Wyposażenie kotłowni w domu - co musi się w niej znaleźć? Jakie urządzenia są niezbędne?

Jakie urządzenia powinny się znaleźć w kotłowni? Jak powinna być wykonana wentylacja kotłowni? Jak do kotłowni doprowadzić wodę i gdzie umieścić kratkę ściekową? Sprawdź, jak właściwie zaplanować wyposażenie kotłowni.

Jakie instalacje w kotłowni?

Wyposażenie kotłowni to jeden z ostatnich etapów w harmonogramie budowy domu. Wcześniej zwykle układa się instalacje wodną oraz centralnego ogrzewania i obie doprowadza do kotłowni.

W kotłowni urządzenia mocuje się w miejscach, do których jest możliwie łatwy dostęp, a rury prowadzi po wierzchu ścian, można, więc - w razie potrzeby - w trakcie montażu dokonywać zmian.

Jeśli kocioł wyposaża się w automatykę pogodową lub pokojową wymagającą doprowadzenia sygnału z i do kotła przewodem, należy zawczasu ułożyć ten przewód, aby po wykończeniu ścian nie było potrzeby kucia bruzd. Wielu producentów ma w swojej ofercie czujniki komunikujące się z urządzeniami grzewczymi drogą radiową i wtedy prowadzenie przewodu nie jest konieczne.

Na początkowym etapie budowy domu należy zaplanować i wykonać takie elementy kotłowni, jak odpływ kondensatu do kanalizacji oraz odpływy z kratki ściekowej i zlewu. Dobrze jest też zainstalować w kotłowni lub po sąsiedzku - czyszczak, ułatwiający czyszczenie kanalizacji.

Jak do kotłowni doprowadzić wodę?

Doprowadzenie wody do zlewu w kotłowni czy zaworu umożliwiającego uzupełnienie wody w instalacji c.o. nie będzie kłopotliwe. Można zrobić odgałęzienie od przewodu doprowadzającego wodę do kotła i zasobnika.

Woda oraz gaz doprowadzane są przyłączem zwykle przez ścianę kotłowni. Warto dobrze zaplanować trasę wprowadzenia przewodów, aby uniknąć kolizji. Pamiętajmy, że przyłącze gazowe musi być oddalone o co najmniej 1,5 m od wodociągowego i kanalizacyjnego.

Kolejne wymagane urządzenie w wyposażeniu kotłowni to zestaw wodomierzowy. Zaleca się, aby wodomierz znajdował się 0,8 m nad podłogą oraz aby prosty odcinek przewodu za wodomierzem miał długość równą trzem średnicom rury, a za wodomierzem - pięciu średnicom. Dodatkowy wodomierz wraz z zaworami często montuje się również na odgałęzieniu instalacji doprowadzającym wodę do podlewania ogrodu.

Miejsce na kocioł gazowy

Znalezienie miejsca w kotłowni do powieszenia kotła gazowego wiszącego nie powinno być trudne - rury można doprowadzić pod kotłem lub powyżej niego. Kocioł stojący należy ustawić w miejscu spełniającym wymienione wcześniej wymagania, aby umożliwić bezproblemową obsługę i serwisowanie. Ważne, aby się znajdował jak najbliżej komina, aby czopuch nie był długi i nie zabierał cennego miejsca. Wygodny dostęp z każdej strony (zwłaszcza do miejsc przyłączenia przewodów, anody magnezowej i spustu wody) należy zapewnić również do stojącego zasobnika ciepłej wody użytkowej.

Niezbędny osprzęt w kotłowni

Podstawowym urządzeniem w kotłowni jest oczywiście kocioł. Zarówno kotły na paliwo stałe, jak i kotły olejowe czy gazowe najczęściej są wyposażane przez producenta w osprzęt taki jak zawór bezpieczeństwa czy naczynie wzbiorcze. Kocioł na paliwo stałe wymaga zabezpieczenia minimalnej temperatury powrotnej wody oraz – gdy jest przystosowany do pracy w układzie zamkniętym – urządzenia schładzającego w postaci wężownicy lub zaworu. Jeżeli te elementy trzeba kupić osobno, instaluje je się zwykle w pobliżu kotła, tak aby stworzyć zwartą i kompaktową konstrukcję.

Niezbędny osprzęt w kotłowni to:

• naczynia wzbiorcze przeponowe c.o. oraz c.w.;
• pompy – obiegowa c.o., wody cyrkulacyjnej i ładująca zasobnik;
• czujniki – temperatury wody zasilającej instalację c.o. i powracającej do kotła oraz temperatury wody w zasobniku;
• filtry – na przewodzie zasilającym (wodociągowym) i powrotnym do kotła, a w przypadku kotła gazowego także gazowy;
• zawory – zwrotny za każdą pompą, odcinające w liczbie uzależnionej od konfiguracji kotłowni, bezpieczeństwa c.w.u. oraz kotła, zawór do napełniania instalacji c.o. oraz dopuszczania wody, zawory spustowe, mieszające wraz z siłownikami (zwykle w instalacji grzejnikowej i ogrzewania podłogowego), antyskażeniowe na wejściu z wodociągu i przy wodomierzach;
• reduktor ciśnienia 4 bar na wejściu wodociągu;
• termometry – przy czujnikach temperatury;
• manometry – na wejściu wodociągu oraz przy kotle;
• odpowietrzniki.

