Pompa ciepła do remontowanego domu. Nie wolno się spieszyć!

Pompa ciepła dla domu jednorodzinnego wraz z montażem, ze zbiornikiem na ciepłą wodę użytkową to wydatek 30-40 tys. zł. Udział dotacji może wynieść nawet do 90%, co sprawia, że zainteresowanie modernizacjami kotłowni i wymianą pieca na pompę ciepła wciąż jest duże. Często decyzje, co wybrać, czym ogrzewać muszą podejmować ludzie starsi, po prostu też biedni, a na pewno bez żadnej wiedzy na temat doboru urządzeń grzewczych.

Przeczytaj też: Pompa ciepła zamiast kotła na węgiel. Wymiana pieca może sprawić problemy?

Jest presja uchwał antysmogowych. Mieszkańcy mieli kilka lat, by zmodernizować kotłownie na węgiel, ale ten czas się kończy. By uniknąć mandatów, warto mieć choćby umowę podpisaną z firmą montażową, jako dowód starań  o wymianę kopciucha.

Przeczytaj też: Czy zdążysz wymienić kopciucha? Kończą się lokalne programy, a dopłaty maleją. Raport z dużych miast

Jest presja, ale – namawiamy - nie warto się spieszyć. Należy bardzo rozważnie wybierać urządzenie grzewcze, a jeszcze staranniej firmę wykonawczą. Czas oczekiwania na zakup kotła czy pompy ciepła i montaż się skraca, ale lista zagrożeń wcale nie jest krótsza. Uważajcie…

Raty kredytów wzrosną niezależnie od decyzji RPP?

Ekonomista nie ma dobrych wiadomości dla kredytobiorców. Posłuchaj!

Andrzej Papliński