Ogrzewanie olejowe w domu jednorodzinnym. Jaki kocioł olejowy wybrać?
Olej opałowy podobnie jak gaz płynny jest wykorzystywany do ogrzewania domów jednorodzinnych oddalonych od sieci gazu ziemnego. Ogrzewanie olejowe jest rozwiązaniem równie wygodnym jak ogrzewanie gazem ziemnym, ale jest od niego droższe i inwestycyjnie, i eksploatacyjnie.
Kotły olejowe - na co zwrócić uwagę przy ich wyborze?
W odróżnieniu od kotłów na paliwa stałe, olejowe są w pełni zautomatyzowane i bezobsługowe. Są też tańsze w eksploatacji od urządzeń na gaz płynny, ponieważ koszty wytworzenia w nich tej samej ilości ciepła są niższe. Zapas oleju opałowego w zbiorniku zapewnia długą bezawaryjną pracę ogrzewania. W prawidłowo działających kotłach olejowych spalanie jest całkowite, więc emitowane przez nie spaliny są stosunkowo czyste, niegroźne dla środowiska.
Średnia sprawność kotłów olejowych renomowanych producentów wynosi od 92 do 94,5%. Im jest niższa, tym większe są zużycie paliwa i koszty jego zakupu. Aby je zmniejszyć, można wybrać kocioł kondensacyjny dodatkowo odzyskujący jeszcze ciepło z pary wodnej zawartej w spalinach.
Kondensacyjne kotły olejowe są jednak pod tym względem mniej wydajne od gazowych. Dzięki kondensacji ich sprawność udaje się zwiększyć jedynie o 6, a nie jak w przypadku gazowych – nawet o 11%. Ta różnica wynika z budowy cząsteczki paliwa. Cząsteczka oleju zawiera w węglowodorach mniej atomów wodoru niż cząsteczka gazu, a to właśnie wodór, łącząc się z tlenem, tworzy wodę, która oddaje ciepło w trakcie skraplania. Dodatkowo temperatura skraplania pary wodnej w kotłach gazowych wynosi 58°C, a w olejowych – 48°C. Zatem aby doszło do kondensacji (odzyskiwania ciepła ze skroplin), w instalacji grzewczej zasilanej przez kocioł olejowy temperatura wody powrotnej musi być niższa niż w podobnej instalacji z kotłem gazowym, a to z kolei wymusza zastosowanie większych grzejników w instalacji grzewczej, a tym samym generuje wyższe koszty inwestycyjne.
Ze względu na temperaturę pracy zakres stosowania kotłów kondensacyjnych ogranicza się do instalacji niskotemperaturowych. Zalecana jest ich współpraca z systemami wodnego ogrzewania płaszczyznowego, na przykład podłogowego.
Od 1 stycznia 2019 roku wszyscy, którzy ogrzewają dom olejem opałowym będą musieli to zgłosić i zarejestrować kocioł olejowy w urzędzie skarbowym. To efekt rozporządzenia, które wprowadziło Ministerstwo Finansów. Rejestracja ma charakter jednorazowy. Zgłoszenie rejestracyjne powinno zawierać: wskazanie miejsca (adresu), gdzie znajdują się urządzenia grzewcze oraz ich rodzaj, typ, moc, a także przewidywaną ilość zużywanych w roku kalendarzowym olejów opałowych. Wniosek będzie można złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania osoby dokonującej rejestracji pieca olejowego. Składający wniosek będzie miał również możliwość dokonania zgłoszenia w formie elektronicznej.
Kocioł olejowy z zamkniętą komorą spalania
Wśród kotłów olejowych są też urządzenia z zamkniętą komorą spalania, choć niekondensacyjne (większość kotłów kondensacyjnych ma taką komorę). Rozwiązanie to pozwala na stosowanie przewodów powietrzno-spalinowych zamiast komina. Kotły z zamkniętą komorą spalania są bardziej komfortowe i bezpieczniejsze dla użytkowników, ponieważ obiegi powietrza i spalin są odizolowane od atmosfery pomieszczenia, w którym zainstalowano urządzenie. Powietrze potrzebne do spalania jest zasysane spoza budynku bezpośrednio do komory spalania, dzięki czemu nie wychładza pomieszczenia, a spaliny nie mogą się do niego przedostać, więc gdy układ jest poprawnie zmontowany, osobom tam przebywającym nie grozi zaczadzenie.