Instalacje c.o. w kotłowni najczęściej robi się z rur polipropylenowych stabilizowanych, łączonych przez zgrzewanie o parametrach Prob = 0,6 MPa i Trob = 80^oC. Na instalacje zimnej wody używa się rur polipropylenowych (do wody pitnej) Prob = 1,0 MPa, łączonych przez zgrzewanie, a do wody ciepłej i cyrkulacji – rur polipropylenowych (do gorącej wody pitnej), stabilizowanych wkładką aluminiową lub włóknem szklanym i łączonych przez zgrzewanie Prob = 1,0 MPa, Tob = 60^oC. Rury w kotłowni należy zaizolować, najlepiej pianką polietylenową, która ma bardzo wysoki współczynnik dyfuzji pary wodnej, co sprawia, że jest prawie nienasiąkliwa. Dodatkowo jest sprężysta i giętka, dzięki czemu da się ją dowolnie wyginać bez obawy uszkodzenia. Otuliny z pianki polietylenowej są dostępne w wielu grubościach, więc łatwo dobrać odpowiednią. Informacje dotyczące wymaganej grubości izolacji można znaleźć w załączniku 2 do Warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Do kotłowni w domu jednorodzinnym zazwyczaj wystarczają otuliny o grubości 20 i 30 mm, w zależności od średnicy izolowanej rury.

Prowadzenie rur w kotłowni

Trasę prowadzenia rur zasilających i powrotnych wymusza budowa kotła, ponieważ króćce zasilający i powrotny znajdują się w określonych miejscach na jego obudowie. Dobrze jest prowadzić rury w miarę prostą trasą, unikając skrzyżowań i obejść. Rury mocuje się do ścian i sufitu obejmami umożliwiającymi ich swobodny ruch powodowany rozszerzalnością termiczną.

W obrębie kotłowni odcinki rur o długości 1 m bezpośrednio przy kotle, należy robić z rur miedzianych łączonych na lut miękki albo stalowych. Rury w obrębie całej kotłowni mogą być miedziane. Takie rozwiązanie jest droższe, ale bardzo trwałe. Dobrze jest oznaczyć rury etykietami informującymi o kierunku przepływu oraz rodzaju instalacji. W razie wystąpienia nieprawidłowości w działaniu kotłowni ułatwi to zlokalizowanie miejsca awarii.

Jeśli kocioł nie jest wyposażony w urządzenia zabezpieczające i sterujące, będzie wymagał zainstalowania zaworu bezpieczeństwa (najczęściej na ciśnienie 2,5 bara), naczynia wzbiorczego (zwykle o poj.18 l), zaworu trójdrogowego, często wymaganego na przewodzie powrotnym wody z instalacji, oraz – w przypadku instalowania kotła na paliwo stałe w układzie zamkniętym – urządzenia schładzającego. Zabezpieczenie zasobnika ciepłej wody stanowią naczynie wzbiorcze najczęściej 12-litrowe oraz zawór bezpieczeństwa na ciśnienie 6 barów.

Planując wyposażenie kotłowni warto umieszczać naczynia wzbiorcze blisko urządzeń, z którymi współpracują, bo wtedy prawidłowo spełniają swoją funkcję i zapobiegają wyciekaniu wody z zaworów bezpieczeństwa. Wszelkie wyrzuty wody oraz upusty na leży sprowadzać lejkami do kanalizacji. Od strony instalacyjnej w kotłowni umieszcza się zawory mieszające. Zawory mieszające są sterowane termostatami, które z kolei sterują siłownikami zamykającymi i otwierającymi zawory. Stosuje się je głównie w instalacji centralnego ogrzewania, aby ekonomicznie sterować temperaturą zasilania grzejników oraz obniżyć temperaturę wody wprowadzanej do obiegów ogrzewania podłogowego. Producenci kotłów mają w ofercie kompaktowe zestawy osprzętu kotła i zasobnika umożliwiające uproszczony i estetyczny montaż. Są to na ogół grupy pompowe wraz z zaworami mieszającymi, grupy bezpieczeństwa oraz połączenia kocioł-zasobnik.

Rozdzielacze do grzejników w wyposażeniu kotłowni

Często w kotłowni lokalizuje się również rozdzielacze do grzejników zasilanych w systemie rozdzielaczowym i do instalacji ogrzewania podłogowego.

Rozdzielacze montuje się w szafkach na- lub podtynkowych o wymiarach zbliżonych do rozmiaru rozdzielacza. Jeśli w kotłowni będzie taki rozdzielacz, należy zaplanować dla niego miejsce.

Wentylacja w kotłowni

Ważnym elementem kotłowni są kratki wentylacyjne, których nie wolno zasłaniać. Do kotłowni na paliwo stałe i olej zwykle robi się nawiew przez odpowiednio ukształtowany kanał, tzw. zetkę, a wywiew przez kratkę wentylacyjną i komin wentylacji grawitacyjnej. W domach jednorodzinnych kanał nawiewny ma zwykle powierzchnię przekroju nie mniejszą niż 200 cm², a kratka wywiewna - wymiary 14 x 14 cm. W kotłowni gazowej, w której ma pracować kocioł z zamkniętą komorą spalania, także niezbędna jest kratka wentylacyjna, podobnie jak w łazience czy kuchni. Nie tylko do usuwania powietrza zużytego, ale również do - przynajmniej częściowego - usunięcia gazu w razie ewentualnego rozszczelnienia instalacji. Gaz ziemny, który jest lżejszy od powietrza, zgromadzi się w takiej sytuacji pod sufitem pomieszczenia.