Kocioł olejowy jedno- lub dwufunkcyjny
Kotły olejowe tak jak gazowe mogą być jednofunkcyjne – wykorzystywane tylko do ogrzewania. Ich moc dobiera się do zapotrzebowania na ciepło. Ale mogą również pracować jako dwufunkcyjne i dodatkowo ogrzewać wodę użytkową. Moc kotła jest wtedy skorygowana o potrzeby ogrzewania ciepłej wody. W kotłach olejowych nie ma możliwości zastosowania pełnego priorytetu c.w.u., dlatego do instalacji musi być dołożony wkład z częściową lub pełną akumulacją ciepła. Niektóre z oferowanych na rynku urządzeń małej i średniej mocy są wyposażone we wbudowany lub wolno stojący podgrzewacz bądź zasobnik c.w.u. wraz z układem regulacyjnym. Modele o małej mocy są dostępne również w wersji wiszącej jako tak zwane kotły mieszkaniowe, przeznaczone do zabudowy w kuchni. Najczęściej jednak kotły olejowe są urządzeniami stojącymi, do montażu w wydzielonym pomieszczeniu.
Kocioł powinien mieć termometr kontrolny temperatury spalin, ponieważ im jest ona wyższa, tym większe są straty energii i mniejsza sprawność kotła. Zwykle zaleca się, by temperatura spalin wynosiła od 160 do 220°C. Jej wzrost podczas eksploatacji świadczy o odkładaniu się zanieczyszczeń na wymienniku kotła. Kiedy temperatura przekroczy maksymalną wartość, trzeba wezwać serwisanta i zlecić oczyszczenie zespołu grzewczego.
Jaki palnik będzie odpowiedni
Kotły olejowe mają budowę podobną do gazowych, lecz całkiem inne palniki. Umożliwiają one rozpylenie lub odparowanie oleju, podczas którego następuje intensywne wymieszanie paliwa z powietrzem, a następnie spalenie powstałej mieszaniny. W zależności od przebiegu tego procesu rozróżnia się kilka rodzajów palników: z odparowaniem oleju, inżektorowe, wentylatorowe wysokociśnieniowe. Warunkiem zapewnienia prawidłowej pracy palnika olejowego jest stosowanie odpowiedniego oleju.
Najważniejszą właściwością dla procesu spalania jest lepkość kinematyczna. Aby uzyskać odpowiednią lepkość, olej opałowy musi być podgrzany. Dobre wymieszanie z powietrzem gwarantuje utrzymanie wysokiej sprawności procesu spalania. Dodatkowo podgrzanie oleju zapobiega wydzielaniu z niego parafiny zatykającej przewody i uniemożliwiającej przepływ paliwa.
W palnikach wentylatorowych wysokociśnieniowych olej jest dostarczany do dysz pod ciśnieniem 0,7-2,0 MPa. Jego kropelki rozpylone przez dysze odparowują pod wpływem temperatury. Powietrze do spalania jest zasysane przez wentylator z pomieszczenia kotłowni, co zapewnia dobre wymieszanie go z parami oleju i minimalizuje wpływ zmian ciągu kominowego. Ten rodzaj palnika jest powszechnie stosowany w kotłach służących do ogrzewania olejem opałowym lekkim. Palniki tego typu mogą być jedno- lub dwustopniowe. W jednostopniowych zmiana wydajności kotła następuje przez włączenie lub wyłączenie, w dwustopniowych kocioł pracuje na pierwszym stopniu z mniejszą mocą, a na drugim z nominalną.
Palniki z regulacją dwustopniową zapewniają bardziej ekonomiczną pracę systemu grzewczego. Właściwie dobrany palnik gwarantuje trwałość i utrzymanie wysokiej sprawności energetycznej kotła, a ponadto pozwala zminimalizować emisję zanieczyszczeń. Palnik olejowy jest wyposażony w system zabezpieczeń kontrolujących pracę układu. W razie nieprawidłowego działania następuje wyłączenie palnika i odcięcie dopływu paliwa.
Na rynku są dostępne także palniki dwupaliwowe umożliwiające zmianę paliwa z olejowego na gazowe i odwrotnie bez konieczności wymiany palnika. Są one jednak stosunkowo drogie i dlatego bardzo rzadko stosowane w instalacjach grzewczych w domach jednorodzinnych. Po wymianie palnika kocioł olejowy może być eksploatowany również jako gazowy.
